توییتر علیه تبعیض جنسیتی: کلیشه‌هایی که برعکس شدند
کاربران شبکه اجتماعی توییتر با داغ کردن هشتگ «کلیشه برعکس» برای یک روز جای زنان مردان را هم در قوانین و هم در ادبیات عامیانه‌ای که همواره زنان را محدود می‌کند و آن‌ها را فرودست می‌انگارد، عوض کردند. مردان بسیاری هم به آن پیوستند و در نهایت از اعمال چنین گفتاری علیه زنان، اعلام شوک و تعجب کردند…/
******
کاربران شبکه اجتماعی توییتر با داغ کردن هشتگ «کلیشه برعکس» برای یک روز جای زنان مردان را هم در قوانین و هم در ادبیات عامیانه‌ای که همواره زنان را محدود می‌کند و آن‌ها را فرودست می‌انگارد، عوض کردند. مردان بسیاری هم به آن پیوستند و در نهایت از اعمال چنین گفتاری علیه زنان، اعلام شوک و تعجب کردند.
بسیاری از کاربران باورهای سکسیستی را که در گفتار عامیانه وسعت دارد، برعکس کردند؛ انگار که تمامی این محدودیت‌ها علیه مردان اعمال می‌شود. از نوع پوشش، محدودیت‌های اشتغال، لزوم اجازه سفر برای زنان از سوی شوهر یا پدر، ممنوعیت‌های تحصیلی و هر آن‌چه در لابه‌لای زندگی روزمره زنان در ایران موج می‌زند.
برای یک روز مردان در توییتر احساس کردند که اگر این کلیشه‌های جنسیتی علیه آن‌ها به کار رود، تمامی ابعاد زندگی‌شان پر از تبعیض خواهد شد. بیشتر این توییت‌ها با مفهوم انتقادی، آن‌چه بر زنان می‌رود را به چالش کشیدند. به راه افتادن این هشتگ ابتکار دو کاربر Mulanium@ وNarvan_Carmir@ بود.
اما ابراز تعجب‌ها و شوکی که بسیاری از مردان با آن مواجه شدند هم جالب توجه بود. کیوان حسینی، روزنامه‌نگار در اکانت خود نوشت: «کلیشه برعکس شوکه‌کننده است. خصوصا اگر مرد باشی و لحظه‌ای تصور کنی، این جملات واقعی‌اند! عادی بودن این سطح از تبعیض شوکه‌کننده است.» یکی دیگر از کاربران با نام «تناقض» نیز مشابه همین واکنش را داشت: «این ژانر کلیشه برعکس چقدر هولناکه، تصورش برامون سخته اما دقیقا ما همین کارو با نیمی از جامعه می‌کنیم.» کاربر دیگری هم به مردان پیشنهاد داد: «توصیه می کنم همه آقایون روی هشتگ کلیشه برعکس بزنند و تا میشه بخونند و فکر کنند سال‌هاست خودشون و پردانشون با زنها چه کردن!! واقعا وحشتناکه.»
به عنوان نمونه برخی از کاربران به مساله حق طلاق اشاره کردند که طبق قوانین جمهوری اسلامی برای زنان در نظر گرفته نشده است و در عرف جامعه به عنوان لطفی به زنان محسوب می‌شود. «عاصی» در این‌باره نوشت: «حواست باشه اگه حق طلاق بدی به شوهرت ممکنه یهو بره طلاقت بده! میدونی دیگه، مردها عقل درست و حسابی ندارند.»
«نارون» که خودش از مبتکران این هشتگ است هم در یکی از توییت‌هایش به نگاه دیگری که علیه زنان جریان دارد اشاره کرد؛ نگاهی که موفقیت زنان را به روابطی منفعت‌طلبانه مربوط می‌داند: «من نمی‌فهمم این پسرا چطور از استاد نمره می‌گیرن… همه گولاخ و زورگیر. استادم نمی‌تونه بهشون نمره نده.»
در نمونه‌ای دیگر از این واکنش‌ها، «بچه گربه» به تصور رایجی که زنان را در رانندگی ضعیف می‌انگارد، اشاره داشت: «این ماشین جلوییه انقدر آروم میره، شرط میبندم راننده‌ش مرده.» یا کاربر دیگری که به محدودیت رفت و آمد زنان پرداخت: «نباید بذاری پسرت از خونه بره بیرون، بکارتم نداره که بفهمی دست از پا خطا کرده یا نه! این روزا گرگ زیاده!»
«مهدی» کاربر دیگری است که در این موج درباره قاضی شدن زنان نوشت: «مردها چون شهوتشون بر عقلانیتشون میچربه شایستگی قاضی شدن ندارند.»
ممنوعیت ورود زنان به استادیوم‌های ورزشی هم مساله دیگری بود که این‌بار علیه مردان به کار برده شد: «مردها رو نباید توی ورزشگاه راه بدهند. اصلا آبرو نمی‌گذارند برای زنها! هی فحش‌کاری! خوب صاف بشین مثل آدم بازی رو ببین.» یا آن دیگری که باز هم در حوزه ورزش نوشت، اما آمیخته با قانون اجازه رفت و آمد برای زنان: «نیمی از بازیکنان تیم ملی به دلیل عدم موافقت همسرانشان نمی‌توانند در جام جهانی شرکت کنند و کیروش در حال رای‌زنی با زن‌های آنان است.»
پوشش هم مورد دیگری بود که مورد توجه بسیاری از کاربران قرار گرفت: «ما شهید ندادیم که مردها هرچی دلشون خواست بپوشن و هر کاری دلشون خواست انجام بدن.» یا آن کاربر دیگر که نوشت: «نباید آستین کوتاه بپوشن چون ممکنه زنها با دیدن بازوهاشون تحریک بشن، باید دستکش مشکی هم بپوشن چون رگ‌های روی دستشون تحریک کننده‌س.»
«مردان بی‌سرپرست»، «وضعم خوبه پولشو دارم دو تا شوهر دارم میخام برم واسه سومی بالاخره زن تنوع‌طلبه با مردا فرق داره»، «مرد استخدام نمی‌کنیم. نمی‌تونن تو محیط زنونه کار کنن و از پس کارهای ظریف هم برنمیان»، «مردی که سکس بخواد و شروع‌کننده باشه هرزه است. اصلا مگه مرد هم می‌تونه تو سکس لذت ببره؟»، «مرد فقط باید تو خونه، خودش رو برای زنش درست کنه، لباس خوشگل بپوشه، آرایش کنه… گاهی هم براش عربی برقصه که چه بهتر»، «کارمند مرد، مجرد، خوش‌تیپ و با روابط عمومی عالی نیازمندیم»، «چرا دیه مرد از تخمدان چپ زن کمتر است؟» نمونه‌های دیگری است که کاربران توییتر به آن پرداختند.
در میان توییت‌ها و نوشته‌هایی که تبعیض‌های جنسیتی علیه زنان را به رخ می‌کشید، برخی از کاربران هم با به اشتراک گذاشتن تصاویر تبلیغاتی، جای زنان و مردان را تغییر دادند. تبلیغاتی که خصوصا روی چهره و بدن زن تمرکز دارد.
اما کار به سیاست هم کشید. هادی نیلی، روزنامه‌نگار در اکانت خود نوشت: «جناح پیروز نگران است اگر شهردار مرد انتخاب کنند و او عملکرد قانع‌کننده‌ای نداشته باشد، به ضرر حضور مردان در عرصه‌های مدیریتی شود.»
در نهایت، «خانوم میم» هشتگ «کلیشه برعکس» را «عجیب» توصیف کرد که «هر روز باهاشون کلنجار میریم وقتی برعکس میشن تازه وقاحتشون تو ذوق میزنه و وخامت اوضاع زنان رو نشون می‌ده.»
برای یک روز مردان در شبکه اجتماعی توییتر به جای زنان نشستند تا طعم تبعیضی را بچشند که نه فقط حکومت و قانون به زنان تحمیل می‌کند بلکه خود مردان و البته بسیاری از زنان هم به آن دامن می‌زنند و فرودست‌انگاری جنسیت زن کمک می‌کنند.
آیدا قجر – ایران وایر
۱۷ شهریور / ۱۳۹۶