مروری بر اخبار زنان در سال ۱۴۰۱
کشته شدن ژینا امینی در بازداشتگاه ارشاد در روزهای پایانی شهریورماه به خیزش زن زندگی آزادی منجر شد. فعالان زن کرد در روز مراسم خاکسپاری ژینا روسریهای خود را برداشتند و سپس با فراخوان فعالان زن در تهران و گیلان و فراخوانهای متعدد در سایر شهرها توسط گروههای دیگر، اعتراضاتی آغاز شد که بیش از پنج ماه ادامه یافت…/
گشت ارشاد و جنبش ژینا
با حضور رئیسی در دولت اصولگرایان سخت گیری علیه زنان را افزایش دادند و دبیر ستاد امر به معروف کشور درباره جریمه زنان بدحجاب در اماکن عمومی سخن گفت. برخوردها با زنان به دلیل پوشش آنان در تابستان ادامه داشت و کلیپهای مختلف از التماس مادری نگران به ون گشت ارشاد تا برخورد با سپیده رشنو در اتوبوس بی.آر.تی در فضای مجازی انعکاس یافت.
کشته شدن ژینا امینی در بازداشتگاه ارشاد در روزهای پایانی شهریورماه به خیزش زن زندگی آزادی منجر شد. فعالان زن کرد در روز مراسم خاکسپاری ژینا روسریهای خود را برداشتند و سپس با فراخوان فعالان زن در تهران و گیلان و فراخوانهای متعدد در سایر شهرها توسط گروههای دیگر، اعتراضاتی آغاز شد که بیش از پنج ماه ادامه یافت. زنان با آتش زدن روسری و بریدن گیسوان خود صحنههای تاریخی به یادماندنی خلق کردند. علاوه بر خیابانها، دانشگاههای بسیاری نیز صحنه تحصن و گردهمایی اعتراضی دانشجویان بودند. صدها نفر کشته و مجروح و دهها هزار نفر بازداشت و زندانی شدند. به دلیل برخورد سرکوبگرانه با زنان، ایران از کمیسیون مقام زن سازمان ملل اخراج شد.
دانشآموزان بیدفاع
مسمومیت سریالی دانش آموزان دختر یکی دیگر از وقایع مهم امسال بود، حملات با گازی ناشناس که از آذرماه و در شهر قم آغاز شده بود؛ در اسفندماه با شدت بیشتری ادامه یافت تا جایی که هر روز دهها مدرسه مورد حمله قرار گرفتند. آمار گردآوری شده در خصوص مسمومیت دانش آموزان نشان می دهد که تا کنون حداقل ۲۹۷ مدرسه و مؤسسه آموزشی مسمومیت دانش آموزان را گزارش کرده اند که از این میان میتوان به ۲۲۴ مدرسه دخترانه، ۱۸ مدرسه پسرانه و ۴ مدرسه مختلط اشاره کرد. در ۵۱ مورد جنسیت مدرسه دانش آموزان مشخص نشده است. مواردی از حملات به خوابگاه دانشجویی دختران نیز گزارش شد.
سرانجام لایحه حفظ کرامت از زنان
بالغ بر دو سال از زمان ارسال لایحه «حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت» از سوی دولت به مجلس و اعلام وصول آن توسط مجلس شورای اسلامی می گذرد، با این حال اواخر بهمن ماه نمایندگان مجلس از آخرین تغییرات اعمال شده بر روی این لایحه رونمایی کردند. نگاهی به متن آن نشان میدهد این لایحه با آنچه دو سال قبل اعلام وصول شد، تفاوتهای زیادی دارد. این لایحه با انتقاد فعالان زنان مواجه شد زیرا خشونت علیه زنان به سوءرفتار تغییر کرده و ازدواج کودکان در آن منع نشده است.
مشکلات اقتصادی و بیکاری زنان
افزایش قیمت ارز و کاهش ارزش پول ملی بر فقر گروههای اجتماعی افزود. این در حالی است که بیشتر فقرا از زنان هستند. دسترسی اندک زنان به بازار کار رسمی و نرخ بالای بیکاری زنان تحصیلکرده یکی از مشکلات دیگر زنان ایرانی است. مرکز آمار ایران در گزارشی که فروردین امسال منتشر کرد، نرخ بیکاری زنان دارای تحصیلات دانشگاهی جویای کار را حدود دو برابر مردان اعلام کرد. بر اساس این گزارش فقط حدود ده درصد زنان حاضر در سن کار کشور شاغل بودهاند، این در حالی است که این رقم در سالیان پیش بالغ بر چهارده درصد بوده است.
بانک جهانی در تازهترین گزارش سالانه «زنان، تجارت و قانون» که به وضعیت قوانین مربوط به کسب و کار زنان میپردازد، ایران را در میان ۱۹۰ کشور جهان ردیف پنجم از آخر را به دست آورده و بعد از نوار غزه، یمن، سودان و قطر بدترین وضعیت را از لحاظ قوانین مربوط به کسب و کار زنان در جهان دارد. تعداد زنان خانهدار ۲۱ میلیون نفر است. براساس آمار سه میلیون و چهارصد هزار زن سرپرست خانوار وجود دارد.
زنان ورزشکار
زنان امسال نیز برای ورود به استادیوم فوتبال با محدودیت مواجه شدند و نتواستند وارد ورزشگاه شوند. در کنار این محدودیتها شاهد صعود تیم ملی هندبال زنان جوان ایران به مسابقات قهرمانی جهان بودیم. فرزانه فصیحی مدال طلای ماده شصت متر دو و میدانی داخل سالن قهرمانی آسیا را به دست آورد. کشمکش بر سر حجاب و افزایش محدودیتهای زنان به موج دیگری از مهاجرت زنان ورزشکار منجر شده است. سارا خادمالشریعه، قهرمان نخست شطرنج ایران به کشور اسپانیا رفت. میترا شعبانیان به عنوان سرمربی تیم ملی والیبال زنان کشور عراق انتخاب شد.
کانال علمی مطالعات زنان
۲۸ اسفند ۱۴۰۱