«می‌گویند اگر نیروی کار امنیت شغلی داشته باشد زبانش دراز می‌شود»
خانه پرستار در دو سال گذشته تلاش‌ها ناموفقی در جهت تغییر وضعیت به‌کارگیری استخدام پرستاران در ایران داشته است. به شیوه‌های استثماری استخدام پرستاران از طرف وزارت بهداشت توجه کنید: وزارت بهداشت در دولت گذشته در شرایط اوج‌های سهمگین همه‌گیری کرونا، به ظرفیت‌های استخدام ۸۹ روزه بی‌توجه نبود و به‌راحتی استخدام می‌کرد و با فروکش آن، پرستاران را بعد از ۸۹ روز از کار کنار می‌گذاشت. مزیت این قرارداد استثماری برای دولت، جذب موقت نیرو و اخراج بدون تعهد نیروی کار با توجیه قانونی است…
***
زمانه ـ دبیرکل خانه پرستار می‌گوید ۱۰۰ هزار پرستار بیکار و حدود ۲۰۰ هزار پرستار شاغل هستند که بیشتر از نیمی از آن‌ها یعنی بیش از ۱۰۰ هزار شرکتی و فاقد قراردادهای کار بادوام هستند.
مشخصات تصویر: گردهمایی پرستاران بیمارستان روحانی بابل در اعتراض به پایین بودن دستمزد و عدم پرداخت کارانه‌ها (۷ مهر ۱۳۹۹)
موج سهمگین اول و دوم کرونا موضوع مهم کمبود پرستار در نظام بهداشتی ایران را برجسته کرد. در زمانی که مراجعه به مراکز درمانی در اوج خود بود و نیروهای پرستاری چند شیفته و بدون مرخصی در حال مبارزه برای مهار کرونا بودند، وزارت بهداشت وعده داد که حدود ۴۰ هزار پرستار را از وضعیت شرکتی به استخدام دولتی تغییر وضعیت خواهد داد.
هم‌اکنون ۱۷ مدل قرارداد به کارگیری موقت در حوزه پرستاری وجود دارد. بسیاری از این قراردادها به صورت جذب شرکتی و با واسطه بنگاه‌های کاغذی صورت می‌گیرد که از رانت آشنایی، نزدیکی یا شراکت با مدیران وزارت بهداشت برخوردارند.
مدل دیگری که وزارت بهداشت برای استفاده بدون تعهد از خدمات پرستاران استفاده کرده است، به کارگیری ۸۹ روزه است. این مدلی است برای دور زدن قانون چرا که در کارهایی که ماهیت مستمر دارند اگر نیروی کار به صورت پیوسته ۹۰ روز مشغول به کار باشد، قرارداد او از موقت به دائم تغییر خواهد کرد. وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی در متن قراردادهای ۸۹ روزه پرستاران یه صراحت می‌نویسند که این قرارداد هیچ تعهد جذب ودایم و استخدام برای نیروی کار ایجاد نمی‌کند.
پس از آنکه کرونا سیستم درمانی ایران را به حالت فلج درآورد، وزارت بهداشت برای حل مشکل کمبود نیرو وعده داد که این قراردادهای موقت را به قراردادهای استخدامی تغییر خواهد داد و وضعیت نیروهای شرکتی هم عوض می‌شود و حال محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار می‌گوید وزارت بهداشت در ابتدای هر موج کرونا به سراغ وعده دادن به پرستاران می‌رفت و پس از فروکش کردن موج این وعده‌ها را کنار می گذاشت:
«وزارت بهداشت در دولت گذشته در شرایط بُروز امواج سهمگین کرونا، به ظرفیت‌های استخدام ۸۹ روزه بی‌توجه نبود و به راحتی استخدام می‌کرد و بعد ۹۰ روز که موج کرونا، آرام می‌شد، نیروها را کنار می‌گذاشت. مزیت این قرارداد هم این است که می‌توان جذب موقت را با آن توجیه کرد و رنگ و روی قانونی بخشید. این وضعیت تنها به وزارت بهداشت محدود نیست و سازمان تامین اجتماعی هم بر اساس قراردادهای ۸۹ روزه استخدام نیرو می‌کند و در پایان قرارداد، آن‌ها را کنار می‌گذارد.»
محمد شریفی مقدم به خبرگزاری ایلنا گفته که برخی مسئولان در جمهوری اسلامی بر این باورند که «نیروی که امنیت شغلی داشته باشد، زبانش دراز می‌شود».
خانه پرستار در دو سال گذشته تلاش کرد تا وضعیت به‌کارگیری نیروهای پرستاری در ایران تغییر کند. تلاش‌هایی که ناموفق بوده است. دبیرکل این نهاد صنفی پرستاری در اردیبهشت ماه سال گذشته با انتقاد از شیوه برخورد با پرستاران و استثمار آن‌ها گفته بود:
«نیروی شرکتی یعنی استثمار که پرستار نتواند نفس بکشد و شرکت هرموقع از هر شخصی به هر دلیلی خوشش نیامد عذرش را بخواهد.»
او در مورد قراردادهای ۸۹ روزه دانشگاه‌های علوم پزشکی و شرکتی‌ها گفته بود:
«این قرارداد یعنی به یک پرستار هیچ مزایایی تعلق نمی‌گیرد. بیمه و امنیت شغلی هم نداشته و برای شرکت هیچ تعهد و مالیاتی هم به همراه ندارد و این حالت خوبی نیست و متاسفانه وزارت بهداشت سیاست مناسبی در خصوص پرستارها اتخاذ نکرده است.»
از ابتدای همه‌گیری کرونا بیش از ۱۳۰ پرستار جان خود را برای مقابله با کرونا از دست دادند و تعداد زیادی از آن‌ها به کرونا مبتلا شدند. مقام‌های وزارت بهداشت و مجلس وعده داده بودند که با پیش‌بینی ردیف بودجه مناسب در بودجه سنواتی زمینه برای استخدام دست‌کم ۲۵ تا ۳۰ هزار پرستار را فراهم خواهند کرد. دولت حدود سه هفته دیگر فرصت دارد تا لایحه ساماندهی استخدام کارکنان را به مجلس ارائه کند. همچنین بار مالی این لایحه باید در بودجه ۱۴۰۱ دیده شود. اما به نظر می‌رسد دولت بنایی برای استخدام پرستارانی که در دو سال گذشته شبانه روز در بخش‌های کرونا و دیگر قسمت‌های نظام درمان مشغول به کار بوده‌اند ندارد.
پیش‌تر، حمیدرضا عزیزی، معاون توسعه و مدیریت سازمان نظام پرستاری در مورد وضعیت کاری پرستاران در امواج سهمگین کرونا گفته بود که در شهرستان‌ها یک پرستار به وضعیت ۲۵ بیمار کرونایی رسیدگی می‌کرد و این عدد در مراکز استان به یک پرستار به ازای هر ۱۵ بیمار می‌رسید. این وضعیتی بود که بار آن به صورت عمده بر دوش پرستارانی قرار گرفته که قراردادشان موقت است و امنیت شغلی هم ندارند.
۱۵ آذر ۱۴۰۰