روز جهانی کودک فرصتی است مناسب برای درنگی به دنیای پاک کودکان و درجهت تغییرات مثبت در نگرش جامعه نسبت به کودکان؛ در روز جهانی کودک باید تاکید کنیم که کودکان و نوجوانان آینده‌سازان جامعه می‌باشند. اما شوربختانه در میهن ما به‌علت سیاست‌های ضد مردمی اقتصادی و فقر تحمیل شده بر خانواده‌ها، کودکان محروم میهن وضعیت دردناک و پر رنجی را تجربه می‌کنند…

***

روز اول ژوئن در بسیاری از کشورها به‌عنوان روز جهانی کودک تعیین شده است. اگرچه از سوی سازمان ملل متحد ۲۰ نوامبر روز جهانی کودک نامگذاری و همچنین در ۲۰ نوامبر ۱۹۵۹ بیانیه حقوق کودک توسط همین سازمان تصویب شد.

در مقدمه کنوانسیون حقوق کودک آمده است: کودک باید در فضایی سرشار از خوشبختی، محبت و تفاهم بزرگ شود.

روز جهانی کودک فرصتی است مناسب برای درنگی به دنیای پاک کودکان و درجهت تغییرات مثبت در نگرش جامعه نسبت به کودکان.

جنگ ها که در دنیای سرمایه داری در زمینه حل بحران ها در این سیستم عمل کرده ومی کنند، عواقب اسفناک و تیره ای را برای جوامع بشری به ارمغان آورده است؛ پدیده هایی مانند آوارگی، مهاجرت، کودکان سرباز، حمله به مدارس و بیمارستان ها، گرسنگی ونبود بهداشت و درمان ، خشونت ها، نابرابری و تبعیض و استثمار، تخریب محیط زیست، ناهنجاری های فرهنگی واجتماعی و معضلاتی از این قبیل را تشدید کرده است که کودکان اولین قربانیان آن هستند.

بر طبق آماریونیسف- صندوق کودکان سازمان ملل متحد- روزانه ۱۳۰۰۰ کودک زیر ۵ سال در جهان ازگرسنگی جان خود را از دست می دهد. این در حالیست که یونیسف اعلام داشته است که فقط با اختصاص پنچ دلار برای هر کودک می توان جان ۹۰ در صد ازکودکانی که سالانه می میرند را نجات داد. و برای بهبود چشم گیر وضع کودکان جهان سوم کافیست که فقط مبلغ ۶ هفته بودجه تسلیحاتی جهان هزینه شود. بنا به گزارش یونیسف در حالی‌که جهان بیشترین تعداد درگیری‌های نظامی از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون را تجربه کرده و می‌کند، بیش از ۴۷۳ میلیون کودک – یعنی بیش از یک ششم کودکان جهان – اکنون در مناطق درگیری یا مناطق جنگ‌زده زندگی می‌کنند. این درصد از حدود ۱۰ درصد در دهه ۱۹۹۰، به ۱۹ درصد افزایش یافته و تقریباً دو برابر شده است.

امروزه آمارهای هولناک از کشتار کودکان بی گناه غزه و عکس های خونین کودکان و جان باختگان فلسطینی، قربانیان مظلوم دولت افراطی و نژادپرست اسرائیل و هم پیمانان امپریالیستی اش، نمود بارز جنایت علیه بشریت و نسل کشی وحشیانه ای است که در مقابل دیدگان حیرت زده جهانیان در فلسطین اشغالی بوقوع می پیوندد. یونیسف اعلام کرد که فقط از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تا کنون بیش از ۵۰ هزار کودک فلسطینی در نوار غزه شهید یا زخمی شده‌اند که معادل شهید یا زخمی شدن یک کودک در هر ۲۰ دقیقه است.

کودکان و کار

بر اساس آمار سازمان جهانی کار “ILO” سالانه ۲۵۰ میلیون کودک و نوجوان ۵ تا ۱۴ سال درجهان محروم از دوران کودکی خود می شوند. طبق این آمار ۱۲۰ میلیون نفر از آنها بطور تمام وقت کار مئ کنند. ۶۱ درصد این کودکان در آسیا، ۳۲ درصد در آفریقا و ۷ درصد در آمریکای لاتین زندگی می کنند.

در میهن ما نیز به علت سیاست های ضد مردمی اقتصادی و فقر تحمیل شده بر خانواده ها، کودکان محروم میهن وضعیت دردناک و پر رنجی را تجربه می‌کنند. از تعداد کودکان کار در ایران آمار دقیقی در دسترس نیست . هر چند که طبق آمار سازمان های غیر دولتی، فعالان سندیکایی و مدافعان حقوق کودک تعداد بیش از ۲۰ هزار کودک کار در تهران تایید شده است و مطابق آمارهای غیر رسمی تعداد این کودکان به نیم میلیون نفر هم می رسد.

براساس آمارسازمان جهانی کار در سال ۱۹۹۵، بیش از ۷۱,۴ در صد کودکان درسن ۱۰ تا ۱۴ سال در ایران از لحاظ اقتصادی فعال هستند. طبق آمارهمین سازمان درسال ۱۳۷۵ تعداد کودکان شاغل در سنین ۱۰ تا ۱۴ سال ۶۰۰ هزار نفر که حدود ۳۸۰ هزار نفر از آنها کار ثابت داشته اند. این تعداد براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ در حدود یک میلیون و هفتصد هزار کودک که بصورت مستقیم در گیر کار می باشند افزایش یافته است.

از دلایل افزایش پدیده کودکان کار در ایران می توان از گسترش فقر، افزایش تورم، سیر صعودی هزینه سبد معیشت، طلاق، نبود عدالت اجتماعی، کمبود حمایت وپوشش قانونی، بالارفتن هزینه تحصیل، بحران های اقلیمی و… نام برد.

وضعیت کودکان کار در ایران که به کار دستفروشی، زباله گری، فال فروشی گرفته تا کولبری سوخت، کار در کارگاههای غیرمجازو زیرزمینی و غیره مشغولند، بسیار وخیم و دردناک می باشد. کودکان بی پناهی که در چرخه فقر و محرومیتی که در آن بسر می برند، اغلب امکان خروج از آن را پیدا نمی کنند.

کودکان و نوجوانان مهاجر اتباع، حدود ۸۰ درصد از کودکان کار را شامل می شوند که در صد بالایی از آن را کودکان و نوجوانان مهاجرافعان تشکیل می دهند (ایرنا / ۱۹ فروردین ۱۴۰۳). تعداد زیادی از این کودکان، بی شناسنامه، بی هویت وبی تابعیت می باشند که ازنظام های حمایتی و قانونی محروم مانده و مورد بهره کشی و استثمار و سوء استفاده های جنسی قرار می گیرند. این کودکان همواره با آزارها، تحقیرها و فحاشی ها مواجه اند که مشکلات فراوان جسمی و روحی برای آنها بوجود می آورد.

اگر چه ماده ۷۹ قانون کار ایران می گوید که به کار گماردن افراد زیر ۱۵ سال تمام ممنوع است، اما طبق آمار رسمی، تنها در تهران ۵ هزار کودک زباله گرد وجود دارد.(رکنا/ ۱۴ خرداد ۱۴۰۰ )

کار کودکان یکی از بارزترین نقض حقوق انسانی است. کودکان کار آسیب پذیرین نیروی انسانی هستند که دوران کودکی خود را به ازای مزدی ناچیز به حراج می گذارند وبه انزوای اجتماعی کشیده می شوند.

بر اساس گزارش مرکز آمار واطلاعات راهبری وزارت تعاون کارو رفاه اجتماعی(خرداد ۱۳۹۸) در سال ۱۳۹۶ بیش از۳۳۶هزار پسر و۷۴هزار دختر بین سنین ۱۰تا۱۷ سال مشغول کار بوده اند. برهمین اساس تعداد کودکان بیسواد ۲۵۱هزار وتعداد کودکانی که ترک تحصیل کرده اند، ۱,۶۸ میلیون رقم زده شده است.

بنا برآمارها تعداد کودکان شش تا ۱۲ ساله بازمانده از تحصیل از سال ۱۳۹۴ تاکنون به بیش از ۹۱۱هزار نفر رسیده است. دراین میان استان سیستان و بلوچستان در صدر استان های دیگر قرار دارد.

به گزارش خبرگزاری مهر(بهمن ۱۴۰۳) نیمی از کودکان کار در کشور از چرخه تحصیل خارج شده اند و حدود ۲۱ در صد در گیر سوءتغذیه هستند.

کودکان کار این قربانیان نظام فاسد سرمایه داری که برای پایان دادن به چرخه فقر در خانواده، بالاجبار وارد دنیای کار بزرگسالان می شوند، با چالش های گوناگونی از جمله مواجه با دلالان و پیمان کاران سودجو، مافیای زباله، برده کشی و استثمار، رفتار خشونت آمیز، فحاشی، تحقیر وکشانده شدن به ورطه اعتیاد و گاه حمل مواد مخدر و .. روبرو هستند. کودکانی که به بخش جدایی ناپذیر اقتصاد تبدیل گشته و نسلی از آینده سازان بدون چشم انداز را بوجود می آورند که رشد اجتماعی و اخلاقی انها در مخاطره جدی قرار دارد .

ازمعضل دردناک دیگر میهن ما در روز جهانی کودک، می توان از فاجعهء کودک همسری یا کودک آزاری نام برد.

براساس کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد برای ازدواج ۱۸ سال تمام است. در ایران برای دختران ۱۳ سال و پسران ۱۵ سال تعیین شده که با اجازه پدر یا جد پدری بهمراه رأی دادگاه، کودکان کم سال تر هم به ازدواج محکوم می شوند.

قوانین قرون‌وسطایی رژیم سرنوشتی تلخ را برای کودکان و بویژه دختران میهن ما رقم زده است. دختربچه‌هایی که از روی جهل و اجبار و تنگدستی خانواده و با حمایت قوانین شرعی قربانی کودک‌همسری می‌شوند درحقیقت در کودکی از ابتدایی‌ترین حقوق انسانی و اجتماعی محروم می‌گردند.

آسیب‌های کودک ‌همسری بسیار گسترده و فراوان است؛ زنانه تر شدن فقر، گسترش خشونت، طلاق، افسردگی، ترک تحصیل، انزوای اجتماعی، و فرار از خانه، از جمله آسیب‌های روانی و جسمانی کودک‌همسری هستند. بعلاوه آنان با عوارض خطرناکی در بارداری و زایمان و بیماریهای گوناگون و همچنین با انواع خشونت خانگی روبرو هستند.

در روز جهانی کودک باید تاکید کرد که کودکان و نوجوانان آینده سازان جامعه می باشند. ایجاد بستری سالم و پویا برای رشد کودکان و نوجوانان و دستیابی آنان به جهانی انسانی تر و عادلانه، به حاکمیتی مردمی و تغییراتی اساسی در سیستم حکومتی و تحولی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در جامعه نیازمند است. تغییرات اساسی ای که پس از جنبش زن زندگی آزادی، و در تداوم مبارزات هماهنگ و پیگیرانه زنان و همه نیروهای مترقی جنبش مردمی، تحقق آن بیش از هرزمان امکان پذیرتر شده است.

به نقل از سایت تشکیلات دمکراتیک زنان ایران

۱ ژوئن ۲۰۲۵/ ۱۱ خرداد ۱۴۰۴

نظرات بسته است