زنان مسن و مهاجرت: چالش‌های فرهنگی و تغییر سبک زندگی
جنگ یکی از اصلی‌ترین دلایل مهاجرت زنان مسن در سال‌های پایانی عمرشان است. ترک خانه و کاشانه زنان مسن را با شوک فرهنگی گیج کننده‌ای روبرو می‌کند. زیرا عدم آشنایی با زبان کشور بیگانه احساس تنهایی و دلتنگی برای خانه و خانواده را در این زنان تشدید می‌کند. بسیاری از زنان مسن عزیزی را در جنگ از دست داده و شاید مجبور به زندگی در تنهایی باشند و یا حتی اگر عضوی از خانواده را هم همراه داشته باشند، بازهم به دلیل تفاوت در میزان سازگاری با محیط جدید، احساس بیگانگی می‌کنند…
***
کانون زنان ایرانی؛ مهگان فرهنگ: مهاجرت، به‌ویژه در شرایط بحرانی مانند جنگ، تأثیر عمیقی بر زندگی زنان مسن می‌گذارد. این گروه که معمولاً در سنین ۶۰ سال به بالا قرار دارند، با چالش‌های منحصر‌به‌فردی مواجه می‌شوند؛ از دست دادن خانه و دارایی‌ها، قرار گرفتن در محیطی ناآشنا، دشواری در یادگیری زبان جدید و احساس انزوا و تنهایی از جمله این مشکلات است. این وضعیت در میان زنان اوکراینی، سوری و آفریقایی که به دلیل جنگ‌ها و بحران‌های اقتصادی مجبور به ترک وطن خود شده‌اند، به وضوح دیده می‌شود.
چالش‌های زنان مسن مهاجر
۱. شرایط سخت جنگ و آوارگی
جنگ یکی از اصلی‌ترین دلایل مهاجرت زنان مسن است. بسیاری از آنان در سال‌های پایانی عمر خود ناگهان مجبور به ترک خانه و کشورشان می‌شوند. برای مثال، زنان مسن اوکراینی که سال‌ها در نظام کمونیستی شوروی سابق زندگی کرده‌اند، اکنون خود را در کشورهای غربی با فرهنگ و ارزش‌هایی کاملاً متفاوت می‌بینند. همچنین، زنان سوری و یمنی که به دلیل جنگ‌های داخلی آواره شده‌اند، اغلب به کشورهایی پناه می‌برند که شرایط زندگی در آن‌ها بسیار دشوار و ابتدایی است.
۲. اقامت در کمپ‌های مهاجرتی
کمپ‌های مهاجرتی اغلب فاقد امکانات بهداشتی و رفاهی مناسب هستند و زندگی در این محیط‌ها برای زنان مسن بسیار سخت است. بسیاری از آن‌ها به مراقبت‌های پزشکی و حمایت‌های اجتماعی نیاز دارند، اما در کمپ‌ها این نیازها اغلب نادیده گرفته می‌شود. برای مثال، زنان سوری در کمپ‌های پناهندگان در ترکیه و لبنان با دسترسی محدود به خدمات درمانی مواجه هستند، و زنان آفریقایی در کمپ‌های مهاجرتی با کمبود غذا، امکانات پزشکی و امنیت جانی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند.
۳. مشکل زبان و عدم برقراری ارتباط اجتماعی
یادگیری زبان جدید در سنین بالا یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های زنان مسن مهاجر است. بسیاری از آن‌ها به دلیل ناتوانی در برقراری ارتباط، دچار انزوا می‌شوند و حتی در انجام کارهای روزمره مانند خرید یا مراجعه به پزشک با مشکل مواجه می‌شوند. برای مثال، زنان مسن اوکراینی که به کشورهای اروپایی مانند آلمان یا سوئد مهاجرت کرده‌اند، اغلب در یادگیری زبان جدید با دشواری‌های زیادی روبرو هستند. این مشکل در میان زنان سوری، عراقی و آفریقایی نیز به‌وضوح دیده می‌شود.
۴. تفاوت‌های فرهنگی و شوک فرهنگی
فرهنگ جدید می‌تواند برای زنان مسنمهاجر گیج‌کننده و حتی تهدیدکننده باشد. آن‌ها که بیشتر عمر خود را در محیطی با ارزش‌ها و سنت‌های خاص گذرانده‌اند، ناگهان با جامعه‌ای مواجه می‌شوند که ممکن است نقش و جایگاه زنان در آن کاملاً متفاوت باشد. برای مثال، یک زن مسن سوری که در محیطی سنتی زندگی کرده است، ممکن است در کشورهای اروپایی که زنان از آزادی‌های بیشتری برخوردار هستند، احساس سردرگمی کند. حتی زنان اوکراینی که به اروپای غربی مهاجرت کرده‌اند، با وجود نزدیکی فرهنگی، ممکن است از تفاوت‌های سبک زندگی و تعاملات اجتماعی دچار شوک فرهنگی شوند.
۵. احساس تنهایی و انزوا
احساس تنهایی و دلتنگی برای خانه و خانواده یکی از مشکلات جدی زنان مسن مهاجر است. بسیاری از آن‌ها فرزندان یا همسر خود را در جنگ از دست داده‌اند و مجبورند به‌تنهایی در یک کشور غریبه زندگی کنند. حتی اگر خانواده‌شان را همراه داشته باشند، ممکن است به دلیل تفاوت در میزان سازگاری با محیط جدید، احساس بیگانگی کنند. در کشورهای اروپایی، بسیاری از زنان مسن مهاجر به دلیل عدم ارتباط با جامعه میزبان، در خانه می‌مانند و از افسردگی و مشکلات روحی رنج می‌برند.
راه‌حل ها
برای کمک به زنان مسن مهاجر، لازم است حمایت‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی فراهم شود. این حمایت‌ها می‌تواند شامل ارائه خدمات درمانی و روان‌درمانی، آموزش زبان، و ایجاد فرصت‌هایی برای تعامل اجتماعی باشد. همچنین، ایجاد شبکه‌های حمایتی در میان جامعه مهاجران و جامعه میزبان می‌تواند به کاهش احساس انزوا و تنهایی این زنان کمک کند.