۲۵ نوامبر، روز بین‌المللی مبارزه با خشونت علیه زنان؛ جهان پرفرازونشیبِ زیستِ زنانه، اگرچه گزاره‌های محیطی بسیاری را به‌عنوان خشونت در خود جای داده اما این مناسبت، بهانه‌ای شده است تا به‌یکی از نمونه‌های زیست زنان در محیط کار پرداخته شود. از مهم‌ترین موانعی که زنان در محیط کار با آن مواجه‌اند وجود نگاه جنسی و ابزاری است که آنان را در موقعیت‌هایی قرار می‌دهد که مجبور به ترک شغل می‌شوند…

***

ناعمه علی‌نژاد: زنان در طول تاریخ در تمام دنیا برای ترسیم هویت واقعی خود و احقاق برابری جنسیتی تلاش‌های بسیاری کردند و در برخی موارد با مقاومت شدیدی از سوی جامعه مواجه شدند. این در حالی است که نقش‌آفرینی زنان در جامعه نهادینه شدن فرهنگ مشارکت را در پی دارد و توسعه همه جانبه را به دنبال خواهد داشت. عدم توازن در روند جامعه‌پذیر شدن زنان و نقش‌های چندگانه در ساحت فردی و اجتماعی موجب شده تا روند حضور زنان در جامعه اگرچه از ویژگی‌های کمی برخوردار است اما شاخص‌های کیفی لازم را به دنبال نداشته باشد. این مساله ابهام و تضاد در هویت زنان را در پی داشته است.

🔹امروزه زنان بخش مهمی از منابع انسانی در سیستم‌های دولتی و خصوصی را تشکیل می‌دهند. این در حالی است که حضور زنان در محیط کار با چالش‌ها و موانع جدی مواجه است و در سلسله مراتب اداری و سطوح مختلف سازمانی نمود دارد. حضور زنان به عنوان نیروهای کارشناس یا مدیران میانی در محیط کار امری به نسبت پذیرفته شده‌تر از نقش آفرینی زنان در امر مدیریت و رهبری است گویی تفکر حاکم در محیط اجتماعی زنان را تا زمانی که مسئولیت کاری خود را ایفا کرده و زینت‌المجالس محافل کاری باشند، می‌پذیرند اما آنجا که زنان در عرصه اثرگذاری ظاهر شوند و از حاشیه امن نقش زن خوب بله قربانگو خارج شوند، تهدیدی برای نظم موجود شناخته می‌شوند. اینجاست که تفکر مردسالارانه، اگرچه در ظاهر امر با ارائه سهمیه مثبت و پذیرش حضور فعال زنان پرچمدار مدیریت و رهبری زنان‌اند اما در اصل هویت خود را در معرض خطر دیده و با ابزارهای نرم، سعی در رقابتی کردن جنسیت در محیط کاری را دارند طراحی فضای کار نامتناسب، فقدان امنیت شغلی رابطه منفی بین درآمد و تحصیلات تنها بخشی از این نابرابری‌‌های موجود در محیط کار است.

🔹 عرف جامعه برخی از کلیشه‌های جنسیتی را به عنوان ارزش‌های اخلاقی و هنجارهای از پیش نوشته شده اجتماعی به زنان تحمیل می‌کند و این مساله زنان را در محیط کار با محدودیت و ملاحظات عرفی مواجه می‌کند. آنجا که مرز بین رعایت فاصله‌های ارتباطی با منزوی بودن زنان اشتباه گرفته می‌شود. قدرت ارتباط اجتماعی زنان با مقوله عفت و حیا گره می‌خورد و نمونه‌هایی از این دست که کم کم زنان را از گعده‌های غیر رسمی و البته اثرگذار دور می‌کند.

🔹 شکل‌گیری فضاهای تصمیم‌گیری غیر رسمی و خارج از محیط کار یکی از مشکلات زنان است که موجب می‌شود بخشی از تسلط و اثرگذاری خود را در فرآیند تصمیمات سازمانی و سیاسی از دست بدهند. فرهنگ کلامی ما بی‌رحمی‌های شدیدی در باب زنان دارد که در تار و پود جامعه رسوخ کرده و بهترین سلاح برای ناامیدی، سرخوردگی، نابودی اعتماد به نفس و درنهایت وابستگی شخصیتی است که به مردان امکان کنترل‌گری بیشتری بر زنان می‌دهد تا جایی که ما زنانی را در سطوح بالای مدیریتی می‌بینیم که در ازای از دست دادن قدرت درونی خود به قدرت بیرونی دست یافتند.

🔹 نکته دیگر ارزش‌هایی همچون مادر و همسر کامل بودن زنان است که ابهام و تعارضات هویتی شدیدی را از طرف جامعه به زنان شاغل القا می‌کند و به آن‌ها احساس دوگانه میل به ایده‌آل بودن کاذب همچنین عذاب وجدان را بیدار می‌کند. تا جایی که به او می‌گوید به عنوان یک زن شاغل باید در تمامی نقش‌های خود تکامل یافته و مطابق استانداردهای اجتماعی رفتار کنند و به محض اینکه از تصویر ایده‌آل و قدسی زن فاصله بگیرد مورد قضاوت جامعه قرار خواهد گرفت.

🔹از مهم‌ترین موانعی که برخی مواقع زنان در محیط کار مواجه‌اند وجود نگاه جنسی و ابزاری به زنان در محیط کار است که آنان را در موقعیت‌هایی قرار می‌دهد که مجبور به ترک شغل می‌شوند. خشونت جنسی ساده‌ترین و راحت‌ترین ابزار در جنگ قدرت و منافع است و نوعی شیوه اعمال قدرت و مولد و بازنمای هویت مردانگی مردان است./سازندگی

#مطالعات_زنان

#نوامبر_نارنجی

۴ آذر ۱۴۰۲

نظرات بسته است