«او کسی بود»
اعتراض به زنکشی بیوقفه در کنیا
پس از ماهها اعتراض، ویلیام روتو، رئیسجمهور کنیا تصدیق کرد که زنکشی بحرانی اضطراری در کنیاست. او اعلام کرد که ۷۷۰ هزار دلار به کارزاری برای حمایت از زنان در معرض خشونت و زنکشی اختصاص داده است. مبلغی که کنشگران فمینیست میگویند برای رویارویی با زنکشی در کنیا بسیار ناچیز است. گروههای حقوق بشری از روتو خواستهاند که زنکشی را یک بحران ملی اعلام کند و منابع مالی کافی برای مقابله با آن اختصاص دهد. فعالان حقوق زنان و خانوادههای قربانیان میگویند پلیس پروندههای زنکشی را باجدیت پیگیری نمیکند…./
****
دیدبان آزار: روز سهشنبه، هزاران نفر که اکثرا زن بودند در خیابانهای نایروبی تظاهرات کردند و خواهان مداخله دولت برای توقف زنکشی شدند. در شهرهای دیگر کنیا هم تجمعاتی کوچکتر برگزار شد. معترضین شعار میدادند: «کشتار زنان را متوقف کنید.» پلیس با گاز اشکآور به استقبال این اعتراض مسالمتآمیز رفت و دستکم سه تن از کنشگران حقوق زنان بازداشت شدند. سال گذشته نیز هزاران نفر علیه زنکشی در سراسر کنیا به خیابان آمدند. این تجمع بزرگترین اعتراض خیابانی بود که تا آن زمان علیه خشونت جنسی و جنسیتمحور در کنیا صورت گرفته بود. در نایروبی، زنان نام قربانیان زنکشی را روی تیشرتهایشان چاپ کردند. روی پلاکاردهایی که بهدست داشتند شعارهایی چون «ما فقط میخواهیم زندگی کنیم»، «کشتن ما را متوقف کنید»، «زنبودن نباید مجازات مرگ در پی داشته باشد» و … نوشته شده بود. تصویر تعدادی از زنان کشتهشده نیز در دستان معترضان به چشم میخورد. زیر یکی از این تصاویر نوشته شده: «او کسی بود.»
در سال ۲۰۲۳، ۲۱ هزار زن در آفریقا به بهانههای مرتبط با جنسیت کشته شدهاند. ناظران میگویند آمار حقیقی به مراتب از این ارقام بالاتر است. این قتلها عموما توسط مردان خانواده و یا شریک عاطفی صورت گرفته و با خشونت جنسی، فیزیکی و روانی همراه بوده است. پژوهشگران، نابرابریهای اقتصادی و رویکردهای نهادیهشده مردسالارانه را از عوامل اصلی این قتلها عنوان کردهاند. در ماههای اخیر موجی از زنکشی در کنیا، خشم عمومی و اعتراضات گستردهای را به دنبال داشته است. آمار پلیس میگوید از ماه آگوست تا اکتبر سال جاری، ۹۷ زن به بهانههای مرتبط با جنسیت به قتل رسیدهاند. یک دانشجو به قتل رسید و بدن بیجانش رها شده بود. دونده المپیک، توسط پارتنر سابقش به آتش کشیده شد و جانش را از دست داد. زنی به همراه دختر و خواهرزادهاش شکنجه شد، به قتل رسید و بدنهای مثلهشدهشان در نقاط مختلفی پیدا شد. ست نیاکو دختر ۲۳سالهای بود که در ماه اکتبر مورد تجاوز قرار گرفت و به قتل رسید. اما هنوز کسی بابت قتل او بازداشت نشده است. مادرش لوسی موانیکی میگوید: «مردگان نمیتوانند سخن بگویند، پس چه کسی حقیقت را بگوید و از آنها دفاع کند؟ در خیابان به مردان خیره میشوم و از خودم میپرسم آیا او قاتل دخترم است؟ تا ابد باید با این خشم و تروما زندگی کنم.»
پس از ماهها اعتراض، ویلیام روتو، رئیسجمهور کنیا تصدیق کرد که زنکشی بحرانی اضطراری در کنیاست. او اعلام کرد که ۷۷۰ هزار دلار به کارزاری برای حمایت از زنان در معرض خشونت و زنکشی اختصاص داده است. مبلغی که کنشگران فمینیست میگویند برای رویارویی با زنکشی در کنیا بسیار ناچیز است. گروههای حقوق بشری از روتو خواستهاند که زنکشی را یک بحران ملی اعلام کند و منابع مالی کافی برای مقابله با آن اختصاص دهد. فعالان حقوق زنان و خانوادههای قربانیان میگویند پلیس پروندههای زنکشی را باجدیت پیگیری نمیکند. یکی از مظنونان که بابت قتل یک زن و رها کردن جنازهاش در زبالهها بازداشت شده بود، به کمک افسران پلیس از بازداشتگاه فرار کرده است. مادر یکی دیگر از قربانیان میگوید: «زنان بسیاری را از دست دادیم و همچنان زنکشی جدی گرفته نمیشود. گویی هرروز برای ما روز آخر دنیاست.»
علیرغم کوتاهی دولت و قانونگذاران، سازماندهی و اعتراض علیه خشونت جنسی/جنسیتی در کنیا، سنتی دیرینه است که حتی به دبیرستانهای دخترانه هم رسیده است. برای مثل، در ماه ژوئن ۲۰۱۸، یک دبیرستان دخترانه در ناروک کنیا، در پی ترک مدرسه توسط دانشآموزان تعطیل شد. این دانشآموزان به رسیدگی نکردن به اتهامات آزار جنسی علیه یکی از کارکنان مدرسه معترض بودند. اوایل همین ماه مدرسه دیگری به علت متهم شدن یکی از معلمان به تجاوز، تعطیل شد. حدود هزار دانشآموز دختر، همزمان از مدرسه ماسائی بیرون آمدند، خانوادهها هم سر رسیدند و خواستار رسیدگی فوری به اتهامات آزار جنسی شدند. هیئتمدیره آموزش و پرورش منطقه این اتهامات را تایید و اعلام کرد مقامات در حال رسیدگی به موضوع هستند./ دیدبان آزار
۲۸ آذر ۱۴۰۳