امروز:   فروردین ۱۰, ۱۴۰۳    

زحمتکشان روستا و بازوی توانای زن روستایی

در کشور ایران، زنان در توسعه کشاورزی و روستایی نقش عمده ای از نظر کمی و کیفی دارند و موجب رونق جامعه هستند. برنامه‏ ریزان و سیاستگذاران کشور باید به نقش اثر گذار و حقوق زنان توجه و رسیدگی کنند. در اینصورت، تضمینی برای تحول در تولید بخش کشاورزی و توسعه روستایی ایجاد می شود

*****

ما زنان ـ یکی از معضلات عمده ی فعلی بخش کشاورزی و روستایی، زمین خواری و تغییر کاربری زمین های مرغوب و مزروعی است که می تواند مایه نگرانی هر کدام از ما باشد که خواهان بهبودی شرایط و تامین حداقل نیازهای زندکی روستائیان و نیز حقظ محیط زیست هستیم.

طبق آخرین اطلاع مرکز آمار ایران، جمعیت کشور ۷۵ میلیون و ۱۴۹ هزار و ۶۶۹ نفر است که ۲۵/۵ میلیون آن را جمعیت روستایی ایران تشکیل می دهد. بخش کشاورزی و روستایی یکی از مهمترین های بخش های تولیدی ـ اقتصادی و مسئول تامین غذای مورد نیاز کشور است. محصولات و تولیدات این بخش از مردم ایران هم در صد بزرگی از صادرات کشور را تشکیل می دهد ولی با این وصف برنامه ای جهت توسعه و مدرنیزه کردن آن انجام نگرفته، چه بسا مشکل افزایی و کوچ بخشهایی از این جمعیت یک سومی کشور را هم به همراه داشته است. در این ارتباط خبر و بحث شناسایی ۳۰۰ هزار هکتار زمین برای توسعه اراضی کشاورزی و گزارش زمین خواری سه هزارهکتاری در ۱۷ استان کشور حقایقی مستند ولی تلخ هستند که در اواخر سال گذشته و آستانه ی سال نو به روزنامه ها و رسانه ها کشید.
در این پیوند همچنین می توان به خبر مطالبات پرداخت نشده چایکاران در هفته گذشته اشاره داشت. سال گذشته چایکاران ۱۱۰ هزار تن برگ سبز چای خود را به کارخانه های چای سازی فروختند اما هنوز هشت میلیارد تومان پول فروش چای خود را، از دولت دریافت نکردند. آماده سازی باغ و مزارع برای سال آینده ، جهت کشت و برداشت بستگی به در دسترس بودن این پول است که طبیعتا عدم آن تولید سال آینده را و سپس زندگی و معیشت کشاورزان خرده پا را با مشکل مواجه کرده است بطوریکه برخی از چایکاران باغ های خود را رها کرده یا تغییر کاربری داده اند. مسئولان کشوری هم تاکنون فقط وعده های توخالی داده اند.

در ادامه سیاست ضد دهقانی دولتمردان، واردات سیل آسای محصولات کشاورزی از سوی تاجران است که به مقرون به صرفه نبودن تولیدات کشاورزان در رقابت با محصولاتی وارداتی و سپس عدم توانایی کشاورزان در پرداخت معوقات خود به بانکها انجامیده و آنان را متعاقبا با اجرائیه های بانک ها روبرو کرده است؛ در نهایت تصرف اراضی مرغوب کشاورزی ، تعییر کاربری زمین های حاصلحیز و منتهی به ساختمان سازی شده از سوی زمین خواران را می توان برشمرد. البته این تازه حال و روز کشاورزانی است که توانسته اند از بانک تسهیلات و وام بگیرند.

عدم سیاستگذاری و برنامه ریزی صحیح در ارتقاء سطح کیفی زندگی مردم مناطق روستایی و مهاجرت آنها به حاشیه ی شهرها، رشد شهرنشینی و بروز مسائل و ناهنجاریهای روانی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بخصوص در بخشهای کشاورزی و دامداری را فراهم می کند و بطور خاص عامل کاهش نرخ رشد تولید محصولات غذایی درکشور می شود. با توجه باینکه اساسا زنان نیروی عمده برای ایجاد تحول و منبعی بالقوه برای پیشبرد اقتصاد روستا و عامل افزایش هر چه بیشتر نرخ رشد تولید محصولات غذایی هستنند.

 

فعالیت های زنان روستا
به استناد سازمان آمار ایران ۴۹/۶ درصد از جمعیت ۲۵/۵ میلیونی روستا را ، زنان تشکیل می دهند . زنان روستا در کنار خانه ـ، همسرـ، سالمند ـ، مریض ـ و بچه داری، در تمامی فعالیتهای روزانه کشاورزی، دامداری، جنگلداری و مراحل تولیدات لبنی، صنایع دستی و روستایی، گلیم، قالی، شالبافی، نخ، حصیر و چادر، ابریشم، خشکبار، جمع آوری هیزم، پرورش طیور و ماکیان، کرم ابریشم ، زنبور عسل … فعال هستند و نقش به مراتب بیشتری از مردان دراقتصاد خانوار و کشاورری دارند و موجب رونق اقتصادی جامعه هستند.
علاوه بر آن زنان روستا در بازارهای محلی، محصولهای تولیدی خود را برای تأمین درآمد خانواده به فروش می‏رسانند. آنان در واقع بازاریاب محصولهای کشاورزی هم هستند. زنان روستایی در تصمیم‏گیری کشت محصولهای زراعی هم نقش دارند اما تصمیم‏گیری نهایی با مردان است

 

زنان روستا و حق غذا
تهیه غذا و نگهداری غلات و حبوبات در روستاهای کشور توسط زنان صورت می‏گیرد. در این ارتباط کمیته مشورتی شورای حقوق بشر در گزارشی به اجلاس بیست و دوم حقوق بشر در باره زنان روستایی و حق غذا گزارشی داده است که از حق غذا برای زنان روستایی درنظام حقوقی بین المللی نام برده و راهبردهای قانونی آن طرح شده است؛ چرا که زنان در تولید بیشتر از ۵۰ درصد محصولات غذایی سهیم ، اما با این حال ۷۰ درصد آنان، دارای سوء تغذیه هستند، از گرسنگی رنج و در فقر بسر می برند. زنان عمدتا در خانواده های کم بضاعت آخرین عضو خانواده، بعد از همسر و فرزندان پسر هستند که از غذای تهیه کرده، سهم می برند.

 

مشکلات زنان روستا
برغم اینکه زنان و مردان در کار کشاورزی دوش بدوش هم هستند، زنان جنس دوم و نان آور درجه دو از سوی قانون و فرهنگ انگاشته شده، از حق و مزایای یکسان با مردان برخوردار نیستند. این در حالی است بیشتر این زنان خود سرپرست خانوار هستند.
کار طاقت فرسای نشاء برنج عمدتا کار زنان است که مدت طولانی از روز را در آب قرار دارند، اغلب آنها بخاطر رطوبت کار دست درد و پادرد دارند که اجبارا جهت معالجه خود مقداری زیادی از در آمد خویش را هزینه می کنند. اغلب این کشاورزان بیمه نیستند بهمین دلیل هنگام از کار افتادگی برای ادامه زندگی به کمک دیگران نیازمندند.
تعداد زنان فعال روستایی بطور فاحشی کم برآورد شده و به تبع آن هم ارزیابی غیرواقعی از مشارکت اقتصادی آنان می شود. اگرچه در روستا و بخش کشاورزی زنان اهرم مهم و نیروی غیر قابل انکاری هستند و محلی و مجالی برای حذف صوری آنان نیست، اما نظام مند و ساختاری سعی در حذف اجتماعی و نامرئی کردن آنان می شود. همانطور که به موازات آن در حوزه ی شهر و شهرنشینی با اعمال سیاستهایی چون افزایش رشد نرخ جمعیت، طرح دورکاری، نیمه وقت کارکردن، بازنشستگی زودتر از موعد و از نظر فرهنگی بشکل تهییجی و ترویجی تلاش در جهت کوچک و بی مقدار نشان دادن زنان می شود مثل استقاده از لباس زنان جهت تنبیه و مجازات «مجرم » که هدفمند پروسه کم رنگ کردن و جه و نقش و حذف زنان را دنبال می کنند.
.***
در کشور ایران، زنان در توسعه کشاورزی و روستایی نقش عمده ای از نظر کمی و کیفی دارند. بنابراین برنامه‏ ریزان و سیاستگذاران کشور باید به نقش اثر گذار و حقوق زنان توجه و رسیدگی کنند. در اینصورت، تضمینی برای تحول در تولید بخش کشاورزی و روستایی ایجاد می شود. تمهیدات چنین شرایطی عبارتند از:
ـ آموزش و سازمان دهی تقریبا ۱۲ میلیون نفر زنان از جمعیت روستایی،جهت خودآگاهی و مهارت سازی زنان و فراهم کردن فعالیت های اجتماعی و فرهنگی برای آنان.
ـ تشکل های محلی و منطقه ای یا تشکیل شورا با شرکت تاثیر گذار زنان و در نتیجه مشارکت اجتماعی و سیاسی آنان
ـ دسترسی زنان به زمین کشاورزی و رفع خلاء قانونی در مالکیت زنان روستایی به زمین و منابع آب و در نهایت امکان دسترسی زنان به اعتبارات
ـ تشکیل تعاونی های تولیدی و خدماتی و امکان فعالیت های گروهی و بالاخره مشارکت زنان در توسعه روستایی
ـ ایجاد تشکلی مخصوص زنان جهت حل و فصح مشکلات خاص زنان
ـ آموزش همگانی از کودکی تا بزرگسالی برای اصلاح دیدگاهها و ایجاد نگرش صحیح به زن از طریق رسانه ها که مشارکت زن در همه عرضه های به رسمیت شناخته شود و مشارکت کشاورزی و دامپروری هم قابل اهمیت شود
منابع:

۱ـ تیره‌ روزی دهقانان زحمتکش و انحطاط کشاورزی حزب توده ایران
۲ـ نقش زنان در فرآیند توسعه روستای،گیتی مرادی
۳ـ صدای زنان روستایی در شورای حقوق بشر مهر خانه
۴ـ اعلام نمودارهایی از سرشماری هفتم ایران دویچه وله
۵ـ  مطالبات چایکاران پرداخت نشده است ـ کلمه
۶ـ روایت کار زنان در گوشه ای از جنوب و شمال ایران ـ تا قانون خانواده برابر

۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۲

نظرات بسته است

جستجو
Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
آرشیو مطالب قدیمی