زنان علیه کرونا
تایوان، آلمان، نیوزیلند، فنلاند، دانمارک و ایسلند از معدود کشورهایی بودند که تاکنون در بحران کرونا بهترین عملکرد را داشته‌اند. در نظر اول شاید هیچ نقطه مشترکی میان این شش کشور نباشد؛ اما وقتی به نام رهبران سیاسی این کشورها نگاه می‌کنیم، اشتراکی مهم جلب توجه می‌کند. این شش کشور به دست زنان اداره می‌شوند و مدیریت آنها ازجمله رهبران تایوان، آلمان و نیوزیلند، در بحران کرونا تحسین‌برانگیز بوده است
***
تایوان، آلمان، نیوزیلند، فنلاند، دانمارک و ایسلند از معدود کشورهایی بودند که تاکنون در بحران کرونا بهترین عملکرد را داشته‌اند. در نظر اول شاید هیچ نقطه مشترکی میان این شش کشور نباشد؛ اما وقتی به نام رهبران سیاسی این کشورها نگاه می‌کنیم، اشتراکی مهم جلب توجه می‌کند. این شش کشور به دست زنان اداره می‌شوند و مدیریت آنها ازجمله رهبران تایوان، آلمان و نیوزیلند، در بحران کرونا تحسین‌برانگیز بوده است. عملکرد مثبت برای زنان در حالی رقم خورده که درحالحاضر کمتر از هفت درصد از کشورهای جهان، رهبری زن دارند و این را می‌توان نشانه‌ای از مدیریت بهتر زنان در بحران ناشی از شیوع ویروس کرونا دانست.
این کشورها دموکراسی‌هایی متکی به اعتماد بالای افکار عمومی خود هستند و از ابتدای شیوع ویروس کرونا، با اقدامات علمی فوری و زودهنگام، همه‌گیری ویروس را در کشورهای خود کنترل کرده‌اند. انجام تست‌های گسترده، دسترسی آسان به سیستم درمانی باکیفیت، ردیابی سریع تماس‌های خطرناک و برقراری محدودیت‌های سخت اجتماعی از اقداماتی بود که باعث کنترل شیوع ویروس کرونا در این کشورها شد. البته صرف اینکه زنان در رأس امور باشند، لزوما نمی‌تواند نشانه موفقیت باشد؛ اما درباره موضوعاتی بحرانی که به سلامت و بهداشت انسان‌ها مربوط می‌شود، می‌توان با قاطعیت گفت که زنان مدیریت قاطع‌تری نسبت به مردان دارند؛ چراکه زنان بیش از مردان سلامت خود را جدی می‌گیرند. بر اساس آماری که مرکز کنترل و مقابله با بیماری‌ها در ایالات متحده منتشر کرده است، زنان ۳۳ درصد بیشتر از مردان به پزشک مراجعه می‌کنند. نکته درخور توجه اینکه در این آمار، مراجعه به پزشک در دوره بارداری گنجانده نشده و درباره آزمایش‌های جسمانی سالانه نیز می‌توان گفت که زنان صد درصد بیش از مردان این آزمایش‌ها را جدی می‌گیرند.
تایوان
جزیره تایوان کشوری دموکرات با جمعیتی تقریبا برابر با استرالیا (حدود ۲۴ میلیون نفر) در ساحل جنوب شرقی چین است. «تسای اینگ ون»، استاد سابق حقوق، در سال ۲۰۱۶، همان سالی که در آمریکا یک شومن به ریاست‌جمهوری رسید، به‌عنوان هفتمین رئیس‌جمهور تایوان در انتخابات به پیروزی رسید. حکومت چین ادعا می‌کند تایوان بخشی از این کشور است و سازمان بهداشت جهانی نیز که در بحران کرونا با تبعیت از چین با انتقادهای فراوانی روبه‌رو شد، تایوان را به رسمیت نمی‌شناسد و حاضر به همکاری با این کشور نشده است. با‌این‌حال تایوان با وجود نزدیکی به چین و رابطه گسترده با این کشور، عملکردی قابل قبول در مقابله با ویروس کرونا داشته است. تسای اینگ ون از همان ابتدا مدیریت عملیات مقابله با این بیماری را بر عهده گرفت. این کشور به‌محض شیوع ویروس کرونا در ووهان، انجام هرگونه پرواز از ووهان به تایوان را ممنوع کرد و کمی بعد این ممنوعیت شامل سفرهای دریایی و هوایی از تمام نقاط چین، هنگ‌کنگ و ماکائو به تایوان شد. افرادی که از هر مبدأیی مجبور به سفر به تایوان بودند نیز در بدو ورود دو هفته در قرنطینه اجباری قرار می‌گرفتند. رئیس‌جمهور تایوان به‌سرعت یک مرکز فرماندهی اپیدمی ایجاد کرد و تولید تجهیزات محافظ شخصی مانند ماسک صورت، دستکش و محلول‌های ضدعفونی‌کننده را افزایش داد؛ به‌طوری‌که تایوان تاکنون توانسته حدود ۱۱ میلیون ماسک به ایالات متحده و ۱۱ کشور عضو اتحادیه اروپا اهدا کند. درحالحاضر فقط ۳۹۵ مورد ابتلا به کرونا در این جزیره تأیید و شش مورد مرگ هم گزارش شده است.
آلمان
با وجود اینکه تعداد مبتلایان به کرونا در آلمان هم مانند دیگر کشورهای مهم اروپایی ازجمله اسپانیا، ایتالیا، فرانسه و بریتانیا، فراتر از صد هزار نفر است، نرخ مرگ‌و‌میر بر اثر این بیماری به‌شدت کمتر از این کشورهاست. نرخ مرگ‌و‌میر بر اثر کرونا در آلمان در حدود ۱٫۶ درصد است (نرخ مرگ‌و‌میر ایتالیا ۱۲ درصد و اسپانیا، فرانسه و بریتانیا ۱۰ درصد است). عوامل متعددی باعث شده تا این کشور ۸۳میلیون‌نفری با داشتن حداقل ۱۳۲ هزار مبتلا، نرخ مرگ‌و‌میر پایینی داشته باشد. آلمان با انجام ۳۵۰ هزار آزمایش، گسترده‌ترین برنامه تست ابتلا به ویروس کرونا را در اروپا اجرا می‌کند. از طرف دیگر، جداسازی و درمان بیماران نیز در آلمان که دارای بیشترین تعداد تخت مراقبت‌های ویژه در اروپاست، با موفقیت اجرا می‌شود.
بدون تردید نمی‌توان نقش آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان را نادیده گرفت. به‌تازگی در توییتر این شوخی مرکز توجه قرار گرفته است: «اگر می‌خواهید بدانید چرا نرخ مرگ در آلمان بسیار پایین است و در آمریکا بسیار بالا، به رهبران این دو کشور نگاه کنید؛ در آلمان فردی صدراعظم است که دکترای شیمی کوانتوم دارد و در آمریکا یک شومن واقعی در کاخ سفید حضور دارد». هانس یورگ کراوسلیچ، رئیس بخش ویروس‌شناسی بیمارستان هایدلبرگ، به نیویورک‌تایمز می‌گوید: «شاید مهم‌ترین عامل موفقیت ما در مهار ویروس کرونا، تصمیم‌گیری منطقی در بالاترین سطح دولت با برخورداری از اعتماد بالای افکار عمومی باشد».
نیوزیلند
کشوری شامل دو جزیره با جمعیت ۴٫۸میلیون‌نفری در جنوب شرق استرالیا. جاسیندا آردرن، نخست‌وزیر این کشور، صنعت توریسم را که یکی از مهم‌ترین منابع درآمد نیوزیلند محسوب می‌شود، به‌طور کامل تعطیل کرده و از ۱۹ مارس مرزهای این کشور را به روی توریست‌ها بسته است. آردرن چهار روز بعد از منع ورود مسافر خارجی به این کشور، از تعطیلی چهار‌هفته‌ای در نیوزیلند و ممنوعیت فعالیت مشاغل غیرضروری خبر داد. جزیره‌بودن نیوزیلند و جمعیت کم آن، از عواملی است که در کم‌بودن میزان مبتلایان به کرونا در این کشور مؤثر بوده‌اند؛ اما در این میان نمی‌توان نقش نخست‌وزیر را در مدیریت بحران نادیده گرفت. نخست‌وزیر نیوزیلند هم مانند مرکل در آلمان، دستور داده آزمایش‌هایی گسترده برای تعیین ابتلای افراد به ویروس کرونا انجام شود. درحالحاضر کمی بیش از هزار‌و ۳۰۰ مورد ابتلا به کرونا در نیوزیلند گزارش شده که ۹ مورد آن به مرگ منجر شده است. با وجود موفقیت در مهار ویروس کرونا، آردرن هشدار داده است محدودیت‌ها قرار نیست به‌زودی رفع شوند. او به‌تازگی در سخنرانی تلویزیونی خطاب به مردم کشور خود گفت: «شیوع ویروس کرونا بزرگ‌ترین تهدید علیه سلامتی بشر در یک قرن اخیر است؛ اما مردم ما با آرامش و اتحاد، دیواری مستحکم در برابر شیوع این ویروس ایجاد کرده‌اند».
کشورهای اسکاندیناوی
در میان پنج کشور دانمارک، سوئد، فنلاند، نروژ و ایسلند که به کشورهای اسکاندیناوی مشهور هستند، چهار کشور تحت رهبری زنان قرار دارند. تنها سوئد نخست‌وزیر مرد دارد و همین کشور آمار مرگ‌و‌میری بالاتر از چهار کشور دیگر ثبت کرده است. مته فردریکسن، نخست‌وزیر ۴۲ساله دانمارک و سانا مارین، نخست‌وزیر ۳۴ساله فنلاند (رهبران هر چهار حزب حاضر در دولت ائتلافی فنلاند زن هستند)، عملکردی شایان توجه در مقابله با ویروس کرونا داشته‌اند.
سانا مارین، جوان‌ترین رهبر جهان است و سیاست‌های سخت‌گیرانه او در زمینه مقابله با ویروس کرونا، با حمایت ۸۵درصدی افکار عمومی این کشور روبه‌رو شده و تاکنون فقط ۵۹ نفر در این کشور ۵٫۵میلیون‌نفری قربانی ابتلا به ویروس کرونا شده‌اند. همچنین کاترین جاکوبزدوتیر، نخست‌وزیر کشور کوچک ایسلند، با تنها ۳۶۰ هزار نفر جمعیت است؛ اما این جزیره واقع در شمال بریتانیا از ابتدای شیوع ویروس کرونا اقدام به آزمایش گسترده و تصادفی این ویروس کرد. این اقدام به این دلیل انجام شد که بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، حدود نیمی از مبتلایان به ویروس کرونا هیچ علامت ظاهری‌ای ندارند. بر همین اساس، دولت ایسلند در اوایل همه‌گیری، با ردیابی تماس‌های افراد و قرنطینه‌کردن موارد مشکوک به کرونا، برای کنترل آن وارد عمل شد. به این روش کنترلی در دانمارک و نروژ نیز توجه شده است؛ اما در مقابل این روش‌های سخت‌گیرانه که به کنترل شیوع ویروس کرونا در این کشورها منجر شده، در سوئد، تنها کشور شمال اروپا که رهبرش زن نیست، استفان لوون، نخست‌وزیر این کشور با وجود فشارها حتی از تعطیل‌کردن مدارس و مشاغل نیز خودداری کرد و درحالحاضر این کشور یکی از بالاترین آمارهای مرگ‌و‌میر را در میان همسایگان خود و بسیاری دیگر از کشورهای اروپایی دارد.
رهبران بیشتر زن؟
با وجود عملکرد بسیار ضعیف برخی رهبران مرد ازجمله دونالد ترامپ و بوریس جانسون در آمریکا و بریتانیا، نمی‌توان منکر واکنش درخور توجه «مون جائه این»، رئیس‌جمهور کره‌جنوبی شد. این کشور که به دلیل ارتباط گسترده با چین و نزدیکی به این کشور، در ابتدا با شیوع گسترده ویروس کرونا مواجه شد، با اعمال محدودیت‌های سخت‌گیرانه و آزمایش‌های گسترده قادر شد شیب ابتلا به ویروس کرونا را افقی کند.
در آمریکا دونالد ترامپ در هفته‌های ابتدایی منکر جدی‌بودن تهدید ویروس کرونا بود و هشدارها را نوعی بازی سیاسی دموکرات‌ها علیه خود می‌دانست. این کشور اکنون بالاترین آمار مبتلایان و قربانیان کرونا را دارد. در بریتانیا هم بوریس جانسون در شرایطی که اغلب کشورهای اروپایی محدودیت‌های سخت‌گیرانه‌ای برای کنترل ویروس کرونا اعمال کردند، ابتدا حاضر نشد تغییر چندانی در روال عادی زندگی و کار در این کشور بدهد و با منکرشدن توصیه‌های علمی، به ملاقات بیماران کرونایی رفت تا در نهایت خودش هم با ابتلا به کرونا در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شد.
شی جینپینگ، رئیس‌جمهوری چین نیز اگر رهبری مسئولیت‌پذیر بود و قبل از اعمال قرنطینه ووهان، مانع خروج حدود پنج میلیون نفر از اهالی این منطقه و سفر به نقاط مختلف چین و جهان می‌شد، ویروس به این سرعت در سراسر جهان گسترش نمی‌یافت. با وجود عملکرد درخور توجه رهبران زن در مواجهه با ویروس کرونا، نمی‌توان قاطعانه حکم صادر کرد که زنان رهبران بهتری نسبت به مردان هستند؛ اما آنچه تجربه کرونا به ما آموخت، این است که تعداد زیادی از رهبرانی که واکنشی جدی و قاطعانه به شیوع ویروس کرونا نشان داده‌اند، زن هستند.
بر اساس آمارهای سازمان ملل تا پایان سال ۲۰۱۹، ۱۰ نفر از ۱۵۲ رئیس دولت در جهان، زن هستند. فومزیل املامبو انگکوکا، مدیر اجرائی امور زنان در سازمان ملل متحد می‌گوید: «ما دنیایی را ساخته‌ایم که زنان فقط ۲۵ درصد از فضای اتاق‌های مهم تصمیم‌گیری را در اختیار دارند. این آمار اصلا کافی نیست. تجربیات اخیر ثابت کرده که دنیای ما به رهبران زن بیشتری، در تمام سطوح سیاسی نیاز دارد». این در حالی است که تجربه مقابله با ویروس کرونا نشان می‌دهد برای داشتن بهداشت و سلامت عمومی بهتر و امنیت بین‌المللی بیشتر، برابری جنسیتی امری ضروری است.
شرق – ۳۱ فروردین ۹۹