قربانی تجاوز متهم نیست

در جوامع سنتی‌تر، این خشونت‌ها و آسیب ها بیشتر است. در ایران موارد خشونت علیه زنان، در مواردی مانند پرونده های خاصی چون تجاوز به زنان یا اسیدپاشی گاه حتی متهم های آن شناسایی نشدند دیده می شود. در پرونده تجاوز به دختران ایرانشهری امام جمعه اهل سنت ایرانشهر گفته بود که به ۴۱ نفر از دختران ایرانشهری تجاوز شده است اما بعد از چندی گفتند که تنها چهار یا پنج نفر از قربانیان حاضر به شکایت شدند. این در حالی است که «رکنا» در ۲۸ خرداد از قول علیرضا خانی؛ دادستان ایرانشهر نوشته است: « نخستین گزارش ۱۹ خرداد ۹۷ با موضوع آدم ربایی به ما اعلام شد. ابتدا موضوع آدم ربایی مطرح شده بود. در ادامه این تحقیقات دو دختر دیگر نیز جداگانه به دادسرا رفته و شکایت‌های‌شان را ثبت کردند. این دو دختر جوان اظهار داشتند سال گذشته از سوی چهار نفر مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند. اما آن موقع از اعلام شکایت خودداری کرده بودند از آنجایی که مشخصاتی که دو دختر جوان در رابطه با مردان شیطان صفت می‌دادند با مشخصات پژو سواران یکی بود، این احتمال مطرح شد که افراد یک باند، سناریوی این آزار و اذیت را اجرا کرده‌اند». آن‌طور که دادستان گفته، دو قربانی در سال گذشته نیز به آن‌ها تجاوز شده بود اما از اعلام شکایت خودداری کرده بودند. این همان موضوعی است که بسیاری از زنان و دختران ایرانی با آن دست به گریبانند. در بعضی از شهرها پدیده آزار جنسی چنان تابویی است که دختران باید این داغ را به گور ببرند چون اگر کسی از این ماجرا باخبر شود آن‌ها را می‌کشد. اعضای خانواده هم جز همین افراد هستند. حال باید با چنین قوانینی چه کرد؟ چرا باید به زنان قربانی تجاوز به چشم متهم نگاه کرد؟ چه بسا که به بیماری‌های متعدد روحی و جسمی دچار می شوند و بعضی از آن‌ها سر از آسایشگاه‌های روانی درمی‌آورند چون نمی‌توانند دردشان را بگویند که مبادا کشته شوند. طبق گزارشی که ایسنا در سال گذشته منتشر کرد. فرید براتی در دومین همایش ملی منع خشونت علیه زنان در دانشگاه علوم پزشکی قزوین گفته بود: بخش‌هایی از خشونت‌ها نادیده گرفته‌شده است و ما اطلاعات و آمار دقیقی در این مورد نداریم چراکه بسیاری از زنان خشونت انجام‌شده را گزارش نمی‌دهند. او همچنین گفته بود: بر اساس تحقیقات انجام‌شده در تهران ۲۷ درصد زنانی که موردتحقیق بودند، به‌نوعی دچار خشونت شده بودند، حدود ۶ درصد نیز دچار خشونت جنسی و هشت درصد خشونت عاطفی و روانی را مطرح کرده بودند. درواقع می‌توان گفت در تهران اغلب خشونت‌ها خشونت روانی است و از هر سه زن، یک زن دچار خشونت شده است؛ این در حالی است که در برخی از استان‌ها خشونت علیه زنان بیشتر از تهران است چراکه به لحاظ فرهنگی و سایر شرایط، وضعیت زنان در شهر تهران، خیلی بهتر از مناطق دیگر کشور است. معاون پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور گفته بود: خشونت علیه زنان برگرفته از فرهنگ مذکر و مردسالار است درواقع تاریخ کشور ما جامعه مردسالار بوده است، متاسفانه آنچه تا به امروز در فرهنگ ادبیات در مورد عشق داریم نیز به‌جای روابط عاطفی بین زن و مرد بیشتر مردانه است. وی گفت: خشونت در جامعه، مجزا از سایر اشکال آسیب‌ در جامعه نیست، بنابراین کار وسیع را می‌طلبد و در کنار فرهنگ‌سازی و آموزش‌های همگانی باید بر روی جمعیت‌هایی که بیشتر مورد خشونت قرار می‌گیرند، متمرکز شویم. اصلی‌ترین بحث در مورد مقابله با خشونت علیه زنان، بحث‌های پیشگیرانه و تاکید بر فرهنگ‌سازی و آموزش‌های همگانی است.

نقش دستگاه های قضایی در کنترل آمار آزار و اذیت زنان

اما ای کاش در روزی که روز جهانی خشونت علیه زنان است زنان از خشونت های بسیاری که از صبح یک روز که از خواب بیدار می‌شوند تا شب بنویسند. اما این اتفاق نمی افتد یا اگر هم بیفتد بسیار کم است. چه بسیار از زنانی که در محل کار به عناوین مختلف از سوی همکاران خود مورد خشونت‌های کلامی یا حتی فیزیکی قرار می‌گیرند اما درباره آن صحبت نمی‌کنند و همین باعث می شود که چنین فرهنگی رشد کند و حتی جامعه به سمت قوانینی که باید در مقابل چنین رفتاری بایستد، نرود. اما رفتار مردم و همچنین دستگاه‌های قضایی کشورهای مختلف در کنترل این رفتارها و خشونت ها نقش بسیاری دارند. مثلا در کشوری مانند آمریکا زنانی بودند که آزادانه درباره خشونت های جنسی ای که ترامپ رییس جمهور آن‌ها انجام داده بود، صحبت کردند بدون اینکه از مجازات آن بترسند اما در بعضی از کشورها با اینکه تجاوزها بسیار عمیق‌تر است اما زنان نمی‌توانند درباره آن با کسی صحبت کنند چون قوانینی برای حمایت از خود نمی‌بینند و چه بسا که مجازات شوند. در خانواده‌ها هم این چنین است بسیاری از زنان برای ادامه دادن زندگی با همسرشان انواع خشونت های فیزیکی و حتی ضرب و شتم را به جان می خرند تا زندگی‌شان را حفط کنند و بعد از طلاق درگیر خشونت‌هایی که از سوی جامعه به آن‌ها وارد می شوند، نشوند.

جنبش «می تو» در حمایت از زنان آزار دیده

مدت ها پیش در هالیوود جنبشی به نام «می‌تو» یا «من هم» راه افتاد که در آن زنان از خشونت ها و آزارهای جنسی که از سوی مردان می‌دیدند را می‌نوشتند. با راه افتادن این جنبش و بعدتر،‌ انتخاب این قربانیان خشونت و تعرض جنسی به عنوان چهره سال، این سوال در ذهن ایجاد می‌شود که وضعیت آزار جنسی در کشور ما چطور است و آیا حالا که چنین جنبشی در کشورهای مختلف در حال شکل گرفتن است و به جای خاموش شدن بر اثر مرور زمان، روز به روز شعله‌ورتر می‌شود، قربانیان خشونت و آزار جنسی در ایران هم سکوت‌شان را خواهند شکست؟ فضای اجتماعی چنین اجازه‌ای را به آن‌ها می‌دهد؟ قانون از آن‌ها حمایت می‌کند؟ فضای فرهنگی برای این افشاگری خشونت فراهم است؟ اما زنان ایرانی هم سال‌ها با درد آزارهای جنسی زیسته اند و آن را تحمل کرده اند اما فرهنگ سازی برای امنیت زنان باید از جایی آغاز شود. باید گوش‌ها فریاد اعتراض زنان را بشنود که آن‌ها هم می‌خواهند مانند مردان راحت در این جامعه زندگی کنند، بدون اینکه وقتی در خیابان راه می روند، نگران مزاحمانی باشند که هر لحظه از راه می رسند و آن‌ها را اذیت می کنند. جمعی از فعالان حقوق زنان در حرکتی بسیار ستودنی اقدام به نصب پوسترهایی با شعار«من آزار می بینم تو سرگرم می شوی» کردند که در آن از مجازات های قضایی آزارهای کلامی در خیابان می گوید که شامل مجازات و حبس می شود. اما بسیاری از زنان بعد از تجاوزهای جنسی به دادگاه و دادسرا مراجعه نمی کنند چون راه پرپیچ و خمی را باید برای اثبات این تجاوز ی کنند و شاید این تجاوز ثابت شود یا نه.