​​زنان کنشگر حق رای، سالها قبل از تعیین «روز مادر» در آمریکا خواهان این بودند که اولین شنبه ماه مه در تقویم رسمی دولت آمریکا، «روز استقلال زنان» نام‌گذاری شود و روزی شود در لزوم استقلال فکری، اقتصادی، سیاسی زنان و تلاش برای ترویج و توسعه‌ی استقلال. و چون این درخواست با مخالفت شدید دولت فدرال روبه‌رو شد، زنان خود به رهبری کنشگران حقوق زن در دوم ماه مه ۱۹۱۴ اولین «روز استقلال زن» را  در سراسر ایالات آمریکا به دور هم جمع شده و جشن گرفتند و بر لزوم مطالبه‌ی حق رای زنان تاکید کردند. اما حکومت با نگرانی از  استقبال گسترده زنان با بدجنسی برای گم و گور کردن این تلاش فمینیست‌ها روز ۹ ماه مه را «روز مادر» اعلام کرد و پرچم‌ها را در تمام ساختمان‌های فدرال در سراسر آمریکا «به عشق و احترام مادران» برافراشته کرد…

***

روز ۹ مه در آمریکا، کانادا و برخی کشورهای دیگر، «روز مادر» است. روز مادر در این کشورها هم به اندازه‌ی روز مادر در ایران، ریشه‌های ضدزن، مردسالار و به دور از خواسته‌ی واقعی زنان دارد.

روز مادر در آمریکا اولین‌بار در سال ۱‍۹۱۴ تصویب و جشن گرفته شد. از چند سال قبل، زنان کنشگر حق رای در آمریکا به دنبال این مطالبه و تلاش برای مذاکره با مقامات رده بالای دولت فدرال بودند تا روزی به نام «روز استقلال زنان» از سوی دولت فدرال تصویب و به تقویم رسمی آمریکا اضافه شود. آنا هاوارد شاو، فعال حق رای زنان و یکی از رهبران شناخته‌شده‌ی جنبش حق رای، پیگیرتر از بقیه به دنبال تصویب چنین روزی بود. هاوارد شاو بعد تلاش بسیار موفق شده بود رابط مستقیمی بین خود و وودرو ویلسون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، پیدا کند و این خواسته را به گوش رئیس‌جمهور برساند. شاو به نمایندگی از زنان کنشگر، خواهان این بود که اولین شنبه ماه مه در تقویم رسمی دولت آمریکا، «روز استقلال زنان» نام‌گذاری شود و روزی شود در لزوم استقلال فکری، اقتصادی، سیاسی زنان و تلاش برای ترویج و توسعه‌ی استقلال.

ویلسون همان‌جور که انتظار می‌رفت درجا با این خواسته مخالفت کرد. زنان کنشگر تصمیم گرفتند خودشان «روز استقلال زنان» را کلید بزنند و تبلیغ کنند و کاری به دولت نداشته باشند. آن‌ها در روز ۲ مه ۱۹۱۴ اولین «روز استقلال زن» را جشن گرفتند. زنان به رهبری کنشگران حقوق زن در سراسر ایالات آمریکا به دور هم جمع شدند، «بیانیه استقلال آمریکا» را خواندند، بیانیه‌ی دیگری را در لزوم استقلال زنان خواندند که با هم‌فکری هم تدوین کرده بودند. سخنرانی کردند و سرود سر دادند و بر لزوم مطالبه‌ی حق رای زنان تاکید کردند.

استقبال از این مراسم در سراسر آمریکا از حد انتظار فراتر بود. همین دولت فدرال را نگران کرد. آن‌ها که مثل باقی دولت‌های یکی از دیگری زن‌ستیزتر، هیچ دل خوشی از زنان مبارز نداشتند، به فکر چاره افتادند. وودرو ویلسون مشاوران‌اش را فراخواند، با پیشنهاد آن‌ها قرار شد دولت آمریکا روز تازه‌ای به نام «روز مادر» به تقویم رسمی کشور اضافه کند و با این موازی‌کاری و در بوق و کرنا کردن‌اش، تلاش‌های زنان فمینیست را عقب رانده و گم‌وگور کنند.

ویلسون دستور داد در اولین روز زن، پرچم‌ها در تمام ساختمان‌های فدرال در سراسر آمریکا «به عشق و احترام مادران» برافراشته شود. رسانه‌ها این روز تازه را در بوق کنند و در ستایش «مقام شامخ مادر» انشا‌ء‌نویسی کنند. از همان ابتدا این روز تازه، فرصت مناسب تازه‌ای برای رونق بخشیدن به کسب‌وکار و بازار کاپیتالیسم هم بود. از همان ابتدا این را حقنه کردند که در این روز همه باید برای مادرشان هدیه بخرند، مردان برای همسرشان که مادر بچه‌های آن‌هاست کادو بگیرند و …

زنان کنشگر از این نیرنگ مبهوت ماندند. دولت وقت آمریکا درحالی با بدجنسی چنین کرد که جنبش فمینیسم در آمریکا خود از چند دهه قبل «روز مادر» داشت. روزی که زنان دورهم جمع می‌شدند و چنین مبتذل و سطحی «قربان مقام شامخ مادری» نمی‌رفتند. روزی بود برای پررنگ کردن و تقسیم تجربه‌های دردناک مادری، مسئولیت سنگین مادران و این‌که چطور بچه‌داری زن را از همان حداقل فرصت‌های موجود بیرون از خانه نیز محروم می‌کند. در سنتی بامعنا، در این روز زنانی که مادر بودند، در جمع‌های زنانه از تجارت خود و سختی‌ها و چالش‌ها و خستگی‌هایشان می‌گفتند و همدلی و محبت می‌دیدند. دولت آمریکا با بوق و کرنا و تبلیغات و بدجنسی تمام، این روز را هم له کرد و محو.

زنان مبارز آمریکا تا سال‌ها بعد همچنان به هر رئیس‌جمهور وقت آمریکا نامه می‌نوشتند و امضا جمع می‌کردند که این روز مبتذل «روز مادر» را از تقویم رسمی آمریکا حذف کنید. روزی که به معرکه‌ی دیگر مصرف‌گرایی و کاپیتالیسم تبدیل شده و مسابقه‌ی انشاء‌نویسی مبتذل و تقدس بخشیدن به «مادر بودن» و برتری دادن زنی که زاییده به زنی که نزاییده است! اما تمام تلاش‌های آن‌ها به در بسته خورد و دولت آمریکا هرگز تن به مذاکره هم نداد. «روز مادر» در آمریکا و کانادا و کشورهای دیگری که از آمریکا تقلید کردند، روز دیگری است ساخته‌ی مردسالاری و مبتذل، با خدعه و نیرنگ و در راستای چپاندن زنان در قالب‌های تعیین‌شده خودشان و برتری دادن زنانی به زنان دیگر.

دیگری

۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۰

نظرات بسته است