انتقال اجباری معترضان، مخالفان و زندانیان سیاسی به بیمارستان‌های روانی به‌عنوان ابزاری برای سرکوب و مشروعیت‌زدایی از اقدامات اعتراضی و خاموش کردن صداهای مخالف است. ابزاری که تبدیل به یک رویه معمول شده و از زمان شروع جنبش ژینا به طور فزاینده‌ای مورد استفاده قرار گرفته است. اسامی برخی محبوسان سیاسی که در سال‌‌های اخیر در دوران بازداشت به بیمارستان روانپزشکی (امین‌ آباد) منتقل و برخی با شکنجه‌ در این مکان روبرو شدند، عبارتند از:…./

*****

با گذشت چند روز از بازداشت دختر دانشجو دانشگاه علوم و تحقیقات و انتشار اخباری مبنی بر انتقال وی به بیمارستان روانپزشکی، هنوز هیچ اطلاع دقیقی از وضعیت او در دسترس نیست. کمپین حقوق بشر ایران به شدت نگران برخورد‌های غیرانسانی و مسبوق به سابقه دستگاه امنیتی و قضایی با این دختر دانشجو است که در اعتراض به حجاب اجباری برهنه و به زور ماموران امنیتی و حراست به بیمارستان روانپزشکی منتقل شد.

انتقال اجباری معترضان، مخالفان و زندانیان سیاسی به بیمارستان‌های روانی به‌عنوان ابزاری برای سرکوب و مشروعیت‌زدایی از اقدامات اعتراضی و خاموش کردن صداهای مخالف است. ابزاری که تبدیل به یک رویه معمول شده و از زمان شروع جنبش ژینا به طور فزاینده‌ای مورد استفاده قرار گرفته است.

به گفته هادی قائمی، مدیر کمپین حقوق بشر ایران «مقامات جمهوری اسلامی به طور سیستماتیک از بستری کردن اجباری شهروندان مخالف در بیمارستان روانپزشکی به عنوان ابزاری برای سرکوب مخالفان استفاده می‌کنند و پیوسته معترضان را از نظر روانی ناپایدار می‌نامند تا اعتبار آنها و فعالیت‌هایشان را تضعیف کنند».

هادی قائمی گفت: «مقامات امنیتی و قضایی با تشدید فشارهای امنیتی و کنترل شدید بر آنها مانع روشن شدن ابعاد دقیق چنین اقداماتی مانند انتقال اجباری به بیمارستان‌های روانی می‌شوند. کنترل پیوسته امنیتی که امکان تحقیقات مستقل درباره چنین پرونده‌هایی را برای روزنامه‌نگاران و فعالان حقوق بشری کاملا از بین می‌برد».

کمپین حقوق بشر ایران از سازمان ملل، دولت‌ها و انجمن‌های پزشکی و روانپزشکی در سراسر جهان می‌خواهد که فوراً از مقامات ایرانی بخواهند:

* دختر دانشجو علوم و تحقیقات را فورا آزاد و حقوق کامل دادرسی او را تضمین کنید.
* به سیاست انتقال اجباری مخالفان، معترضان و زندانیان سیاسی به بیمارستان‌های روانپزشکی خاتمه دهند.
* به حقوق مردم ایران برای اعتراض مسالمت آمیز احترام بگذارید.
با گذشت سه روز از انتشار ویدیو دختر علوم و تحقیقات و سکوت مراجع رسمی روز سه‌شنبه ۱۵ آبان ۱۴۰۳، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت گفت این دانشجوی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد پس از بازداشت و انتقال به «کلانتری» با اورژانس اجتماعی مستقیما به «مراکزی برای درمان» منتقل شده‌ است.

پیش‌تر و در همان روز انتشار ویدیو،سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی گفته بود: «حوالی ظهر امروز یکی از دانشجویان خانم در حال فیلمبرداری با گوشی از دانشجویان در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات بوده است که دانشجویان نسبت به این موضوع اعتراض کرده و به حراست گزارش می‌دهند.حراست با اصرار دانشجویان از این فرد می‌خواهد که فیلم را از گوشی خود حذف کند، ولی خانم دانشجو با نیروهای خانم حراستی پرخاشگری کرده و سپس کشف حجاب کرده و لباس‌های خود را در می‌آورد.پس از حضور نیروهای فراجا دانشجو با آنها نیز پرخاشگری کرده و توسط پلیس دستگیر می‌شود و به بیمارستان جهت انجام آزمایش‌های لازم و کمک‌های روان درمانی منتقل می‌شود. وی در حال حاضر تحت نظر پزشک و روانپزشک مراحل تشخیص و درمان را می‌گذراند».

به گفته هادی قائمی «انتقال معترضان و مخالفان به بیمارستان‌های روانی نه تنها یک عمل بازداشت خودسرانه است، بلکه نوعی آدم ربایی نیز محسوب می‌شود. این اقدام آشکارا عملی برای بی‌اعتبار کردن فعالان از طریق برچسب زدن بی‌ثباتی ذهنی به آن‌ها است».

نرگس محمدی، برنده جایزه صلح نوبل و فعال حقوق بشر زندانی که با محرومیت از مراقبت های پزشکی حیاتی روبرو است و شکل دیگری از مجازات در حبس را تجربه می‌کند، پس از بازداشت و انتقال او به بیمارستان روانپزشکی در متنی نوشت: «حکومت نمی‌تواند زنان معترضی را که بدن خود را به نماد مخالفت و سرپیچی از زن‌ستیزی و استبداد تبدیل کرده‌اند، با برچسب زدن به‌عنوان «بی‌ثبات ذهنی» یا «انحراف جنسی» مجبور به عقب‌نشینی کند».

انتقال اجباری به مراکز روانپزشکی؛ شگردی رایج دستگاه امنیتی در برخورد با مخالفان به ویژه زنان

انتقال زندانیان و معترضان به بیمارستان‌های روان‌پزشکی سال‌هاست که یکی از شگردهای رایج دستگاه‌های امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی بوده و پس از جنبش «زن، زندگی، آزادی» بیش از پیش زنان را هدف قرار داده است.

براساس میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) که ایران نیز جزو امضاکنندگان آن است اگر فردی به بستری شدن در بیمارستان رضایت نداده باشد و به آنجا منتقل شود به منزله بازداشت خودسرانه است.

قوانین ایران برای شرایط خاص در مراکز توانبخشی و درمان بیماران اعصاب و روان تصریح می کند که اگر فردی با شرایط حاد روانی توسط مقامات پزشکی یا قضایی «ناتوان» اعلام نشده باشد، رضایت شخصی وی برای انجام هرگونه درمان پزشکی ضروری است.

قوانین بین‌المللی نیز درمان اجباری روان‌پزشکی را بدون تأیید «کارشناس روانپزشکی واجد شرایط» به شدت ممنوع می‌کند.

انتقال اجباری مخالفان و منتقدان به مراکز روانپزشکی پس از جنبش ژینا

ملیکا قراگوزلو، دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی. این فعال دانشجویی و معترض حجاب اجباری پس از انتشار ویدیویی از خود بدون حجاب اجباری بازداشت و در نهایت به تحمل ۳ سال و ۸ ماه زندان و محرومیت اجتماعی محکوم شد. چند ماه پس از بازداشت و در تاریخ ۲۵ آبان مقامات زندان بدون اطلاع خانواده و وکیل خود به بیمارستان روانپزشکی امین آباد در تهران منتقل شد.

رویا ذاکری , اواخر مهرماه ۱۴۰۲ ویدیویی اززنی جوان در تبریز از سوی آمران به معروف حجاب مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرد و این دختر به رفتار ماموران اعتراض می‌کند. چند روز پس از انتشار این ویدیو (چهارشنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۲) گزارش‌هایی از انتقال رویا ذاکری ۳۱ ساله به بیمارستان اعصاب و روان تبریز منتشر شد.

سامان یاسین، خواننده رپ بازداشت شده در جریان اعتراضات سراسری زن،زندگی،آزادی دو نوبت در دوران حبس به بیمارستان روانی امین آباد منتقل شد. یک‌بار در تاریخ ۳۱ تیر ۱۴۰۲ به مدت ۸ روز و باردیگر در تاریخ ۱۶ اسفندماه ۱۴۰۲ به مدت یک هفته. او در یک فایل صوتی گفته بود که در دورانی که در بیمارستان امین ‌آباد بوده «یک آمپول توام با خشونت و ضرب‌وشتم به وی تزریق شده که اطلاعی از داروی آن نداشته است.»

تهدید به انتقال به بیمارستان روانی

آرمیتا پاویر از فعالان دانشجویی دانشگاه شهید مدنی ‎تبریز است که نخستین بار در روز ۹ آبان ۱۴۰۱ در جریان اعتراضات سراسری بازداشت و روز ۱۷ آذر با قید وثیقه ۲۵۰ میلیون تومانی آزاد شده بود. اما مجددا در شهریور ۱۴۰۲ بازداشت شد و نهایتا در دادگاه انقلاب آذرشهر با اتهام توهین به رهبری، تبلیغ علیه نظام، در مجموع به بیست و دوماه و هفده روز حبس محکوم شد.

در تاریخ ۱۱ فوریه ۲۰۲۴ قاسم بعدی، وکیل دادگستری در تبریز، در توئیتر نوشت: «بر اساس فایل صوتی که از طرف ‎آرمیتا پاویر بصورت اختصاصی به دست ما رسیده،مسئولین زندان درصدد انتقال وی به بیمارستان رازی(مرکز بیماران روانی تبریز)هستند. همچنین گروهی از زنان در ‎زندان تبریز به اعتصاب غذای آرمیتا پیوسته اند.» او از شهریور ۱۴۰۲ در زندان تبریز تحت شکنجه های روحی و با شدیدترین محدودیتها در حبس است.

در سال‌های گذشته نیز مقامات امنیتی و قضایی سها مرتضایی، فعال دانشجویی، را تهدید به انتقال اجباری به مراکز روانپزشکی کرده بودند.

همچنین بسیاری از دانش‌آموزانی که در تظاهرات سراسری شرکت کرده و بازداشت شده بودند، برای مدتی تحت عنوان بازآموزی در مراکز به اصطلاح روان‌شناختی نگهداری شدند. مقامات از این عمل برای سرکوب و ارعاب و نگهداری غیرقانونی کودکانی که شجاعانه در اعتراضات شرکت می‌کردند، استفاده کرد. پس از جنبش ژینا، مقامات قضایی برای برخی از بازیگران را که با برداشتن حجاب اجباری از جنبش ژینا حمایت کرده بودند، احکامی مبنی بر ضرورت مراجعه این شهروندان به مراکز روان درمانی صادر کردند. از جمله حکمی که برای افسانه بایگان، بازیگر سینما صادر شد که وی را موظف می‌کرد تا به صورت هفتگی به روانپزشکی مراجعه کند.

اسامی برخی محبوسان سیاسی که در سال‌‌های اخیر در دوران بازداشت به بیمارستان روانپزشکی (امین‌ آباد) منتقل و برخی با شکنجه‌ در این مکان روبرو شدند، عبارتند از:

پیام درفشان، وکیل حقوق بشر
کیانوش سنجری، روزنامه‌ نگار
لیلا میرغفاری، فعال سیاسی
علی نوری‌، فعال سیاسی
سکینه پروانه، فعال سیاسی
فرزین رضایی روشن، فعال سیاسی
میثم بهرام آبادی، فعال مدنی جامعه بهائیان
امیر مهدی طبسی، فعال سیاسی
زهرا جباری، فعال سیاسی
مجید رضایی، فعال سیاسی
علی نوری‌زاد، از بازداشت‌شدگان آبان ۹۸
بابک دادبخش، زندانی سیاسی در اردبیل
الهام خمسه، زندانی سیاسی
امیر مهدی طبسی، زندانی سیاسی

بهنام محجوبی، درویش گنابادی، که در دوران حبس از دنیا رفت، بارها به صورت اجباری توسط ماموران امنیتی و قضایی در بیمارستان امین آباد بستری شده بود و گزارش‌هایی از شدت شکنجه‌های اعمال شده علیه وی در این مرکز روانپزشکی منتشر شده بود.

پیش‌‌ از این، یک فعال مدنی که با شرایط نگهداری زندانیان در بیمارستان امین‌آباد آشناست، به شرط فاش نشدن نامش، به کمپین حقوق بشر در ایران گفت: «امین‌آباد نه یک بیمارستان برای بیماران روحی بلکه یک شکنجه‌گاه است. اساسا در این بیمارستان شرایطی برای درمان وجود ندارد و انتقال زندانیان فقط نوعی تحمیل شکنجه بر آنهاست».

به گفته وی «دلایل و توجیهات مقامات در روند انتقال زندانیان سیاسی و عقیدتی در سال‌های مختلف به امین‌آباد و نگهداری از آنها متفاوت و هرکدام جداگانه قابل بررسی است. می‌دانیم که شرایط نگهداری در این بیمارستان به هیچ وجه قابل قبول نیست چرا که اصلا هیچ امکانات درمانی برای کسی که احتیاج به درمان هم دارد فراهم نیست چه برسد به زندانیانی که به آنجا منتقل می‌شوند».

 

۱۷ آبان ۱۴۰۳

نظرات بسته است