سیمین کاظمی: در برابر الزاماتی که حکومت تعیین کرده و باید و نباید‌هایی که درباره رفتار و ارتباطات شهروندان تعیین شده، همیشه مقاومت وجود داشته؛ یعنی حتی از دهه ۶۰ هم مقاومت به‌اشکال مختلف وجود داشته، اما به‌نظر می‌رسد در بین نوجوانان این سال‌ها اندکی نوع مقاومت متفاوت است و شاید بشود گفت جسارت آن‌ها نسبت به نوجوانان دهه‌های گذشته بیشتر شده و دلیل آن تغییراتی است که در جامعه رخ داده است…

***

رویداد ۲۴: چرا نسل دهه هشتاد و نود تا این حد نسبت به الزامات حکومتی مقاومت دارد و آیا برخوردهای گشت ارشاد می تواند نتیجه ای داشته باشد؟ سیمین کاظمی جامعه شناس به این سوال پاسخ داده است.

🔹کاظمی به رویداد۲۴ می‌گوید: در برابر الزاماتی که حکومت تعیین کرده و باید و نباید‌هایی که درباره رفتار و روابط شهروندان تعیین شده، همیشه مقاومت وجود داشته ؛ از دهه ۶۰ تا کنون مقاومت به اشکال مختلف وجود داشته، اما به نظر می‌رسد در بین نوجوانان این سال‌ها اندکی نوع مقاومت متفاوت است و شاید بشود گفت جسارت آن‌ها نسبت به نوجوانان دهه‌های گذشته بیشتر شده و دلیل آن تغییراتی است که در جامعه رخ داده است.

🔹او ادامه می‌دهد: در گذشته تکنولوژی‌های ارتباطی و امکان حضور به این شکل در عرصه عمومی کمتر بود. در مدارس که پوشش یا ارتباطات بچه‌ها را کنترل می‌کردند، باز هم از این نافرمانی‌ها دیده می‌شد، اما در حال حاضر به نظر می‌رسد شکل و میزان آن قدری تغییر کرده است. به هر حال مقاومت به طور روزمره و در اشکال مختلف وجود داشته و پدیده جدید و عجیبی نیست.

🔹این جامعه‌شناس اضافه می‌کند: در ایران در معرض دو نوع جامعه‌پذیری هستیم؛ یکی جامعه‌پذیری به شکل رسمی و دیگری جامعه‌پذیری به شکل غیر رسمی. روند جامعه‌پذیری رسمی همان چیزی است که قرار است افراد را مطابق استانداردها، هنجار‌ها و ارزش‌های حکومت بار بیاورد. جامعه‌پذیری غیر رسمی اما الزاما با هنجار‌ها و ارزش‌های رسمی مطابقت ندارد. جامعه‌پذیری غیر رسمی بیشتر در خانواده، رسانه‌های غیر رسمی و فضای عمومی جامعه وجود دارد و افراد نوع دیگری از ارزش‌ها و هنجار‌ها را فرا می‌گیرند.

🔹کاظمی می‌گوید: نوجوانان هم بعد از ۱۵-۱۶ سال زندگی در این جامعه در می یابند که در کجا هنجار‌ها رسمی برایشان اجباری است مثل مدارس؛ اما جا‌های دیگری هست که ارزش‌ها و هنجار‌های غیر رسمی برای‌شان لازم‌الاجراتر است تا در گروه‌های همسالان‌شان پذیرفته شوند و بنابراین مطابق استاندارد‌های گروه‌های همسال عمل می‌کنند.

🔹او ادامه می‌دهد: وقتی تجلیات جامعه‌پذیری غیر رسمی را در عرصه عمومی مثل یکی از میادین شهر می‌بینیم ممکن است برای دستگاه حاکم که کلی هزینه کرده تا افراد را مطابق ارزش‌ها و هنجار‌های خودش جامعه پذیر کند اندکی غیر قابل قبول باشد و واکنش‌های شدیدی نشان دهد، تا این حد که می‌خواهد با این نوجوانان برخورد قضایی کنند. اما اگر قرار باشد چنین پدیده‌ای به مسئله ما تبدیل نشود لازم است دو روند جامعه‌پذیری رسمی و غیر رسمی به هم نزدیک شود؛ یعنی یک نوجوان بداند که چه چیزی ارزش و هنجار واقعی است و این دوگانگی رفع شود. اما این اتفاق نیفتاده و شکاف بین ارزش‌ها و هنجار‌های رسمی و ارزش‌ها و هنجار‌های غیر رسمی وجود دارد و تا وقتی این شکاف پر نشود شاهد این قبیل پدیده‌ها خواهیم بود.

🔹او در پاسخ به این پرسش که آیا این شکاف پرخواهد شد، می‌گوید: به نظر نمی‌رسدکه این شکاف قابل پر شدن باشد. چون در حال حاضر اراده‌ای برای اینکه کنترل بر پوشش و روابط افراد به عنوان امر شخصی و خصوصی کاهش یابد و تجدید نظری صورت بگیرد دیده نمی‌شود. بلکه ساختار صلب و سخت رسمی همچنان در پی استقرار ارزش‌ها و هنجار‌های خودش با ابزار‌های نظارتی و سختگیری بیشتر است. این تضاد و تعارض ادامه خواهد یافت و هر از گاهی به شکلی خودش را نشان خواهد داد.

@drsiminkazemi

▪️این گفتگو در گزارشی با عنوان چالش دهه هشتاد و نودی‌ها با هنجارهای حاکمیتی/ از جشن آب‌پاشی تا اسکیت با چادر! در سایت رویداد ۲۴ منتشر شده است.

https://www.rouydad24.ir/fa/amp/news/311531#amp_tf=%D8%A7%D8%B2%20%251%24s&aoh=16569939533305&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com

۱۵ تیر ۱۴۰۱

نظرات بسته است