اهدای تخمک یک عرصه‌ی رها شده و بدون ضوابط قانونی است که راه را برای فرصت‌طلبی و سودجویی عده‌ای از دلالان و واسطه‌های اطراف مراکز درمانی باز کرده است. به‌نظر می‌رسد مراکز درمان ناباروری از فرآیند نحوه پیدا کردن اهدای تخمک مطلع هستند، اما عملاً سکوت کرده‌اند، چون منافع آنها ظاهرا در این سکوت و فقدان شفافیت بیشتر تأمین می‌شود…

***

سیمین کاظمی در گفتگو با ایسنا: برای اهدای تخمک ضوابط قانونی وجود ندارد ولی برای اهدای جنین قانونی تصویب شده است که آن هم ناظر به نگرانی های شرعی در مورد تولید جنین و ویژگی ها و تکالیف زوج های گیرنده جنین است. در مراکز درمان ناباروری اهدای تخمک به عنوان یک روش درمان ناباروری زنانی که در تخمک گذاری مشکل دارند پیشنهاد می شود ولی قانون در مورد اهدا کننده تخمک، سکوت کرده است و حتی در زمره اهدای عضو از انسان زنده قرار نمی گیرد. هر چند که قانون به طور کلی درباره اهدای عضو از انسان زنده نیز کلاً سکوت کرده است. تقریباً می توان گفت که همانند اهدای خون انتظار می رود که اهدای تخمک نیز بر اساس انگیزه های دگردوستانه انجام شود، در حالیکه واقعیت با این انتظار متفاوت است.

اهدای تخمک در حاضر کاملاً تجاری شده است و بازاری پیرامون آن شکل گرفته که واسطه ها در آن نقش فعال دارند و از قِبَل آن سود می برند. البته واسطه گری و دلالی برای اهدای عضو یک امر شایع است که به اهدای تخمک نیز تسری پیدا کرده است.

اهدای تخمک یک عرصه رها شده و بدون ضوابط قانونی است که راه را برای فرصت طلبی و سودجویی عده ای از دلالان و واسطه های اطراف مراکز درمانی باز کرده است. به نظر می رسد مراکز درمان ناباروری از فرآیند نحوه پیدا کردن اهدای تخمک مطلع هستند، اما عملاً سکوت کرده اند، چون منافع آنها ظاهرا در این سکوت و فقدان شفافیت بیشتر تأمین می شود.

در حال حاضر تبلیغات پیرامون اهدا تخمک زیاد است و حتی از آن به عنوان «فرصت شغلی» یاد می شود تا زنان به این کار ترغیب شوند. گسترش فقر و بیکاری گسترده زنان و بدتر شدن وضعیت اقتصادی موجب افزایش تعداد زنانی شده است که مجبورند برای تأمین معاش به بهره برداری از جسم شان متوسل شوند، بدون اینکه تحت حمایت قانون و جامعه قرار گیرند.

وقتی اهدای تخمک تحت مناسبات تجاری و بازار صورت میگیرد، و بدن انسان و اعضا و اجزایش به کالا تبدیل می شوند و یک طرف فروشنده است و طرف دیگر خریدار، دور از انتظار نیست که خریدار برای کالایی که خریداری می کند، ویژگی هایی را تعیین کند. خانواده ای که قرار است یک بچه را با روش های پزشکی و پرداخت پول تولید کند، این حق انتخاب را برای خود محفوظ می داند که محصول تولید شده، زیبا هم باشد و نیمی از این زیبایی قرار است از طرف تخمک تعیین شود. در جامعه هم زیبایی به یک ارزش مهم تبدیل شده است چنانکه والدین از قبل از تولد فرزند برای زیبا شدن او به انحاء مختلف تلاش می کنند، تأکید بر زیبا بودن اهدا کننده تخمک بخشی از این تلاش است.

هر فرآیند غیرشفاف می تواند تبعات و پیامدهایی برای افرادی که درگیر آن می شوند داشته باشد. اهدای تخمک از نظر پزشکی بی خطر است هر چند می تواند برخی تبعات جسمی به همراه داشته باشد. آنچه مهم است این است که زنان تهیدست و نیازمند برای رفع نیاز مالی مجبورند از بدن شان به عنوان تنها سرمایه شان استفاده کنند که این نشان دهنده عمق فقر و نابرابری های اجتماعی و اقتصادی در جامعه ماست.

مقابله با این امر وقتی ممکن است که اهدای تخمک و رحم جایگزین به عنوان اهدای عضو از انسان زنده در نظر گرفته شوند و قوانینی برای آنها در نظر گرفته شود. قوانینی که تضمین کننده آن باشد که اهدا کننده فقط با انگیزه های دگردوستانه دست به چنین کاری می زند و نه زیر فشار مالی و در شرایط تنگدستی. چنین شکلی از اهدا وقتی محقق می شود که مشکل فقر در جامعه حل شده باشد، که فعلاً چنین انتظاری بیهوده به نظر می رسد.

۲۴ آبان ۱۴۰۰

نظرات بسته است