نظام سلامت نگران مهاجرت پرستارها نیست
در دوره همه‌گیری کرونا که نیاز به‌پرستار افزایش یافت، تعداد درخور‌توجهی از پرستاران به‌صورت موقت استخدام شدند؛ ولی بعد از پایان همه‌گیری با وجود قول‌هایی که درمورد استخدام داده شده بود، به‌طور گسترده اخراج شدند. با وجود تعداد بالای بیکاران رشته پرستاری، یک ارتش ذخیره کار از تحصیلکردههای این رشته وجود دارد و نظام سلامت ظاهرا نگرانی بابت مهاجرت پرستاران و خروج آنها از کشور ندارد؛ چون می‌داند همیشه تعدادی هستند که جایگزین نیروهای خارج‌شده بشوند…
***
سیمین کاظمی، جامعه‌شناس سلامت، با اشاره به روند افزایشی مهاجرت پرستارها و کادر درمان به «شرق» می‌گوید: مدتی است که مهاجرت شاغلان علوم پزشکی از‌جمله پرستاران افزایش یافته است. مشکلات شغلی و استخدامی را می‌توان از علل اصلی مهاجرت پرستاران دانست. در‌حال‌حاضر تعداد پرستارانی که وضعیت شغلی مناسبی ندارند یا استخدام نشده‌اند، نسبتا زیاد است.
این جامعه‌شناس اضافه می‌کند: در دوره همه‌گیری کرونا که نیاز به پرستار افزایش یافت، تعداد درخور‌توجهی از پرستاران به صورت موقت استخدام شدند؛ ولی بعد از پایان همه‌گیری با وجود قول‌هایی که درمورد استخدام داده شده بود، به‌طور گسترده اخراج شدند. با وجود تعداد بالای بیکاران رشته پرستاری، یک ارتش ذخیره کار از تحصیلکردههای این رشته وجود دارد و نظام سلامت ظاهرا نگرانی بابت مهاجرت پرستاران و خروج آنها از کشور ندارد؛ چون می‌داند همیشه تعدادی هستند که جایگزین نیروهای خارج‌شده بشوند.
این جامعه‌شناس ادامه می‌دهد: من فکر می‌کنم سیستم به‌گونه‌ای طراحی شده که تعداد فارغ‌التحصیلانش زیاد است و چون برای همه‌شان فرصت اشتغال وجود ندارد، بخشی از این دانش‌آموختگان که منتظر کار هستند، یعنی همان ارتش ذخیره کار، پس از خروج پرستاران و کادر درمان جایگزین آنها می‌شوند. برای همین می‌بینیم که سیستم سلامت دراین‌باره چندان نگرانی از خود نشان نمی‌دهد. البته باید اشاره کنم که در ایران نسبت پرستار به تخت بیمارستانی کمتر از حد استاندارد است و در واقع تعداد کمتری از حد لازم، پرستار استخدام می‌شود؛ ولی از همین نیروی کار استخدام‌شده انتظار کار بیشتری وجود دارد تا کمبود نیرو را جبران کنند. چنین وضعیتی هم از فرصت‌های شغلی برای پرستاران بی‌کار می‌کاهد، هم پرستاران شاغل را دچار خستگی و فرسودگی شغلی می‌کند و هم برای بیماران ممکن است خطرناک باشد.
کاظمی می‌گوید: با آنکه مسئولان وزارت بهداشت نگرانی بابت مهاجرت پرستاران نشان نمی‌دهند، اما باید در نظر داشت که برای تربیت هر پرستار و پزشک از منابع مملکت صرف می‌شود و بعد این نیرویی که آموزش دیده و مهارتی کسب کرده، از کشور خارج می‌شود که این قطعا یک صدمه و خسران برای کل مملکت است.
کاظمی ادامه می‌دهد: البته مسئله مهاجرت فقط مختص به ایران نیست، توجه داشته باشید که موج مهاجرت معمولا از کشورهای توسعه‌نیافته به سمت کشورهای توسعه‌یافته و پیشرفته اتفاق می‌افتد و ایران هم یکی از کشورهای توسعه‌نیافته است که با مشکل مهاجرت مواجه است. این مسئله به دلیل دافعه‌های کشور مبدأ و جاذبه‌های کشور مقصد اتفاق می‌افتد و به‌این‌ترتیب نیروی تحصیل‌کرده از کشورهای توسعه‌نیافته خارج و به جهان پیشرفته وارد می‌شوند. همچنین لازم است بگوییم این افراد تحصیلکردههای پرستاری هستند که دانش و مهارت‌های حرفه‌ای دارند و در کنارش مهارت‌های دیگر خود مثل زبان را تقویت می‌کنند و معمولا بعد از مهاجرت با گذراندن دوره آموزشی احتمالا می‌توانند وارد بازار کار آنجا شوند. این‌طور نیست که بگوییم الزاما نخبه‌ها از کشور مهاجرت می‌کنند، بلکه تحصیل‌کرده‌هایی هستند که به علت شرایط شغلی نامناسب داخل کشور، برای زندگی بهتر و کار در شرایط منصفانه‌تر به خارج مهاجرت می‌کنند.
🔹این گفتگو در گزارش “سفیدپوشان بی جیره و مواجب” [کوچ مرهم درد] روزنامه شرق، ۲۲ خرداد ۱۴۰۱ منتشر شده است.
@drsiminkazemi
۲۶ خرداد ۱۴۰۱