بررسی سن قانونی ازدواج
عمر ۶۷ درصد زندگی‌های مشترک کمتر از ۱۰ سال است
بدلیل ایرادات بی‌شمار وارده بر ماده ۱۰۴۱ قانونی مدنی در سال ۷۹ اصلاح شد که «عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح»…در ۴۵ درصد طلاق‌های ثبت شده نیز دوام ازدواج کمتر از ۵ سال بوده است. همچنین در ۱۱ درصد طلاق‌های ثبت شده نیز میانگین سال زندگی مشترک کمتر از یک سال بوده است
***
ـ بررسی سن قانونی ازدواج
مینا جعفری، وکیل دادگستری و فعال حوزه زنان در یادداشتی که برای انصاف نیوز ارسال کرده است، در باب آشنایی با قوانین حقوقی درباره‌ی «بررسی سن قانونی ازدواج» نوشت:
«موضوع مهمی که باید پس از مساله‌ی نامزدی به آن پرداخت «سن ازدواج» از دیدگاه قانونگذار است. فصل دوم از کتاب هفتم قانون مدنی (نکاح و طلاق) به موضوع «قابلیت صحی برای ازدواج» پرداخته است. قابلیت صحی برای ازدواج به معنای برخورداری از سلامت و آمادگی جسمانی و استعداد فیزیکی دختر و پسر برای امر زناشویی و برقراری روابطه جنسی به منظور تولید نسل است بدون ایجاد اختلال در امر سلامتی آنها و یا ایجاد عوارض ناخواسته مقاربتی و بویژه بارداری زودهنگام در دختران.
بر همین مبنا، ماده‌ی ۱۰۴۱ قانون مدنی ایران قبل از اصلاحات سال ۱۳۷۹، نکاح قبل از بلوغ را بطور کلی برای دختران و پسران ممنوع کرده بود و تبصره ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی، سن بلوغ در پسران را ۱۵ سال قمری و در دختران ۹ سال قمری دانسته است.
بدلیل ایرادات بی‌شمار وارده بر این ماده در سال ۷۹ به این شکل اصلاح شد که «عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح».
همانطور که می‌دانیم «ولی» در اینجا به معنای پدر یا پدربزرگ طفل است که چنانچه اقدام به نکاح دختر یا پسر قبل از سن بلوغ کند، موظف به رعایت مصلحت وی است، اما متاسفانه علی رغم تعیین مرجع بالادستی برای تشخیص مصلحت ازدواج کودکان زیر سن ازدواج یعنی دادگاه، همچنان شاهد ازدواج دختربچه‌ها در سنین خردسالی و ایجاد بحران‌های غیرقابل برگشت در دوران خردسالی این کودکان هستیم که امیدواریم قانونگذار تمهیدی برای جلوگیری از ازدواج این خردسالان بویژه دختربچه‌ها بیندیشد تا نیروی انسانی جامعه بصورت صحیح پرورش یابد و از ایجاد لطمات جبران‌ناپذیر به خردسالان جلوگیری به عمل آید.
واقعیت آنست که سن بلوغ جنسی و جسمی یعنی ۱۳ سال برای دختران و ۱۵ سال برای پسران، نمی‌تواند معیار ثابتی برای ازدواج تلقی شود؛ چرا که از یکسو این سن از جامعه‌ای به جامعه دیگر متفاوت است و از سوی دیگر شرط کافی برای ازدواج، یعنی حیاتی‌ترین تصمیم هر فردی در زندگی‌اش نیست؛ بویژه آنکه برای تشکیل خانواده در جوامع امروزی هر فردی علاوه بر بلوغ جنسی و جسمی باید از رشد عقلانی، بلوغ عاطفی و استحکام و ثبات اخلاقی کافی برخوردار باشد تا بتواند خانواده‌ی استواری بنا نهد.
بر این اساس بطور کلی و به جز در موارد محدود آنچنان‌که پیش از این ذکر شد، سن ازدواج در قانون مدنی برای دختران، ۱۳ سال شمسی و برای پسران ۱۵ سال شمسی تعیین شده است، اما قانونگذار برای دختران باکره یعنی دخترانی که تاکنون ازدواج نکرده‌اند، پیش شرط دیگری به نام اجازه‌ی «ولی» یعنی پدر یا جد پدری نیز تعیین کرده است.
بر اساس ماده‌ی ۱۰۴۳ قانون مدنی، ازدواج دختری که هنوز شوهر نکرده اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد، موقوف به اجازه‌ی پدر یا جدپدری او است، اما بر اساس رأی وحدت رویه ۱ – ۱۳۶۳/۱/۲۹ دیوان عالی کشور که در حکم قانون است، دخول (یعنی داشتن رابطه جنسی و از بین رفتن بکارت دختر)، بطور مطلق چه مشروع باشد چه غیرمشروع و یا مثلاً در اثر پریدن یا جراحت باشد، سبب ساقط شدن ولایت پدر و جد پدری در امر ازدواج برای دختر می‌شود.
علاوه بر این مورد چنانچه پدر یا جد پدری، بدون علت موجه از دادن اجازه مضایقه کند، دختر می‌تواند با معرفی کامل مردی که می‌خواهد به او شوهر کند و شرایط نکاح و مهریه‌ای که بین آنها قرار داده شده، به دادگاه خانواده مراجعه کرده و پس از بررسی شرایط پسری که خواهان ازدواج است، اجازه‌ی ازدواج به دختر داده می‌شود تا پس از مراجعه به دفتر ازدواج نسبت به ثبت قانونی آن اقدام کند.
بر اساس ماده‌ی ۱۰۴۳ قانون مدنی، این اجازه فقط در اختیار پدر یا جد پدری دختر یعنی ولی او است و نه قیم وی و در این صورت، دختر بدون اجازه از قیم می‌تواند ازدواج کند.
مساله‌ی اخذ اجازه‌ی پدر و یا جد پدری برای حمایت از دختران و برای حفظ مصلحت خودشان عنوان شده است، اما با توجه به پیشرفت اجتماع و حضور زنان در تحصیلات عالیه و نیز مناصب اجتماعی، دختران تا حدود زیادی به بلوغ کافی در امر تصمیم‌گیری برای ازدواج رسیده‌اند و می‌توانند پا به پای مردان برای خود و حتی در مواردی برای سایرین در زمینه‌های گوناگون تصمیم‌گیری کنند و در برخی موارد، این مصلحت تبدیل به مانع برای تشکیل خانواده دختران می‌شود. هر چند در جوامع سنتی چون ایران، چه دختران و چه پسران با هماهنگی و مشورت خانواده‌ها اقدام به ازدواج می‌کنند و این امر مختص دختران نیست.
در پایان باید گفت: ماده‌ی ۱۰۴۴ در ادامه آورده است که علاوه بر مورد فوق در صورتی که پدر یا جد پدری در محل حاضر نباشد و اجازه‌ی گرفتن از آنها نیز غیرممکن باشد، یعنی برای مثال پدر، مفقودالاثر باشد یا غایب باشد و دختر نیز احتیاج به ازدواج داشته باشد، وی می‌تواند با اخذ اجازه از دادگاه خانواده، اقدام به ازدواج کند.»
انصاف نیوز ـ دوم دی ۱۳۹۶
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـ عمر ۶۷ درصد زندگی‌های مشترک کمتر از ۱۰ سال است
سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور، میانگین زندگی مشترک برای ۶۷ درصد طلاق‌های ثبت شده در ۹ ماهه‌ی نخست امسال را ۹ سال اعلام کرد و گفت: این درحالیست که در ۴۵ درصد طلاق‌های ثبت شده نیز دوام ازدواج کمتر از ۵ سال بوده است. همچنین در ۱۱ درصد طلاق‌های ثبت شده نیز میانگین سال زندگی مشترک کمتر از یک سال بوده است. از طرفی میانگین سن مردان هنگام ثبت طلاق، ۳۶ سال و ۵ ماه و زنان نیز ۳۱ سال و ۷ ماه بوده است.
ازدواج ۷۸۱۲ مردان بالای ۶۰ سال در ۹ ماهه اول سال
به گزارش انصاف نیوز به نقل از ایسنا، سیف‌الله ابوترابی در نشست خبری که صبح امروز به مناسبت روز ملی ثبت احوال برگزار شد، به آمارهای ازدواج و طلاق نیز اشاره کرد و گفت: در ۹ ماهه اول سال جاری ۴۸۱ هزار و ۸۰۹ ازدواج نیز به ثبت رسیده است، همچنین در سال ۹۵ به ازای هر هزار نفر ۸٫۸ واقعه ازدواج به ثبت رسیده است که این رقم در سال ۹۰، ۱۱٫۴ ازدواج به ازای هر هزار نفر بود.
وی افزود: در بیشتر استان‌ها، میانگین سن اولین ازدواج در حد فاصل سال‌های ۹۰ تا ۹۵ برای مردان به ۶ ماه و برای زنان به ۴ ماه افزایش یافته و میانگین سن اولین ازدواج برای مردان ۲۷ سال و ۳ ماه و برای زنان ۲۳ سال بوده است.
سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور با بیان این که «در طول ۹ ماهه اول سال ۱۰۷۶ ازدواج ثبت شده مربوط به زنان سالمند بالای ۶۰ سال و ۷۸۱۲ ازدواج مربوط به مردان بالای ۶۰ سال است»، گفت: نرخ ثبت طلاق نیز از سال ۹۰ تا ۹۵ از رقم ۱٫۹ به ۲٫۱ رسیده است. همچنین ۱۳۳ هزار و ۳۶۶ واقعه طلاق در پایگاه به ثبت رسیده است.
ثبت بیش از یک میلیون ولادت در ۹ ماهه اول سال
وی در ادامه به ارایه آخرین آمار رویدادهای حیاتی پرداخت و گفت: در ۹ ماهه اول سال ۹۶، یک میلیون و ۱۳۸ هزار و ۲۴۶ واقعه ولادت را در کشور به ثبت رساندیم که از این تعداد تولد ۵۸۶ هزار و ۲۰۵ پسر و ۵۵۲ هزار و ۴۱ دختر به ثبت رسیده‌اند. یعنی نسبت جنسیت به ازای هر ۱۰۰ دختر، ۱۰۶ پسر است. همچنین میانگین سن مادران ۲۸ سال و ۱۰ ماه و میانگین سن پدران ۳۳ سال بوده است.
بیشترین نام‌های انتخابی ایرانیان
سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور ادامه داد: فراوان‌ترین نام‌ها در ۹ ماهه اول سال برای پسران به ترتیب، امیرعلی، علی، محمد، ابوالفضل، امیرحسین، محمدطاها، امیرعباس، حسین و کیان بوده و برای دختران نیز به ترتیب، فاطمه، زهرا، حلما، زینب، یسنا، نازنین زهرا، آوا، ریحانه و رها بوده است.
ابوترابی تصریح کرد: در ۹ ماهه اول سال ۹۶، ۲۷۶ هزار و ۳۹۲ واقعه فوت به ثبت رسیده است که ۹۸٫۳ درصد آن در مهلت قانونی ثبت شده است. همچنین نرخ عمومی مرگ و میر ۴٫۷ در هزار است و از طرفی علل مرگ و میر در ۹ ماهه اول سال بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان‌ها و تومورها، بیماری‌های دستگاه تنفسی و حوادث غیرعمدی بوده است.
وی گفت: امروز سوم دی‌ماه سالروز گرامیداشت تشکیل ثبت احوال در کشور است. سازمان ثبت احوال کشور در سال ۱۲۹۷ با تنظیم اولین سند در تهران تشکیل شد و ساختارش تدریجا در سال‌های ۱۳۰۴ و ۱۳۰۵ در همه استان‌های کشور شکل گرفت.
ابوترابی ادامه داد: از محوری‌ترین و اساسی ترین وظایف ثبت احوال، ثبت رویدادهای ولادت، وفات، ازدواج، طلاق و مهاجرت است. همچنین صدور اسناد هویتی و ارتقای آن نیز از وظایف مهم این سازمان است و در نهایت نیز تولید و انتشار آمارهای جمعیتی برای نظام برنامه‌ریزی کشور از دیگر وظایف این سازمان است.
سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور اضافه کرد: سازمان ثبت احوال با بهره‌گیری از ظرفیت شبکه، همکاری خانه‌های بهداشت، شورا، استفاده از ظرفیت ثبت‌یاران در روستاهای فاقد این عناصر و … آمار ولادت و وفات را قبل از انقضای مهلت قانونی اعلام می‌کند.
ابوترابی اضافه کرد: بیش از ۹۹٫۶ درصد ولادت‌ها در مهلت تعیین شده ۱۵ روزه به ثبت می‌رسند و بیش از ۹۹٫۳ درصد وفات‌ها را نیز در مهلت ۱۰ روزه به ثبت می‌رسانیم. همچنین در خصوص ازدواج و طلاق براساس ارتباط الکترونیکی که با سازمان ثبت اسناد به صورت برخط داریم، زمانی که ثبتی صورت می‌گیرد، از طریق سامانه الکترونیکی به صورت آنلاین برای سازمان ثبت احوال ارسال می‌شود.
چهارم دی ۱۳۹۶