به مناسبت درگذشت دکتر آناهیتا راتب زاد مبارز پرشور جنش زنان افغانستان – آناهیتا در تحلیل از شرایط اجتماعی و تاریخی کشور به این باور بود که زن در تحت شرایط معین اجتماعی، اقتصادی و تاریخی به بند کشیده شده و این بند، زن را در مجموع در جایگاه‌ای جنس دوم و تحت ستم دوگانه قرار داده است. هرگونه تغییر و دگرگونی در این امر پیش از همه تغییر و دگرگونی در مناسبات اجتماعی و اقتصادی جامعه افغانستان را می‌طلبد./

*****

با درد و دریغ که در این روزها بانوی، از تبار دادخواهان، از تبار ترقی‌خواهان، از تبار آزادی‌خواهان و از تبار میهن‌دوستان از میان ما رخت بربست و به جاویدانگی پیوست.

زنده یاد اناهیتا راتبزاد با جسارت زندگی‌اش را به نحو دیگری رقم زد. وی راه شریفانه و دشوار، اما پرافتخار و انسانی مبارزه برای پایان دادن به رنج‌های بی‌گران مردم افغانستان را برگزید. گزینش این راه، امر دشوار و خارآیین بود. او همه این دشواری‌ها، نیش زبان‌ها و تهمت‌ها را در جامعه‌ای عقب‌مانده و سنتی افغانستان به جان خرید و از این راه برنگشت.

به داوری من، زنده یاد اناهیتا راتبزاد، بانوی جسور، سخنور برجسته و سازماندهنده‌ای توانای جنبش دموکراتیک زنان کشور بود و سهم وی در امر روشنگری و شکل گیری جنبش دموکراتیک زنان برجسته است.

من در اینجا به دو اندیشه‌ای اثرگذاراش اشاره‌ای کوتاه دارم:

نخست، وی به مسئله‌ای زنان و رستن آنان از بند مناسبات جامعه مردسالار و سنتی افغانستان برخورد علمی و تاریخی داشت. او در تحلیل از شرایط اجتماعی و تاریخی کشور به این باور بود که زن در تحت شرایط معین اجتماعی، اقتصادی و تاریخی به بند کشیده شده، آزادی و جایگاه‌ای شایسته و برابر خویش را در جامعه از دست داده است. این بند، زن را در مجموع در جایگاه‌ای جنس دوم و تحت ستم دوگانه قرار داده است. هرگونه تغییر و دگرگونی در این امر پیش از همه تغییر و دگرگونی در مناسبات اجتماعی و اقتصادی جامعه افغانستان را می‌طلبد.

دوم، وی در برابر تفکر مردسالارانه که زنان را موجود ضعیف می‌دانستند نه تنها ایستاد، بل از نیروی زن برای تغییر در سرنوشت خودش و جامعه حرف به میان آورد. پیش از پایه‌گذاری سازمان دموکراتیک زنان، موسسات دولتی، شخصیت‌ها و نهادهای تحول‌پسند و طرفدار آزادی‌های زنان حضور داشتند. اما تفاوت بزرگی که میان طرز تفکر آنان و اناهیتا راتبزاد و سازمان دموکراتیک زنان وجود داشت این بود که اینها از تغییرات و دگرگونی‌ها با شرکت مستقیم خود زنان سخن زدند و شرکت زنان را در این مبارزه شرط اساسی برای نجات خود زنان و فراهم سازی شرایط برابری حقوق آنان دانستند.

سازمان دموکراتیک زنان که با شرکت فعال شماری از زنان آگاه زیر رهبری اناهیتا راتبزاد در ١٩۶۶م ، نزدیک به نیم قرن پیش بنیاد گذاشته شد، زنان کشور را فراخواند تا صرف‌نظر از تفاوت‌های قومی، قبیلوی، مذهبی و زبانی با هم در راه تحقـق حقوق و آزادی‌های دموکراتیک زنان و کودکان متشکل گردند. چنین سازمان رزمنده و سراسری برای بار نخست در تاریخ کشور با نیروی خود زنان ایجاد و رهبری شد و شعارهای مزد مساوی در برابر کار مساوی، حق آموزش، حق شرکت در سیاست و اداره دولت و حق فرصت‌های برابر برای زنان را پیش کشید و در راه پیاده کردن آنها مبارزه کرد. این سازمان ده‌ها گردهمایی و راهپیمایی را براه انداخت و هم‌سو با تمام نیروهای روشنفکر، ملی و دموکراتیک در راه خوشبختی انسان زحمتکش کشور مبارزه کرد و نام و موجودیت خویش را در دل تاریخ کشور ثبت کرد. سهم پیشگامی سازمان دموکراتیک زنان در روشنگری و سازماندهی جنبش زنان در دهه‌ای قانون اساسی و دهه‌ای هشتاد میلادی با تدوین قوانین نوین برای حراست از حقوق زنان، توسعه‌ای نهادها و شبکه‌های خدمات اجتماعی، صحی، آموزشی و فرهنگی برای زنان و کودکان انکار ناپذیر است. اناهیتا راتبزاد و سازمان دموکراتیک زنان افغانستان یک نسلی از زنان و دختران آگاه، سرسپرده و با تقوا را تربیت و آموزش دادند که آگاهانه در راه رهایی زنان کشور از بند و ستم قرون در کشور پا به میدان گذاشتند، نجیبانه و پر شور راه و روش روشنگری زنان را پی‌افگندند، در برابر سرکوب و فشار حکومت‌های وقت بر باورهای انسانی خویش پا فشردند.

اناهیتا راتبزاد، سخنور پرشور و جسور بود. به یاد آورید کارزارهای انتخاباتی‌اش را د ر کوی و برزن شهر کابل که هزاران فرد از شهروندان کابل را در پشتیبانی خود کشانید و پس از راه یابی در پارلمان کشور در دوره‌ای دوازدهم از عقب تربیون پارلمان افغانستان چگونه جسورانه و استواراز حق مردم و زنان دفاع میکرد. وی در دهه‌ای هشتاد در ده‌ها نشست و گردهمایی‌های ملی، منطقه‌یی و بین‌المللی شرکت جست و از تلاش‌ها و آرزوهای صلح‌خواهانه‌ای مردم افغانستان، سخن گفت. من سخنرانی وی را در کنگره‌ای جهانی زنان در پراگ سال ١۹٨١م به خاطر می‌اورم. ا و چنان پرشور و با استدلال از موضع بر حق مردم افغانستان در برابر دسیسه‌های بین‌المللی سخن گفت و به همه پرسش‌ها پاسخ داد که تحسین همه را بر انگیخت.

با درد و دریغ که اناهیتا راتبزاد، دیگر در میان ما نیست. اما یـادش در ضمیر ما زنده و جاویدان خواهدبود. نام و خاطره های شورانگیز وی، نقش و تأثیر پیکار وی در جنبش دادخواهانه‌ای مردم ما بویژه جنبش زنان ماندگار است.

تاریخ از داکتر راتبزاد به‌عنوان مبارز پرشور، سخنور جسور و تاثیرگذار، یکی از پیشگامان جنبش دادخواهانه‌ای مردم و بویژه زنان و یکی از رهبران حزب دموکراتیک خلق افغانستان یاد خواهد کرد و کارنامه‌ای وی برای نسل‌های جوان که پای در میدان دشوار مبارزه می‌گذارند، الهام‌بخش و ارجمند خواهد بود.

روان اش شاد باد!

یاداش گرامی باد!

جمیله پلوشه
برگرفته از تارنمای مشعل ( افغانستان)

شهریور ۹۳

نظرات بسته است