زیبایی آرمان شده است! چرا زنان ایرانی بیشتر از مردان به اعمال زیبایی روی می‌آورند؟
تحلیلی جامعه‌شناختی بر ایست قلبی دختر ۱۹ ساله اهوازی طی عمل جراحی زیبایی؛ دختری با رتبه‌ی ۷۰ کنکور بر اثر عمل زیبایی به کما می‌رود! بنا به‌اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی اهواز این دختر اهوازی به دنبال تزریق دارو برای انجام عمل زیبایی توسط افراد غیرمتخصص در یکی از کلینیک‌های شهر اهواز دچار ایست قلبی تنفسی می‌شود و پس از چند مرحله CPR، تلاش کادر پزشکی برای نجات وی بی‌نتیجه می‌ماند…
***
سیمین کاظمی (گفتگو با خبرآنلاین):
دختری با رتبه ۷۰ در کنکور عمل جراحی زیبایی انجام داده و در نتیجه آن به کما رفته است، مقصر کیست؟
تعیین مقصر در این مورد خاص به‌عهده مراجع قضایی است که مشخص کنند آیا قصوری از طرف کلینیک یا درمانگران و ارائه‌دهندگان خدمت صورت گرفته یا خیر. اما به‌طور کلی گرایش جامعه به‌ویژه زنان به مداخلات زیبایی نسبت به سابق افزایش چشمگیری پیدا کرده است و زیبایی حالا به‌عنوان یک نیاز یا ضرورت شناخته می‌شود و دستکاری‌های پزشکی در بدن مرسوم شده است.
زنان از همه طبقات اجتماعی و به‌فراخور منابعی که دارند به این مداخلات تن می‌دهند و سعی می‌کنند خود را با استانداردهای زیبایی مطابقت بدهند که در جامعه مورد تبعیض قرار نگیرند و موقعیت‌های بهتری را بتوانند کسب کنند. این گرایش نه‌تنها در بین زنان خانه‌دار، بلکه در بین زنان شاغل و تحصیلکرده هم مشهود است. در واقع زیبایی به‌عنوان یک الزام اجتماعی به زنان تحمیل می‌شود و در این راه برخی دچار آسیب می‌شوند و در مواردی مداخلات زیبایی به مرگ هم منجر می‌شود.
سیستم عرضه و تقاضا در حوزه زیبایی برای زنان و مردان چه پروسه‌ای را طی کرده که با چنین استقبالی مواجه هستیم؟
پزشکی متأثر از نظام اقتصادی و سیاسی هر جامعه است و وقتی مناسبات اقتصاد آزاد حکمفرما می شود، پزشکی هم به تبعیت از آن تغییر می کند. تحت تأثیر همین مناسبات اقتصادی است که در نظام سلامت ایران هم تجاری شدن پزشکی و کالایی شدن سلامت و خدمات پزشکی اتفاق افتاده است. در حال حاضر بخش قابل توجهی از پزشکان و قسمت عمده ای از منابع پزشکی به ارائه کالای زیبایی اختصاص یافته است، چون حوزه زیبایی کار پرمنفعت و شیکی است و از طرفی تقاضا برای آن همیشه وجود دارد.
در مورد زنان مشخصاً این تقاضا بیشتر بوده و عمده متقاضیان زیبایی زنان هستند. علت هم آن است که زیبایی برای زنان به صورت یک آرمان درآمده است که گویا هیچ موفقیتی قادر به رقابت با آن نیست. ارزشمند ترین ویژگی زنان در بدن آنها تعیین شده و این ایده پراکنده می شود که زن در هر موقعیت و جایگاهی باید زیبا باشد. چنین آرمانی برای زنانی که زیبا نیستند به تبعیض و طرد منجر می شود. حالا زیبایی یک اجبار و الزام اجتماعی است و ممکن است زنانی که با این آرمان زیبایی همنوا نباشند، در بعضی موقعیت ها مانند ازدواج و اشتغال کمتر از زنان دیگر موفق شوند و احساس تبعیض کنند. زنان برای گریز از چنین طرد و تبعیضی لاجرم به سیستم پزشکی متوسل می شوند که بتوانند با آرمان زیبایی همنوا شوند.
نظام سرمایه‌داری و به عبارتی سود ناشی از این تجارت چه تاثیری در الگوی سازی‌ها دارد؟
تحت سیطره نظام سرمایه داری، پزشکی هم به سمت تجاری شدن رفته است و خدمات پزشکی چه در حوزه سلامت و چه زیبایی به صورت کالایی تفسیر می شود که قابل فروش است. هر روز کلینیک‌های زیبایی بیشتری تأسیس می شود و پزشکان به رشته های تخصصی مرتبط با زیبایی گرایش بیشتری پیدا می‌کنند. تبلیغات این کلینیک ها و پزشکان شان که به مشتریان تضمیمن زیبا شدن می‌دهند، در واقع بازترویج همان آرمان زیبایی است و جامعه را بیشتر به سمت این حوزه ترغیب می‌کند.
چرا مخالفان عمل‌های غیرضروری زیبایی تریبون ندارند و صدایشان شنیده نمی‌شود؟
فعالان حقوق زنان از جمله بخش های تأثیر گذار جامعه هستند که با استدلال های مبتنی بر مساوات طلبی جنسیتی، می توانند به نقد این مشکل بپردازند، اما واقعیت این است که فعالان حقوق زنان در ایران چندان عرصه ای برای فعالیت ندارند. وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی هم، از آن جا که حوزه زیبایی با منافع بیمارستان ها و پزشکان مرتبط است، در این باره سکوت کرده و مداخله‌ای نمی‌کند و این اعمال به طور نامحدود انجام می‌شود.
متن کامل گفتگو در: http://khabaronline.ir/news/1571895
۲۱ آبان ۱۴۰۰