بیانیه تشکیلات دموکراتیک زنان ایران به‌مناسبت ۸ مارس روز جهانی زنان
گرامی باد هشتم مارس روز جهانی زنان! “تشکیلات دموکراتیک زنان ایران” روز هشتم مارس (امسال مطابق ۱۸ اسفندماه ۱۴۰۳) روز جهانی زنان، روز تجدید عهد و همبستگی با مبارزات زنان برای ساختن جهانی عاری از فقر، خشونت، تبعیض، بی‌عدالتی، و تخریب محیط زیست را به همهٔ زنان و دختران ایران شادباش می‌گوید…
***
روز هشتم مارس هر ساله ازسوی زنان مبارز و نیروهای مترقی در سراسر جهان جشن گرفته می‌شود. در این جشن با مروری کوتاه بر تاریخچهٔ زمینه‌های شکل گرفتن این روز و هدف‌هایش و خاطره‌های شکوهمند به‌جا ماندهٔ جنبشی که کلارازتکین و دیگر فعالان زن جنبش کارگری و کمونیستی پروراندند و بنیانگذاری کردند گرامی داشته می‌شود. بنابراین، بزرگداشت این روز فرخنده در‌عین‌حال جلوه‌ای از تاریخ پیکار سراسری زنان جهان برای دست یافتن به حقوق پایمال شده‌شان و نیز درحال پایمال شدن آنان که از عامل‌های عمدهٔ نابرابری زن و مرد هستند و در پی آن کوشیدن در راه دگرگون ساختن نظام ناعادلانهٔ طبقاتی و همچنین امور حیاتی‌ای همچون استقرار صلح، و حفظ محیط زیست است.
بنا به اسناد تاریخی ۱۱۵ سال پیش (۱۹۱۰ / ۱۸۸۹ خورشیدی)، با پیشنهاد تعیین روزی جهانی برای زناندر دومین کنگرهٔ “زنان سوسیالیست” در کپنهاگ- پیشنهادی از جانب زنان سوسیالیست آمریکا که با حمایت کامل کلارا زتکین کمونیست نامدار آلمانی از این پیشنهاد همراه بود- این کنگره با آن موافقت کرد و به تصویب رسانید. نخستین گرامیداشت روز جهانی زنان در سال ۱۹۱۱ / ۱۸۹۰ با موفقیت و با استقبال و شرکت بیش از یک میلیون زن، در آلمان، اتریش، سوئیس، دانمارک، و مجارستان برگزار شد. اما با شروع جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴/ ۱۸۹۳ چندین سال بزرگداشت این روز در تیرگی‌های سایهٔ جنگ جهانی قرار گرفت.
با این حال از تلاش زنان جنبشی مترقی و سرتاسری در جهان پا گرفت که به‌دست آوردن حق رأی و برابری دستمزد زن و مرد و به‌طورکلی بهبود شرایط کار زنان از خواستهای اولیه این جنبش بود. خواست‌هایی که با استقبال کم نظیر زنان روبرو شد و جنبش‌های حقوقی زنان را در سراسر جهان توانست برانگیزد تا جایی که در سال ۱۹۷۵/ ۱۳۵۴ خورشیدی سازمان ملل متحد هشتم ماه مارس را “روز جهانی زن” نام گذاشت و به‌رسمیت شناخت. سازمان ملل از همهٔ دولتها خواست این روز را به‌منظور دستیابی به حقوق زنان و مبارزه با نابرابری‌های جنسیتی گرامی دارند. همزمان این نام‌گذاری همبستگی مبارزاتی بین زنان مترقی جهان از طریق نشست‌ها و کنفرانس‌های جهانی زنان تقویت گردید، نشست‌هایی که حرکت به سمت رفع مانع‌های پیشرفت زنان و روشنگری در جهت پیشبرد گفتمان جنسیتی را در دستورکارشان داشتند از جمله در زمینه‌های مهم زیر:
الغای قوانین تبعیض‌آمیز علیه زنان؛
تصویب قانون‌های ناظر به برابری زن و مرد؛
سهیم شدن زنان در چرخه تولید اجتماعی و ایجاد بستر مناسب برای دست یافتن زنان به استقلال اقتصادی؛
دریافت دستمزد برابر برای کار یکسان؛
آموزش، فرهنگ سازی، و اتخاذ تدابیر عملی در جهت تأمین برابری جنسیتی.
دستاورد این هم‌اندیشی‌ها و تلاش‌های پیگیر و سازمان داده شدهٔ زنان در نشست‌های جهانی علاوه بر بهبود یافتن شرایط کار برای زنان، کاستن از نابرابری‌های حقوقی بین زنان و مردان در بسیاری از کشورهای جهان از جمله موارد زیر است:
کاهش یافتن نرخ بیسوادی زنان و رشد آموزش‌‌های تخصصی آنان، برنامه‌‌ریزی برای توانمند ساختن زنان، گسترش گفتمان انواع خشونت علیه زنان و محکوم کردن هر نوع خشونت علیه آنان، از خشونت‌‌های جسمی گرفته تا سوءِ‌استفاده‌های جنسی و حرمت‌‌شکنی زنان در محیط خانواده و کار، افزایش اثرگذاری فعالیت زنان در مبارزه برای صلح، محیط زیست، و برای رفع معضل‌های اجتماعی، تشکیل و گسترش اتحادیه‌ها و سازمان‌های غیردولتی در دفاع از حقوق زنان و سازمان دادن مبارزات آنان و نه تنها زنان بلکه در رابطه با حقوق کودکان، اقلیت‌‌های جنسی و نژادی و دینی و داشتن حق کنترل زنان بر بدن خویش (سقط جنین)، و جز این‌ها هستند که به ترویج آگاهی جنسیتی در جهان یاری رسانده است.
سیامین سالگرد تصویب “اعلامیهٔ پکن“، سندی تاریخی برای دستیابی زنان به برابری جنسیتی و توسعهٔ پایدار۱
در سال جاری ۱۴۰۳ (۲۰۲۵ میلادی) به‌مناسبت سیامین سالگرد “پلاتفرم پکن” که در چهارمین کنفرانس زنان (پکن، سال ۱۹۹۵/ ۱۳۷۴) به‌تصویب رسید، بخش زنان سازمان ملل متحد در گزارشش می‌نویسد: “قبل از چهارمین کنفرانس جهانی زنان یعنی تا سال۱۹۹۵/ ۱۳۷۴، تنها ۱۲ کشور تحریم‌های قانونی علیه خشونت خانگی داشتند. امروز ۱۵۸۳ (هزاروپانصدوهشتادوسه) اقدام قانونی در ۱۹۳ کشور وجود دارد که ۳۵۴ (سیصدوپنجاه‌وچهار) مورد آن به‌طورخاص خشونت خانگی را هدف قرار می‌دهند.” این گزارش همچنین می‌افزاید: “تنها در سال گذشته، ۶۱۲ میلیون زن و دختر در میان واقعیتهای وحشیانهٔ درگیری‌های مسلحانه زندگی میکردند که تنها در سال‌های یک دهه، افزایش نگرانکننده۵۰ درصد را نشان میدهد.”
همزمان سازمان ملل با تأکید بر اهمیت سند تاریخی پکن و در راستای تحقق مصوبات آن، شعار امسال روز جهانی زنان را “یک فریاد جمعی برای اقدام در سه زمینه کلیدی: ٬پیشبرد حقوقِ زنان: مبارزهٔ بی‌وقفه برای حقوق بشر زنان، به‌چالش طلبیدن همهٔ شکل‌های خشونت، تبعیض، و استثمار.ترویجِ برابری جنسیتی٬.”۲ تعیین کرده است.
زنان اولین قربانیان جنگ‌ها وتنش‌های منطقه‌ای هستند۳. به‌علاوه، در سال‌های اخیر نظام غارتگر سرمایه‌داری علاوه بر دامن زدن به جنگ های خانمانسوز و تخریب هر چه بیشتر محیط زیست، حل بحران‌های ذاتی‌اش را بیش از پیش بر دوش زنان گذاشته است. زنان آسیب‌پذیرترین قربانیان سیاست‌های اقتصادی نولیبرالی بوده‌اند و ما سخت‌تر شدن زندگی زنان و فقر بیشترشان در سراسر جهان و به‌تبع آن افزایش خشونت علیه آنان را شاهدیم.
واقعیت امر این است که امروزه توجه بیشتر دولتها به مسئلهٔ زنان و نقش و تاثیرشان در عرصه‌های مختلف زندگی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، و سیاسی، حاصل تلاش‌ها و مبارزهٔ پیگیر زنان جهان در صد سال اخیر است. هر چند که بنا بر شرایط سیاسی کشورها این توجه دولت ها در همه‌جا یکسان نیست. به‌علاوه،به‌دلیل به‌قدرت رسیدن نیروهای سیاسی راست در بعضی از کشورهای صنعتی سرمایه‌داری، متاسفانه زنان برخی از دستاوردهای حقوقی‌ای مثل داشتن حق سقط جنین را از دست می‌دهند.
هشتم مارس روز جهانی زنان در ایران
در میهن ما به‌رغم تلاش‌ها و سیاست‌های زن‌ستیزانه رژیم جمهوری اسلامی و بی‌اهمیت جلوه دادن روز تاریخی هشتم مارس- همچنان‌که رژیم سلفش یعنی رژیم پهلوی این روز را بی‌اهمیت جلوه می‌داد- اما زنان و دختران قهرمان کشورمان با وجود همهٔ فشارها و سرکوب‌ها علیه کنشگران و فعالان برابری جنسیتی، این روز خجسته را به شکل‌های مختلف و با ترویج آگاهی جنسیتی در جامعه گرامی می‌دارند.
از برگزاری نخستین روز جهانی زن در ایران که به ابتکار جمعیت “پیک نسوان” در رشت در ۱۷ اسفند ۱۳۰۱ برگزار شد یک سده می‌گذرد. بیش از صد سال است که زنان ایرانی برای شکستن زنجیرهای ستم جنسی جنسیتی و دست یافتن به حقوق برابر مبارزه‌هایی دلیرانه کرده‌اند که سیمای جامعهٔ مردسالار و اسیر خرافات میهن‌مان را بسیار دگرگون کرده است. به‌ویژه در جنبش بزرگ زن زندگی آزادی که زنان با حرکتی تاریخ‌ساز و تلاش برای درهم شکستن پایه‌های پوسیدهٔ ارتجاع حاکم و طرد هرگونه سلطه به‌پاخاستند و نقش محوری‌شان را در مبارزهٔ پیشِ رویِ به‌اثبات رسانیده‌اند. مبارزه پیگیر وجسورانهٔ زنان میهن ما از نهضت “مشروطیت” تا امروز از سویی و مقاومت نیروهای ارتجاعی و استبدادی در مقابل تغییر قانون‌های قرون‌وسطایی از سوی دیگر، روایت پیکاری پرشور و اراده ای خلل‌ناپذیر است که امروزه زنان آزادهٔ میهن ما را به مبارزانی پیشرو برای برای به‌وجود آوردن تغییرهایی بنیادی در تحول‌های ترقی‌خواهانه کشورمان تبدیل کرده است. از مبارزهٔ آنان برای سوادآموزی و داشتن حق رأی و بهبود یافتن اوضاع‌واحوال اسفناک کار گرفته تا رویارویی با محرومیت‌ها و نابرابری‌ها در همهٔ عرصه‌های اجتماعی که زنان را شهروندانی فرودست و درجهٔ چندم می‌خواست بشمار آورد. زنان بر ضد قانون‌های حاکمیت طالبان‌گونهٔ اسلام سیاسی که به “امر” ولی فقیه‌اش جای زنان در خانه و فرزند‌آوری تعیین شده است با حضور فعال اجتماعی و معترض‌شان مقابله کرده و به آپارتاید جنسی جنسیتی تحمیل شده نه گفته و می گویند.
اگر در کشورهای سرمایه‌داری حق دستمزد مساوی در برابر کار مساوی، حق برابر در ارتقای شغلی و حق انتخاب و اختیار بدن خویش(سقط جنین) خواستهای زنان هستند، در میهن ما این خواسته ها در کنار دیگر خواستههای ابتدایی مانند داشتن حق پوشش اختیاری، حق آزادانه انتخاب کار و تحصیل- حق طلاق- تک همسری در جامعه – حق حضانت فرزندان – حق مسافرت آزادانه بدون اجازه همسر- ممنوعیت ازدواج کودکان – محرومیت در بسیاری از شاخه‌های هنری مثل خوانندگی و برگزاری کنسرت – حق برابر در ارث و جز این‌ها، از عرصه‌هایی هستند که حقوق انسانی و ابتدایی نیمی از جامعه را نقض می‌کند و مصداق بارز آپارتاید جنسیتی می باشد.
خشونت علیه زنان ودختران بکمک قوانین ارتجاعی و فرهنگ پوسیده مردسالاری، امروزه به تشدید ناهنجاری اجتماعی از جمله زن‌کُشی و قتل‌های ناموسی و تشدید خشونت خانگی منجر شده است که بیش از همه زنان قشرهای زحمتکش و فرودست جامعه قربانی این ناهنجاری های اجتماعی هستند. به‌علاوه، افزایش فاجعه‌بار شکاف جنسیتی در میهن ما- به‌رغم توانمندی‌های زنان همراه با کسب مدارج علمی عالی از سوی آنان- امروزه یکی از چالش‌های بزرگ بازار کار ایران است (بنا به آمارها نرخ بیکاری زنان دو برابر مردان است) و نیز اولین قربانیان تعدیل نیروی انسانی همواره زنان کارگر و زحمتکش شهر و روستا هستند که بناگزیر به بازارهای غیررسمی کار روی می‌آورند. زنان پرستار میهن ما، این قشر زحمتکش و پرتلاش، با وجود برگزاری تجمع‌های اعتراضی گوناگون و سردادن شعار “ما پرستاریم، نه برده” ۴ هنوز به خواستهای برحق‌شان که بهبود وضعیت معیشتی و شغلی است دست نیافته‌اند. پرونده ساختن برای معلمان زن به‌ویژه زنان فعال در زمینه صنفی معلمان نیز کماکان ادامه دارد. زنان کارگر و زحمتکش میهن ما به‌خصوص به‌دلیل تبعیض‌های جنسیتی رایج که حاصل سیاست‌های زن‌ستیزانهٔ حاکمیت ولایی است، بیشتر از همکاران مرد خود متحمل محرومیت‌ها و فشارها می‌شوند و به دلیل زن بودن رنج مضاعف می‌برند.
“صدور حکم اعدام، انتقام حاکمان، از زنان“
زنان آزاده ایران با وجود همه فشارها و سرکوبگری‌های رژیم مرد سالار ولایی در برابر تشکل یافتن و سازمان دادن هرگونه حرکتی مدنی- سیاسی و به‌رغم بازداشت و شکنجه شدن و محکومیت به زندان‌هایی طولانی‌مدت، با ابتکارات گوناگون به پیکار خود در زمینه های مختلف ادامه داده و با شجاعت خط قرمزهای رژیم ولایی را پشت سر می‌گذارند.
نه فقط شرکت زنان و فعالان صنفی زن در اعتراض‌های گوناگون بلکه به‌طورکلی حضور بی‌پروای هرروزهٔ زنان در خیابان‌ها و مکان‌های عمومی (ازجمله با هدف تحمیل پوشش اختیاری به حاکمیت) و همچنین در دیگر عرصه‌های اجتماعی، تصویری‌ست از صحنه‌های پرشور جنبش ضد استبدادی کنونی در میهن ما. در کنار این تصویر، اعتراض و اعتصاب رزم‌جویانهٔ زنان زندانی سیاسی علیه اعدام و برای حفاظت از حق حیات انسان- این بند اساسی اعلامیه حقوق بشر- تصویر پرشور دیگری است.
زنان زندانی سیاسی در اعتراض به حکم‌های اعدام هم‌رزمان‌شان ضمن پیوستن و حمایت از کار زار “سه شنبه‌های نه به اعدام”، با اعتراض‌ها علیه تمامی حکم‌های اعدام در زندان‌های کشور و لغو آن‌ها ابرازهمبستگی کرده‌اند. بند زنان زندان اوین در ۶ مردادماه ۱۴۰۳ تحصن و اعتراض زنان زندانی سیاسی را شاهد بود. زنان زندانی در اعتراض به حکم‌های اعدام برای پخشان عزیزی، وریشه مرادی، و شریفه محمدی یک‌صدا شعار دادند: “صدور حکم اعدام، انتقام حاکمان، از زنان“.
مبارزه علیه حکم اعدام-این ابزار رژیم برای وحشت‌آفرینی در برابر مبارزهٔ توده‌ها- و در دفاع از حق حیات انسان‌ها که از سوی دستگاه استبداد پایمال می‌شود هر روز بیشتر گسترده می‌شود. علاوه بر اعتراض زندانیان سیاسی و نهادها و فعالان حقوق بشری و بیانیه ۲۲۸ وکیل دادگستری، اخیراً نیز دو زن فعال مدنی و حقوق بشری، نسرین ستوده و صدیقه وسمقی، حکم اعدام پخشان عزیزی، وریشه مرادی، و شریفه محمدی را بدرستی “انتقامی آشکار از جنبش زن، زندگی، آزادی” خوانده‌اند.
همچنین مادران دادخواه که درحال حاضر یکی از نیروهای مؤثر مبارزهٔ مردمی علیه استبداد ولایی را تشکیل می‌دهند، خشم بی‌پایان‌شان را به کنشگری و مبارزه علیه هر گونه خشونت دولتی به‌ویژه اعدام تبدیل کرده‌اند. بسیاری از مادران یا پرونده‌های باز امنیتی دارند یا در زندان‌ها بسر می‌برند.
در شرایط فعلی با تشدید بحران‌های اقتصادی و اجتماعی کنونی کشور که حاصل سیاست‌های ویران کننده حاکمیت ولایی است، خظر درگیر شدن در جنگی خانمانسوز نیز کشور را تهدید می‌کند. زنان میهن ما همواره ضد جنگ و درگیری‌های نظامی بوده و هستند. آنان واقفند که در شرایط صلح است که می توان مبارزه علیه رژیم استبدادی و زن‌ستیز ولایی را تشدید و در راه رهایی میهن گرفتار در بند استبداد، خواست برابری و رفع تبعیض را با دیگر خواستههای مردمی جنبش پیوند داد. همان‌طور که جنبش عظیم و مردمی زن زندگی آزادی نیز ثابت کرد، دست یافتن به خواستههای برابری‌خواهانه و رفع ستم جنسی جنسیتی تنها با به‌وجود آمدن تغییرهای اساسی بنیادین ممکن است .
تشکیلات دموکراتیک زنان ایران بار دیگر هشتم مارس را به همۀ زنان میهن به‌ویژه به رزمندگان زن ومرد راه دستیابی به حقوق زنان، به زنان زندانی سیاسی و عقیدتی، مادران خاوران و دادخواه، به بازنشستگان و فرهنگیان زن، پرستاران، زنان کارگر و زحمتکش، خانه‌دار، دانشجو، و جز اینان، صمیمانه شادباش می‌گوید.
هشتم مارس بر همهٔ کوشندگان راه آزادی، برابری، صلح، عدالت اجتماعی و حفظ محیط زیست فرخنده و گرامی باد!
زنده باد پیکار همبسته زنان ایران و جهان برای برابری و پایان دادن به ستم جنسی- طبقاتی !
پیش بسوی جهانی عاری از جنگ !
نه به اعدام !
نه به آپارتاید جنسی جنسیتی !
تشکیلات دموکراتیک زنان ایران
۵ مارس ۲۰۲۵/ ۱۴ اسفند ۱۴۰۳
پانویس‌ها:
۱. شعار امسال در سیامین سالگرد تصویب “اعلامیهٔ پکن” عبارت است از مبارزه و اقدامِ جمعی برای “پیشبرد حقوق زنان، یعنی مبارزهٔ بی‌وقفه برای حقوق بشر زنان، به‌چالش طلبیدن همهٔ شکل‌های خشونت، تبعیض، و استثمار. ترویجِ برابریِ جنسیتی”
۱. کنفرانس پکن در سند مصوبه‌اش برای حل معضل‌های پیشِ رویِ زنان و دختران دوازده محور اساسی و نگران کننده را تعیین و دولتها را به رعایت آن‌ها ملزم کرده است. این دوازده محور عبارتند از: زنان و فقر؛ آموزش؛ بهداشت؛ اقتصاد؛خشونت علیه زنان؛ زنان و تنش‌های نظامی؛ زنان در قدرت؛ توانمندسازی و سازوکار (مکانیزم) تصمیم‌گیری برای پیشرفت زنان؛ حقوق بشر؛ رسانه ها؛ محیط زیست و کودکان.
۲ . روزنامهٔ “هم‌میهن”، ۵ دی‌ماه ۱۴۰۳.
۳. “اعتماد آنلاین” به‌نقل از “گزارش رئیس سازمان جهانی بهداشت” نوشت: “از ۴۵ هزار نفری که در غزه کشته شده‌اند۶۰ درصد زن و کودک بوده‌اند.”
۴. شعار پرستاران در فراخوان اعتصاب سراسری ۲۹ آبان ۱۴۰۳ در آستانه روز پرستار.
منبع: سایت تشکیلات دموکراتیک زنان ایران
۱۶ اسفند ۱۴۰۳