سالگرد قتل محمدجعفر پوینده، ۱۸ آدر ۷۷
پوینده فعالیتهای سیاسی خود را از دوران دانشجویی شروع کرد.پوینده به دلیل فشارها و ناملایمات عمدتا اعمالشده از جانب حاکمیت همواره وضعیت مالی مامناسبی داشت. او در مقدمه کتاب “تاریخ و آگاهی طبقاتی” اثر گئورگ لوکاچ شرایط خود را چنین توصیف میکند: «ترجمه کتاب تاریخ و آگاهی طبقاتی را در اوج انواع فشارهای طبقاتی و در بدترین اوضاع مادی و روانی ادامه دادم ..از آثار او پیکار با تبعیض جنسی نوشته آندره میشل، اعلامیه جهانی حقوق بشر ….پوینده در ١٨ آذر ٧٧ از منزل خارج شد و ده روز بعد جسد وی در روستای بادامک در شهرستان شهریار پیدا شد.
***
(زادهٔ ۱۷ خرداد ۱۳۳۳ در اشکذر، استان یزد – درگذشتهٔ ۱۸ آذر ۱۳۷۷ در تهران) پوینده فعالیتهای سیاسی خود را از دوران دانشجویی شروع کرد. او دارای مدرک فوق لیسانس جامعهشناسی بود که در سال ۱۳۵۶ از دانشگاه سوربن فرانسه اخذ کرده بود. پوینده در بحبوحه انقلاب یعنی در شهریور سال ۱۳۵۷ به ایران بازگشت. پوینده از آن پس وقت خود را بیشتر وقف ترجمه آثار فلسفی و ادبی و جامعهشناختی از زبان فرانسه به فارسی کرد.
.
پوینده به دلیل فشارها و ناملایمات عمدتا اعمالشده از جانب حاکمیت همواره وضعیت مالی مامناسبی داشت به طوری که در مقدمه کتاب “تاریخ و آگاهی طبقاتی” اثر گئورگ لوکاچ شرایط خود را چنین توصیف میکند: «ترجمه کتاب تاریخ و آگاهی طبقاتی را در اوج انواع فشارهای طبقاتی و در بدترین اوضاع مادی و روانی ادامه دادم و شاید هم مجموعهٔ همین فشارها بود که انگیزه و توان به پایان رساندن ترجمهٔ این کتاب را در وجودم برانگیخت. و راستی چه تسلاّیی بهتر از به فارسی در آوردن یکی از مهمترین کتابهای جهان در شناخت دنیای معاصر و ستمهای طبقاتی آن؟ تا چه قبول افتد و چه در نظر آید”.
.
پوینده در ۱۸ آذرماه ۱۳۷۷ از منزل خود خارج شد و دیگر بازنگشت و چند روز بعد جسد بیجان این مترجم و نویسنده در “روستای بادامک” در شهرستان شهریار پیدا شد. او را خفه کرده بودند. او را در امامزاده طاهر کرج به خاک سپردند. آرامگاه او در کنار محمد مختاری دیگر قربانی قتلهای سریالی جمهوری اسلامی قرار دارد.
.
از آثار فراوان محمدجعفر پوینده در عمر کوتاهش میتوان به ترجمه هگل و اندیشه فلسفی در روسیه نوشته گیپلانتی-بونژرو، پیکار با تبعیض جنسی نوشته آندره میشل، اعلامیه جهانی حقوق بشر و تاریخچه آن نوشته گلن جانسون، سپیدهدمان فلسفه تاریخ بورژوازی نوشته ماکس هورکهایمر، جامعهشناسی رمان نوشته گئورک لوکاچ و … اشاره کرد.
“دیگرپذیری” در تمام جنبههای خود، نشان دهندهی نحوهی نگرش برابراندیش انسان به همنوع خود است. “دیگرپذیری” مفهومی انتزاعی نیست؛ آرمانی برای زندگی در جامعه است که ممکن نیست تحقق یابد مگر در متن نوعی خاص از دموکراسی، چرا که فقط این نوع دموکراسی می تواند اصل برابری را به بنیاد و معیار ارزش انسان بدل سازد.
اما امروزه “دیگرناپذیری” تا حدی بر همه جا حاکم شده است و خلقهایی که گاه طی قرنها در نهایت برادری با هم زیستهاند زیر پرچم خودپرستی دولتهای ملی و زیرنگاه بیاعتنای سازمان ملل متحد که از خود این دولتها تشکیل شده، گلوی یکدیگر را میدرند. در برابر حمام خونی که امروزه پیش چشم ما به نمایش درآمده فقط چند نفری و چند سازمانی فعالانه به ابراز خشم و نفرت میپردازند.
مایهی ننگ بشر معاصر است که جنگها، گرسنگی، تحقیر و استثمار خلقها به دست دیگران، از اجزای پررنگ سیمای «انسانی» ما شدهاند.
#محمدجعفر_پوینده
سفر به عالمِ دیگر: ١٣٧٧/٠٩/١٨
#تا_دام_آخر
پوینده در ١٨ آذر ٧٧ از منزل خارج شد و ده روز بعد جسد وی در روستای بادامک در شهرستان شهریار پیدا شد. علت مرگ او خفگی اعلام شد. قتل او، بخشی از ترورهای موسوم به «قتلهای زنجیرهای» در راستای حذف روشنفکران و منتقدین بود.
زمستان ـ ۱۸ آذر ۹۷