به رغم اینکه جمعیت سالمندان در ایران در حال افزایش است، همچنان ازدواج این قشر از جامعه با موانعی رو‌به‌رو است. این در حالی است که کارشناسان مسائل اجتماعی و روان شناسان بر این باورند که سالمندی سن حساسی بوده و سالمندان بیش از دیگران به حمایت عاطفی نیاز دارند؛ حمایتی که می‌تواند با ازدواج مجدد به وجود بیاید، اما آمار‌ها نشان می‌دهد درصد قابل توجهی از سالمندان تنها زندگی می‌کنند و این مسئله در زنان سالمند بیشتر از مردان است.

********

۴۹ درصد زنان سالمند تنها زندگی می‌کنند

به رغم اینکه جمعیت سالمندان در ایران در حال افزایش است، همچنان ازدواج این قشر از جامعه با موانعی رو‌به‌رو است. این در حالی است که کارشناسان مسائل اجتماعی و روان شناسان بر این باورند که سالمندی سن حساسی بوده و سالمندان بیش از دیگران به حمایت عاطفی نیاز دارند؛ حمایتی که می‌تواند با ازدواج مجدد به وجود بیاید، اما آمار‌ها نشان می‌دهد درصد قابل توجهی از سالمندان تنها زندگی می‌کنند و این مساله در زنان سالمند بیشتر از مردان است.

رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی گفت: درحال حاضر ۹ درصد مردان سالمند و ۴۹ درصد زنان سالمند بدون همسر و تنها زندگی می‌کنند؛ این درحالی است که بیش از ۷۰ درصد مردان تنهای سالمند و ۳۰ درصد از زنان تنهای سالمند، احساس نیاز به ازدواج مجدد را ابراز کرده‌اند. احمد دلبری عنوان کرد: سالمندی سالم، فعال و پویا حق طبیعی تمام افراد است و دولت و سازمان‌های حمایتی و رفاهی نباید تنها به اضافه شدن سالیان عمر و امید به زندگی بسنده کنند بلکه باید به ارتقای کیفیت زندگی و سلامت جسمی و روانی و اجتماعی آنان توجه ویژه داشته باشند تا دوران سالمندی در نهایت آرامش و سلامت سپری شود. او افزود: اگرچه دوران بازنشستگی و سالمندی با زوال جسم همراه است، اما با بلوغ فکر، خرد و کمال زیستی توام بوده که می‌تواند دوران سالمندی را به دوران سرزندگی، اراده و عزت اجتماعی تبدیل کند. رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی خاطرنشان کرد: براساس اطلاعات مرکز آمار ایران، درحالی‌که ۹۹ درصد سالمندان، سابقه حداقل یک بار ازدواج را در گذشته داشته‌اند، اما در حال حاضر ۹ درصد مردان سالمند و ۴۹ درصد زنان سالمند بدون همسر و تنها زندگی می‌کنند. دلبری با بیان آنکه احساس تنهایی به عنوان یک پدیده ناخوشایند و فزاینده، منشأ بسیاری از حالات نامتعادل روانی مثل یاس، ناامیدی، افسردگی و در بعضی مواقع حتی خودکشی می‌شود، تصریح کرد: احساس تنهایی در سالمندان بخصوص پس از مرگ همسر، ضمن ایجاد مشکلات روانی و اجتماعی برای فرد سالمند، با فوت یا فاصله گرفتن نزدیکان، او را در معرض خطر تنهایی و انزوا قرار می‌دهد. او در ادامه عنوان کرد: احساس تنهایی و انزوا، با وضعیت تاهل ارتباط معناداری دارد و سالمندان متاهل، احساس تنهایی کمتری نسبت به سالمندان مطلقه و بیوه دارند.

زوج‌های سالمند شادتر از زوج‌های جوان هستند

رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با تاکید برآنکه ازدواج مجدد سالمندان، اصلی‌ترین راهبرد ارتقای سلامت روان در مقابله با چالش تنهایی است، گفت: زوج‌های سالمند، عموما شادتر از زوج‌های جوان هستند و اختلافات کمتری با یکدیگر دارند و همچنین لذت بیشتری از جنبه‌های مختلف زندگی می‌برند. دلبری افزود: این در حالی است که مساله جنسی و نیاز جنسی در روابط آنها مرکزیت کمتری داشته و روابط دوستانه و عاطفی بخش اصلی ویژگی ارتباط بین آنهاست. طلاق و جدایی در سالمندان کمتر اتفاق می‌افتد و ازدواجشان تحت تاثیر عوامل خارجی کمتری قرار می‌گیرد و بنابراین، میزان ناسازگاری و هیجانات منفی آنها کمتر بوده،عاطفه و مهربانی بیشتری نسبت به سایر گروه‌های سنی از جمله جوانان و میانسالان دارند. به گفته او ازدواج مجدد سالمندان به دلیل همراهی با تجربیات ارزنده از زندگی مشترک قبلی و به دور از هوا و هوس به عنوان یکی از بهترین انواع ازدواج‌ها، خوشبختانه چند سالی است که رواج بیشتری نیز یافته و سالمندان تنها با ازدواج مجدد، آرامش بیشتری را در کنار همسر خود تجربه کرده و این دوران را سپری می‌کنند. رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در خصوص بزرگ‌ترین انگیزه و علل گرایش سالمندان به ازدواج مجدد گفت: تامین نیازهای عاطفی،نگرانی از مرگ در تنهایی، گرفتاری فرزندان و عدم امکان رسیدگی و مراقبت از والدین از جمله انگیزه و علل اصلی گرایش سالمندان به ازدواج مجدد است. دلبری ادامه داد: تغییرات و دگرگونی‌های اجتماعی سبب شده تا خانواده‌ها نیز دستخوش تغییرات اساسی شوند و جایگاه سالمند در خانواده به خطر افتد. از طرفی، نبود سیستم‌های حمایتی، بیمه‌ای، بهداشتی و درمانی جامع از سوی نهادهای دولتی، خصوصی و خیریه باعث می‌شود تا خانواده‌ها، سالمندان نیازمند به مراقبت را به مراکز نگهداری و سرای سالمندان بسپارند که ازدواج مجدد، می‌تواند از بحران پیش‌روی خانواده جلوگیری کند. همچنین ازدواج مجدد، مانع از مرگ تدریجی سالمندان شده و آنان از حق حیات مجدد برخوردار می‌شوند. او در ادامه به بخشی از جنبه‌های مثبت ازدواج مجدد و زندگی مشترک در دوران سالمندی اشاره کرد و گفت: تامین نیازهای عاطفی، روحی و روانی سالمند، پیدا کردن امید دوباره به زندگی، کاهش استرس، تنهایی و افسردگی، از بین رفتن نگرانی از مرگ به علت تنهایی، کاهش مرگ و میر در سالمندان متاهل و برخورداری از طول عمر بیشتر، ارتقای سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی، تامین نیاز جنسی، عدم ارجاع سالمند به مراکز نگهداری و سرای سالمندان،کاهش هزینه‌های نگهداری سالمند در منزل و کاهش فشارهای روحی، روانی و فیزیکی فرزندان و خانواده یا کاهش خشونت علیه سالمندان از جمله جنبه‌های مثبت ازدواج مجدد و زندگی مشترک در دوران سالمندی است. دلبری در پایان تاکید کرد: فرزندان از پیش‌داوری و محدودیت‌های غیرمنصفانه پرهیز کنند، چراکه در صورت عدم تامین نیازهای عاطفی، روحی و روانی سالمندان، ضمن پیری زودرس، بیماری‌های مزمن جسمی به سرعت اتفاق خواهد افتاد.

تابوی ازدواج سالمندان شکسته شود

در همین رابطه سال گذشته رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان با تاکید بر لزوم شکستن تابوی ازدواج در سالمندی، بخصوص برای ازدواج زنان تنهای سالمند گفت: تعداد زنان و مردان تنهای سالمند در کشور رو به افزایش است و در این میان، زنان تنهای سالمند، حدود سه برابر بیش از مردان تنهای سالمند هستند. تصور عمده افراد در خصوص سالمندان و بالاخص زنان سالمند آن است که این قشر نیازهای عاطفی ندارند، حال آنکه بسیار از تنهایی رنج می‌برند؛ همین تصورات، ازدواج آنها را به تابویی تبدیل کرده که شکستن آن ضروری به نظر می‌رسد، چرا که تعداد زنان تنهای سالمند حدود سه برابر مردان تنهای سالمند است که احتمال افزایش این آمار در سالهای آتی وجود دارد. فرید براتی سده، ضمن تاکید برآنکه تابوی ازدواج سالمندی بخصوص ازدواج زنان سالمند تنها باید در کشور شکسته شود، ازدواج این قشر از جامعه را دارای دو سوی مثبت و منفی دانست و گفت: تعداد زنان و مردان سالمند تنها در کشور رو به افزایش است، اما با این وجود تعداد زنان سالمند تنها حدود سه برابر مردان تنهای سالمند است. او ادامه داد: در حال حاضر شاهد آن هستیم که مردان سالمند راحت‌تر از زنان سالمند به ازدواج یا ازدواج مجدد اقدام می‌کنند؛ این درحالی است که ازدواج در دوران سالمندی همواره برای زنان با موانعی همراه بوده و در حال حاضر نیز ازدواج مردان سالمند در کشور بیش از چهار برابر ازدواج زنان سالمند است. رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان افزود: به وی‍‍ژه در استان‌های محروم که دارای شاخص محرومیت بالا هستند نیز تعداد زنان سالمند تنها بیشتر از مردان سالمند تنهاست. براتی سده ادامه داد: به دلیل رشد روزافزون سالمندان تنها در کشور، معتقدیم ازدواج سالمندی، امر بسیار مثبتی است اما مشروط برآنکه مردان سالمند با زنان سالمند ازدواج کنند.

به نقل از صدای مردم ـ ۱۹ فروردین ۱۳۹۶

نظرات بسته است