عفو بین‌الملل خواهان آزادی فوری دختر دانشجوی علوم و تحقیقات شد
گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل و سازمان عفو بین‌الملل به بازداشت خشونت‌بار دختر دانشجویی که گفته می‌شود در اعتراض به حجاب اجباری در محوطه دانشگاه علوم و تحقیقات تهران لباس‌های خود را از تن درآورده است، واکنش نشان دادند و خواهان آزادی فوری دانشجوی نامبرده شدند…
***
به‌دنبال انتشار تصاویری از دستگیری خشونت‌بار یک دختر دانشجو که گفته می‌شود در اعتراض به حجاب اجباری لباس‌های خود را از تن در آورده است، سازمان عفو بین‌الملل در ایکس/توییتر نوشت: «مقام‌های ایرانی باید فورا و به طور نامشروط دانشجویی را آزاد کنند که در روز دوم نوامبر بعد از درآوردن لباسش در اعتراض به اعمال همراه با آزار حجاب اجباری، توسط مقام‌های امنیتی در دانشگاه آزاد اسلامی تهران با خشونت دستگیر شد.»
عفو بین‌الملل در ادامه بر مسئولیت مقام‌های جمهوری اسلامی نسبت به این زن بازداشت‌شده تأکید کرد و نوشت: «مقام‌های ایران باید مانع شکنجه و سایر بدرفتاری‌ها با او شوند و از اینکه او به خانواده و وکیل دسترسی دارد، اطمینان خاطر حاصل کنند. ادعاهای ضرب و خشونت جنسی علیه او در جریان بازداشت باید به طور مستقل و بی‌طرفانه مورد بررسی قرار گیرد.»
مای ساتو، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران هم به تصاویر منتشرشده واکنش نشان داد و در ایکس/توییتر نوشت: «من این اتفاق و واکنش مقام‌ها به آن را از نزدیک دنبال خواهم کرد.»
تصاویر منتشر شده که چند دختر دانشجو از داخل ساختمان ضبط کرده‌اند یک دانشجوی دختر را با لباس زیر در محوطه دانشگاه علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد تهران نشان می‌دهد. در صحنه‌ای دیگر به نظر می‌رسد او در حال بحث با زنان و مردان مامور حراست دانشگاه است. با آنکه این تصاویر به خودی خود برای فهم اتفاق پیش آمده کافی نیست، اما آنچه مسلم است، تصاویری‌ست که در ادامه ضبط شده است: چندین مامور این دختر را با خشونت می‌گیرند و سوار یک خودروی پراید می‌کنند و با خود می‌برند.
از زمان انتشار تصاویر تاکنون گزارش‌های مختلفی از جمله درباره هویت این دانشجو منتشر شده است. کانال تلگرام «خبرنامه امیرکبیر» که ادعا می‌کند این اطلاعات را منابع آگاه در اختیار او قرار داده اند کمی پس از انتشار تصاویر نوشت که این زن دانشجو «پس از آزار و اذیت توسط یک نیروی بسیجی به دلیل نداشتن مقنعه و پس از پاره کردن لباسش توسط نیروهای حراست، در حرکتی احتمالاً اعتراضی تمام لباس‌های خود را از تن درآورد.»
کمی بعد چند حساب کاربری در ایکس/توییتر هم ادعا کردند که این دانشجو را می‌شناسند و او دانشجوی ادبیات فرانسه است و آهو دریایی نام دارد. این کاربرها ضمن اشاره به هویت این دختر دانشجو و ادعای شناختن او، مدعی شدند او سلامت روانی مناسبی ندارد.
دیوانه‌انگاری زن معترض و سرکوب زن با توسل به مفهوم ناموس
برخی رسانههای داخلی ایران بر همین مبنا مسئله سلامت روانی زنی که در اعتراض، در یک مکان عمومی نیمه برهنه شده است را مطرح و پررنگ کردند؛ استراتژی شناخته‌شده‌ای که غالباً در جوامع و حکومت‌های مردسالار علیه زنی که خلاف نرم‌های اجتماعی عمل می‌کند به کار گرفته می‌شود تا دیوانه‌انگاری شده و از او انسان‌زدایی شود.
در این رسانه‌ها به نقل از دانشگاه آزاد آمده است که «این دانشجو تحت فشار روحی شدید و اختلالات روانی است و در حال حاضر به یک مرکز درمانی منتقل شده است.»
خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گزارش کرد که این دانشجو بعد از آنکه از دانشجویان فیلم می‌گرفته است، با اعتراض آنها روبرو شده و در واکنش به اعتراض آنها لباس‌هایش را درآورده است.
امیر محجوب، مدیر روابط عمومی و تشریفات دانشگاه آزاد هم در ایکس/توییتر درگیری بین دختر دانشجو و حراست دانشگاه را تکذیب کرد و گفت که خود او پس از بازداشت دختر در کلانتری حاضر شده است و «بنابر تأیید اورژانس حال جسمی ایشان کاملا مساعد گزارش شد.» او هم نوشت:
«بررسی‌ها نشان می‌دهد ایشان بخاطر اختلال روانی، اقدام به فیلمبرداری از هم‌کلاسی‌ها و استادش می‌کند که با اعتراض آنها روبرو می‌شود. موضوعی که مسبوق به سابقه بوده است. وی پس از اینکه با تذکر دانشجویان و حراست روبرو می‌شود به سرعت خود را به حیاط می‌رساند و اقدام به هتک حرمت می‌کند… آنچه در این مورد خاص به واقع رخ داده است، نشان می‌دهد که اقدام منافی عفت دانشجوی خاطی، نه به دلیل تذکر بی‌حجابی، بلکه به‌خاطر اعتراض دانشجویان و حراست به فیلمبرداری و عکاسی بدون اجازه این دانشجو و نقض حریم خصوصی دانشجویان و اساتید بوده است.»
در تلاش برای کنترل روایت از واقعیت، رسانههای داخلی ایران روز یکشنبه پا را فراتر گذاشته و تصاویری را از صحبت‌های یک مرد که صورت او شطرنجی شده بود منتشر کرده و ادعا کردند این مرد همسر سابق دانشجوی علوم و تحقیقات است. مرد مذکور در صحبت‌های خود حرکت این زن را «زشت» خواند و مدعی شد او مادر دو فرزند است و از مردم خواست به‌خاطر فرزندانش این فیلم را بازنشر نکنند و «با آبروی او بازی نکنند»؛ استراتژی دیگری که در آن زن «ناموس» و «آبروی» خانواده تعریف شده و با استفاده از نقش مادری و همسری، کنترل و سرکوب می‌شود.
در سال‌های اخیر حکومت جمهوری اسلامی بارها از روان‌پزشکی به مثابه ابزار سرکوب و شکنجه علیه زنان و مردان استفاده کرده است. یکی از آخرین موارد رویا ذاکری‌ست که در تبریز به خاطر حجاب اجباری ضرب و شتم و دستگیر و سپس به بیمارستان اعصاب و روان منتقل شد. زندانیان سیاسی زیادی نیز در ایران تحت این فشار و شکنجه بوده‌اند و در مدت بستری کردن مخفیانه‌شان در بیمارستان‌های روانی تحت شوک‌های الکتریکی، تزریق داروهای بی‌هوشی و نامشخصِ منجر به بروز رعشه، پاره شدن زبان، اختلال در حرکت و حرف زدن وهم‌چنین مبتلا به عوارض و آسیب‌های شدید دیگر شده‌اند. در یکی از این موارد بهنام محجوبی پس از بازگشت از این بیمارستان‌ها به طرز مشکوکی جان باخت./ زمانه
۱۳ آبان ۱۴۰۳