دیگر تکرار دروغ سخت است
دربارۀ کیک محبوب من ساختۀ مریم مقدم و بهتاش صناعیها
کیک محبوب من، با موضوعی جذاب و روایتی معصومانه، تلاش دارد با ترکیب مسائل فردی و مسائل جهانی، تنهایی و عدم تمایل به قبول این وضعیت تلخ را در زندگی افراد میانسال بررسی کند. اما آنچه این روایت را ویژه میسازد، تمرکز بر روابط انسانی و ارتباطات عمیق بین افراد است…/
****
نوشته: مینا اکبری
کیک محبوب من ساختۀ مریم مقدم و بهتاش صناعیها با موضوعی اجتماعی و روایتی شفاف از مسائل پیچیدۀ زندگی میانسالی پرده برمیدارد. این فیلم، با بازی لیلی فرهادپور و اسماعیل محرابی، داستان زندگی زنی ۷۰ ساله به نام مهین است که در میانسالی با فقدان و تنهایی دست و پنجه نرم میکند.
او که سالها پیش همسرش را از دست داده و فرزندش به خارج از کشور مهاجرت کرده، در تلاش است برای خلاصی از یکنواختی زندگی روزمرهاش با پیدا کردن یک همنشین، وقتی را مطابق خواسته و علاقهاش با مردی همسن خود در خانهاش بگذراند.
تلاشهای مهین، قهرمان داستان، برای مبارزه با واقعیت تلخ تنهایی و یافتن آرامش و عشق در زندگی در نهایت منجر به دیدار با مردی میشود که او نیز وضعیتی تلخ شبیه به او دارد و دعوت از او به خانهاش، شبی فراموشنشدنی را برای مهین میسازد.
کیک محبوب من، با موضوعی جذاب و روایتی معصومانه، تلاش دارد با ترکیب مسائل فردی و مسائل جهانی، تنهایی و عدم تمایل به قبول این وضعیت تلخ را در زندگی افراد میانسال بررسی کند. اما آنچه این روایت را ویژه میسازد، تمرکز بر روابط انسانی و ارتباطات عمیق بین افراد است. فیلم بیش از آنکه بر روابط جنسی تمرکز داشته باشد، بر اهمیت ارتباط عاطفی و درک متقابل از طریق خلق لحظات لطیف و جذاب و موسیقی نوستالژیک و کیک پختن زن و مرد تأکید دارد. در این فیلم شخصیتها سعی دارند جاهای خالی زندگی یکدیگر را پر کنند و کارگردانان توانستهاند احساسات انسانی و حس صمیمیت و اصالت را در روایتشان با ظرافت به مخاطب القا کنند.
کارنامۀ سینمایی مریم مقدم و بهتاش صناعیها نشان از تلاش مداوم آنها در جایگاه نویسنده، بازیگر و کارگردان برای ارائۀ واقعیتهای اجتماعی و فرهنگی در ایران با وجود محدودیتهای فراوان دارد. از اولین فیلمی که در کنار هم ساختند (احتمال بارش باران اسیدی) تا فیلم آخر آنها، کیک محبوب من، میتوان بهوضوح نگاه جسورانهشان به سینما را مشاهده کرد. آنها همواره به دنبال ارائۀ تصویری درست و واقعی از حقوق افراد کمبرخوردار و زنان و نیز تنهایی انسان در جهان مدرن بودهاند و واقعیتهای پنهان و چالشهای اجتماعی و فرهنگی در ایران را به نمایش میگذارند. فیلمسازی برای آنها فقط یک فعالیت هنری نیست، بلکه ابزاری برای ارتقای فرهنگ و ترویج ارزشهای انسانی است.
دو وجه دیگر نیز در فیلم کیک محبوب من قابل توجه است. اول، روایت این فیلم از زاویۀ نگاه زنی بهعنوان شخصیت اصلی است که فاقد ویژگیهای ستارگان و قهرمانان زن در سینمای جریان اصلی است. او جوان نیست، میانسال و چاق است، راه رفتنش کند و با درد است، چندان به سر و وضع خودش نمیرسد، موهایش سفید است و آرایش نمیکند. اما جسارت و شجاعتش در برخورد با تنهایی و ادامۀ زندگی با اصول خود، او را به شخصیتی با رفتار قهرمانانه تبدیل میکند.
مهین تصمیم میگیرد از رفتارهایی که جامعه از یک مادربزرگ انتظار دارد تخطی کند. جلوی آینه میرود، خود را میآراید و سایۀ سبز میزند، منتظر درخواست از سوی یک مرد در خانه نمیماند و برای نیاز عاطفیاش به عشق، از خانه بیرون میرود و سفری را آغاز میکند.
وجه دیگر فیلم، جسارت لیلی فرهادپور در پذیرش بازی در فیلمی است که به روشی تازه و بیتعارف، اولین بار تصویری واقعی از زندگی زنان در ایران را نشان میدهد، تصویری برخلاف تصاویر ایدهآلِ قبلی مدیران سینمایی. لیلی فرهادپور، با کمک به کارگردانان این فیلم، تحریفی بزرگ را برملا میکند و با پیام اجتماعی و فرهنگی که تصویری واقعی از زنان طبقۀ متوسط ایرانی را به جهان نشان میدهد، به فیلم و بازی خود ارزشی فراتر از هنر سینما و بازیگری میبخشد. او نهتنها نمایندۀ هنر سینمایی، بلکه نمایندۀ شجاع روزنامهنگاران و فعالان فرهنگی در برابر محدودیتهای زنان در ایران است.
مریم مقدم یکی از کارگردانان کیک محبوب من اهمیت این فیلم را بهدرستی در مصاحبهای توضیح داده است: «میدانم دیگر راه برگشتی وجود ندارد. وقتی روزنهای باز بشود، دیگر امکان بسته شدن آن نیست. الآن برای کارگردانها خیلی سخت است که دوباره بخواهند آن دروغ تکراری را ادامه بدهند./زنان امروز
۲۰ تیر ۱۴۰۳