نابرابری اقتصادی مسئله مبرم زنان است
شواهد نشان می دهد که بین برابری جنسیتی و برابری اقتصادی در جامعه رابطه تنگاتنگی وجود دارد و وضع زنان در جوامعی که نابرابری اقتصادی بیشتری دارند، بسیار وخیم تر است . در تمامی دنیا، بخصوص در کشورهای در حال توسعه، نابرابری های اقتصادی بر روی زنان در مقایسه با مردان بیشتر تاثیر گذار است و زندگی آنان را مختل می کند.. رهایی زنان چه در کشور ما و چه در سایر نقاط دنیا از تبعیض جنسیتی در اقتصاد از طریق تشکل و مبارزه برای دستیابی به شناخت از ارزشمند بودن کار زنان و جایگاه به حق آنان در جامعه به دست میاید…/
******
در گزارش بیستم ژانویه ۲۰۲۰ اکسفام درمورد گسترش شدید نابرابری در جهان به دو مورد زیر در مورد وضعیت زنان در جهان اشاره شده است( ۱):
* مجموع ثروت ۲۲ نفر از ثروتمند ترین مردان، با ثروت تمامی زنان آفریقا برابر است.
* زنان و دختران روزانه معادل۵ / ۱۲ میلیارد ساعت کار خدماتی بدون دستمزد انجام میدهند که سالانه سهمی معادل حداقل ۸/ ۱۰ تریلیون دلار در اقتصاد جهانی است که سه برابر میزان سرمایه گذاری در صنعت فناوری میباشد.
این شواهد نشان می دهد که بین برابری جنسیتی و برابری اقتصادی در جامعه رابطه تنگاتنگی وجود دارد و وضع زنان در جوامعی که نابرابری اقتصادی بیشتری دارند، بسیار وخیم تر است . در تمامی دنیا، بخصوص در کشورهای در حال توسعه، نابرابری های اقتصادی بر روی زنان در مقایسه با مردان بیشتر تاثیر گذار است و زندگی آنان را مختل می کند.
متاسفانه آمار منتشر شده در گزارش ۲۰۲۰ اکسفام نشان دهنده گسترش شدید نابرابریهای اقتصادی در سراسر جهان است . این روند در نتیجه اجرای سیاست های نولیبرالی، یعنی تشدید جهانی شدن سرمایه، کاهش مالیات بر درآمد شرکت های بزرگ چند ملیتی، تجارت آزاد و تضعیف تشکل های کارگری به وجود آمده است. این به نوبه خود باعث شده است که تمرکز سرمایه در بین تعداد افراد هر چه کمتری شدت یابد. ولی به خاطر تبعیض جنسیتی ، نابرابری های اقتصادی همه جا زنان را بطور مضاعف تحت تاثیر قرار میدهد. به همین دلیل نابرابری اقتصادی مسئله مبرم زنان است.
شماری از نویسندگان زن در مقاله ای در مجله «نیشن»(۲) کتاب سرمایه در قرن ۲۱ (۳) ، اثر تام پیکتی را نقد کرده اند. آنها نوشته اند که گرچه این نویسنده بسیاری از اشکال تشدید نابرابری های اقتصادی را به درستی مورد بحث قرار میدهد، متاسفانه دو مورد یعنی بهره کشی سرمایه از نیروی کارو تبعیض های جنسیتی را در تجزیه و تحلیل خود مد نظر قرار نمیدهد. گر چه به نظر میاید که ظاهرا، با رشد سرمایه داری، برابری جنسیتی در سطح جهان بیشتر شده است و شمار بیشتری از زنان از نیمه دوم قرن بیستم به بعد وارد بازار کار شده اند؛ این بیشتر به این دلیل بوده است که دستمزد واقعی کارگران مرد تنزل کرده است و احتیاج مبرمی به وجود امده است تا زنان بر درآمد خانواده خود بیافزایند. کار فرمایان بخصوص در کشورهای سرمایه داری غرب، اختلاف های جنسیتی در دستمزد ها را فرصتی شمردند تا جیب های خود را از طریق استخدام نیروی کار ارزان زنان پر کنند. در نتیجه زنان بیش از مردان همپای خود مورد بهره کشی قرار گرفتند.
خانم وینی بیانیما مدیر اجرایی سازمان امداد آکسفام در نوشته ای که در سایت این سازمان موجود است(۴) ، در سال ۲۰۱۸ به بسیاری ازپیامد های مخرب نابرابری های اقتصادی برای زنان اشاره کرده است. او از فعال فمینیست جودی بریدی نقل قول می کند، که در نوشته نمادین خود “من یک همسر (زن) میخواهم”( ۵) بسیاری از طرقی که زنان تحت عنوان “وظیفه خود” کار می کنند را بر می شمرد و در خاتمه می گوید باوجود این همه کار که زنان انجام میدهند چه کسی هست که “همسر (زن) نخواهد” ؟!
خانم بیانیما مینویسد زنان ۷۵٪ کارهای بدون دستمزد را در سطح جهان انجام می دهند. این وظایف بسیاری از فعالیت هایی را شامل می شود که زنان به عنوان همسر، مادر، خواهر و یا دختر انجام می دهند که بدین طریق به احتیاجات و تندرستی خانواده ها کمک میرسانند. در حالیکه این فعالیت ها در سیستم فعلی حسابداری و آمار سرمایه داری به حساب نمی یایند. گروه تحقیقاتی مکینزی (۶) که برای بسیاری از نهاد های بین المللی کار می کند بر این باور است که کار بدون دستمزد انجام شده در جهان بالغ بر ۱۳٪ تولید ناخالص جهانی یعنی در حدود ۱۰ تریلیون دلار از نزدیک به ۸۰ تریلیون دلار است. در بعضی از کشور ها و مناطق ازجمله ژاپن، هاوایی و سازمان های جهانی مانند سازمان ملل تلاش بر این است که کار های انجام شده بدون دستمزد ارزشگذاری شوند.
مبارزات و فشار های تشکل های سندیکایی کارگران و زنان در سال های اخیر باعث شده است که در سیستم سرمایه داری کنونی ارزش کار بدون دستمزد بهتر شناخته شود و به درک آن کمک کند. در بسیاری از کشور ها در برخورد به این موضوع از سه طریق- شناسایی این مسئله، کاهش کار بدون دستمزد و تقسیم کار- عمل شده است. برای انجام این امر، کار بدون دستمزد ابتدا ارزش گذاری شده است. سپس از طریق سرمایه گذاری در برنامه های اجتماعی برای کار خانگی و سرپرستی افراد خانواده و به اجراء گذاشتن سیاست هایی از قبیل شرکت پدران در مرخصی بعد از زایمان مادران کارگر، مردها را تشویق می کنند که در فعالیت های سرپرستی خانواده در حد زنان شرکت کنند. ولی این امر فقط در کشور های توسعه یافته تر میسر است و وضع زنان در کشور های در حال توسعه به مراتب بد تر است و به علل اقتصادی و فرهنگی به ندرت اینگونه سیاست ها عملی و یا موثر میباشند. در حال حاضر بسیاری از اشکال کمک به کشور های در حال توسعه نیز در عمل شامل زنان نمی شوند. برای نمونه، نتایج همه پرسی ها نشان داده است که در یکی از دهات یک کشور در حال توسعه زنان ممکن است چهار ساعت از وقت خود را در روز صرف گرد آوری و حمل آب بکنند. در حالیکه کمک های موجود به جای رسیدگی به این امر صرف بهبود سیستم رفت و آمد به محل کار میشود تا مردان سریع تر و راحت تر به سر کار بروند. یکی از دلایل این نوع تصمیم گیری ها این است که فقط شاغل بودن مردان در رشد تولید ناخالص ملی موثر است و به حساب میاید.
از جمله سایر عواملی که باعث نابرابری اقتصادی زنان در سطح جهان می شود، قوانین محلی در مورد اشتغال به کار زنان و شرکت شان در اقتصاد کشور است. این قوانین در موارد متعددی از شرکت زنان در بسیاری از بخش های اقتصادی جلو گیری میکنند و در راه فراهم کردن فرصت های شغلی و حرفه ای برای زنان موانع ایجاد می کنند. در بررسی که اخیرا در سال ۲۰۱۹ بانک جهانی (۷) انجام داده است، کشور های جهان بر اساس قوانین موجود محلی و چگونگی تأثیر آنها بر نقش زنان در اقتصاد کشور رتبه بندی شده‌اند.
نمره ۱۰۰ نشانگر یک سری قوانین “عادلانه” است که در این لیست فقط نام برخی از کشور های اروپای شمالی دیده می شود. حد متوسط برای تمام ۱۸۶ کشور جهان ۷۴ می باشد و کشور ما ایران باوجود تمام تبلیغات واهی در رابطه با ارزشمند بودن کار زنان و موقعیت خانواده در جامعه، فقط ۳۱ امتیاز در این رده بندی به دست آورده است و در مکان ۱۸۳ قرار گرفته است. سودان، امارات عربی و عربستان سعودی تنها کشور هایی هستند که از حیث این نوع قوانین در رتبه پایین تری قرار دارند.
نا برابری های اقتصادی حتی در مورد انباشت سرمایه در بین ثروتمند ترین افراد و شرکت های بزرگ نیز از تبعیض جنسیتی تأثیر پذیر است. انباشت بیش از ۹۰٪ از سرمایه های هنگفت در دست مردان از حضور زنان حتی در سطوح بالایی سیستم نو لیبرالی موجود جلوگیری می کند. در نتیجه از توانایی زنان برای ایجاد تغییرات مثبت از درون سیستم کاسته شده است .
سیستم بسیار غیر عادلانه سرمایه داری نو لیبرالی متکی به بهره کشی هر چه بیشتر از زنان است که در بسیاری از موارد بدون هیچ دستمزد و شناخت از کار و زحمات خود ، به عنوان انجام وظیفه کار می کنند و از فعالترین افراد خانواده و جامعه می باشند.
رهایی زنان چه در کشور ما و چه در سایر نقاط دنیا از تبعیض جنسیتی در اقتصاد از طریق تشکل و مبارزه برای دستیابی به شناخت از ارزشمند بودن کار زنان و جایگاه به حق آنان در جامعه به دست میاید. تجربه تاریخ در کشور ما نشان داده است که چه در رژیم ستم شاهی و چه اکنون در حکومت جهل و جنایت ولایی، تبلیغات حکومتی در مورد “آزادی و حقوق” زنان امری واهی و بدون کوچکترین رعایت حقوق زنان حتی در حد یک انسان و شهروند ساده بوده است. خواسته های زنان در رابطه با نا برابری اقتصادی و سایر زمینه ها در طول تاریخ فقط از طریق مبارزات اجتماعی و سیاسی بدست آمده است و در هیچ کجای دنیا منجمله کشور ما حقوق زنان به هیچ وجه توسط حاکمان به آنان اعطأ نشده است. احزاب و مبارزان سیاسی نیز بدون توجه پیگیر و مفرط به خواسته های زنان در راه آرمان های عدالت خواهانه و میهن پرستانه خود موفق نخواهند شد.
لیست مأخذ:
Guardian, Jan20, 2020
https://www.theguardian.com/global-development/2020/jan/20/worlds-22-richest-men-wealthier-than-all-the-women-in-africa-study-finds
۲
How Gender Changes Piketty’s ‘Capital in the Twenty-First Century’ | The Nation
۳
https://www.tudehpartyiran.org/2013-12-03-22-37-25
/۳۱۱۶-۲۰۱۶-۰۲-۲۳-۰۷-۵۸-۰۴
https://www.oxfam.ca/blog/why-economic-inequality-is-a-feminist-issue/?gclid=CjwKCAiA27LvBRB0EiwAPc8XWcwCyI14wZFJMcx83aSvSKPsR5rnlLmHigiYKoRu7PXu0fmQr2hKjRoC4ZkQAvD_BwE
https://www.oxfam.ca/blog/why-economic-inequality-is-a-feminist-issue/?gclid=CjwKCAiA27LvBRB0EiwAPc8XWcwCyI14wZFJMcx83aSvSKPsR5rnlLmHigiYKoRu7PXu0fmQr2hKjRoC4ZkQAvD_BwE
۵
http://www.columbia.edu/~sss31/rainbow/wife.html
۶
https://www.mckinsey.com/~/media/McKinsey/Featured%20Insights/Employment%20and%20Growth/How%20advancing%20womens%20equality%20can%20add%2012%20trillion%20to%20global%20growth/MGI%20Power%20of%20parity_Full%20report_September%202015.ashx
۷
https://blogs.worldbank.org/opendata/moving-towards-gender-equality-new-index-looks-legal-reforms-help-women-s-economic-inclusion
https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/31327/WBL2019.pdf?sequence=4&isAllowed=y
منبع : سایت تشکیلات دمکراتیک زنان ایران
اول اسفند ۱۳۹۸