نگاهی به اعتراضات جهانی اخیر زنان/ مخرج مشترکِ مطالبات زنان برابری‌خواه در ایران
گزارش بیدارزنی از اعتراضات جهانی زنان طی ماه‌های گذشته: با نگاهی به گستردگی اعتراضات خیابانی زنان در سطح جهان و مطالبات آنان درمی‌یابیم که کفه‌ی سنگین این اعتراضات تا چه حد، مخرج مشترکِ مطالبات زنان برابری‌خواه در ایران است. حق دستیابی به سقط جنین، اعتراض علیه زن‌کشی‌ها و گسترش فقر ناشی از اخراج‌ها و شیوع اپیدمی کرونا مواردی از این دست‌اند. گستره‌ی این حضور حداکثری از اعتراضات ضد دولتی و معیشتی تا ایستادگی علیه تجاوز، زن‌کشی، خشونت علیه زنان و حق دستیابی به سقط جنین تا قراگیری علیه طالبان…./
*****
بیدارزنی: توالی اعتراضات خیابانی و تشکل‌یابی زنان در کشورهای جهان طی ماه‌های گذشته، با سرعتی کم‌نظیر در جریان است.
حضور پرشمار زنان در اعتراضات سراسری دی ماه ۹۶ (و مورد دختران خیابان انقلاب)، مرداد ۹۷، اعتراضات سراسری آبان ۹۸ و اعتراضات پیرامون سقوط هواپیمای اوکراینی با شدتی حداکثری در جریان بود. پس از آن حضور انگشت‌شمار ایستادگی زنان «در دل خیابان‌ها» در روزهای پساسرکوب آبان ۹۸، نه به دلیل عدم ضرورت و یا فقدان انسجام اعتراضی زنان که تنها به‌دلیل افزایش فشارهای امنیتی علیه حق اعتراض و «حضور زنان» در مقام یک سوژه‌ی مطالبه‌گر بوده است.
طی یک سال گذشته، مادران خاوران، مادران پارک لاله و دیگر مادران دادخواه این سالیان با صدور بیانیه‌ها، اعلام حفظ روحیه‌ی جمعی و ایستایی بر مطالبات خود در کنار بی‌شمار زنانی جای می‌گیرند که پس از جان‌باختن فرزندان خود در اعتراضات سراسری آبان ۹۸، به جامعه‌ی دادخواهی پیوستند.
ویدئوهای مربوط به برگزاری جشن تولد تعدادی از معترضان جان‌باخته در گورستان‌ها، ممانعت از برگزاری مراسم آن‌ها و دستگیری و تهدید اعضای خانواده و مادران، خود دال بر تشدید سویه‌های امنیتی در فضای موجود است.
رویه‌ی سریالی زن‌کشی و قتل‌های ناموسی، آمار افزایش خشونت‌های خانگی در بازه‌ی زمانی قرنطینه‌ی ناشی از کرونا، اخراج از محیط کار و افزایش فشارهای معیشتی با تکیه بر دستمزد نابرابر زنان و ضرورت بیان روایات آزار و تجاوز در میان زنان، همگی با سرعتی کم‌نظیر به‌وقوع پیوست. در حقیقت امر، هر یک از موارد مطرح شده نه برای نخستین بار در «تاریخ خشونت و تبعیض علیه زنان» که ادامه‌ی منطقی سال‌ها سیاست‌‌ورزی نابرابر و جنسیت زده علیه زنان بوده است.
اعتراضات خیابانی علیه قتل‌های ناموسی، اسیدپاشی‌ها و ایستادگی در جهت تغییر قوانین نابرابر موجود، کارنامه‌ی مقاومت فعالان زنان و برنامه‌های مدون فمینیستی گذشته (علی‌رغم پرونده‌سازی‌های امنیتی و بازداشت فعالان زنان) بوده است.
طی ماه‌های گذشته، با نگاهی به گستردگی اعتراضات خیابانی زنان در سطح جهان و مطالبات آنان درمی‌یابیم که کفه‌ی سنگین این اعتراضات تا چه حد، مخرج مشترکِ مطالبات زنان برابری‌خواه در ایران است. حق دستیابی به سقط جنین، اعتراض علیه زن‌کشی‌ها و گسترش فقر ناشی از اخراج‌ها و شیوع اپیدمی کرونا مواردی از این دست‌اند.
گستره‌ی این حضور حداکثری از اعتراضات ضد دولتی و معیشتی تا ایستادگی علیه تجاوز، زن‌کشی، خشونت علیه زنان و حق دستیابی به سقط جنین تا قراگیری علیه طالبان و چهار مورد اعتراضی ایران:
۱)اعتراض علیه حجاب اجباری؛
۲)حق سرپناه (اعتراض زنان بلوچ در پی تخریب منازل آن‌ها توسط بنیاد مسکن و شهرداری، مقابل فرمانداری چابهار)؛
۳) اعتراض معلمان حق‌التدریس و
۴) جامعه‌ی زنان پرستار
برقرار بوده است.
حال به بررسی اجمالی تشکل‌یابی، اتحاد و اعتراضات خیابانی زنان در کشورها طی ماه‌های گذشته خواهیم پرداخت:
⚫️ مکزیک: این کشور که بار سنگین مبارزاتی زنان علیه زن کشی، تجاوز و خشونت علیه زنان را داراست، پیش از شروع اعتراضات لهستان و هم‌زمان با روز جهانی مبارزه با بارداری‌های ناخواسته، با حضور هزاران نفری زنان و مطالبه‌ی حق سقط جنین و پایان دادن به روند هر روزه‌ی قتل زنان، همراه شد.
⚫️ مصر: در کنار ترکیه، سیاست‌های اردوغان و از سویی مقام اول آن در زندانی کردن روزنامه‌نگاران، مصر نیز با آمار بالای زنان روزنامه‌نگار زندانی و افزایش فشارهای امنیتی دولت علیه آنان به سرکوب زنان می‌پردازد. خودکشی «ساره حجازی» سوسیالیست و کنشگر دگرباش مصری در پی فشارهای مقامات امنیتی مصر، به تشکل‌یابی و اعتراضات زنان علیه خشونت‌های دولتی انجامید به‌طوری که آمار ۹۹/۴ درصدی زنانی که خشونت خیابانی و خانگی را تجربه کرده بودند، به یکی از بزرگترین اعتراضات زنان مصر طی ماه‌های گذشته بدل شد.
⚫️ لهستان: کارزار عظیم حق دسترسی به سقط جنین در ورشو، دامنه‌ی خود را به دیگر کشورهای اروپایی و آمریکا نیز کشانده است. بنا بر صدور مفاد جدید در قانون اساسی لهستان، سقط جنین در مورد ناهنجاری‌های جنینی در لهستان عملا ممنوع شده و تنها در موارد محدودی از جمله بارداری ناشی از تجاوز جنسی و یا وجود تهدید برای جان مادر مجاز خواهد بود. این عمل حتی در صورت بروز نارسایی تکاملی در جنین نیز، اجازه‌ی سقط را به مادر نخواهد داد. اعتراض علیه این مفاد، یکی از عظیم‌ترین جنبش‌های اعتراضی زنان ورشو را رقم زده است.
⚫️ آمریکا: در ارتباط با جنبش BLM (جان سیاهپوستان مهم است) و ایستادگی برابر فاشیسم، کشتار سیاهپوستان، سیاست‌های ضد مهاجر و خشونت نیروهای پلیس، زنان در صف نخست اعتراضات قرار داشتند. اعتراضاتی که هرگز خاموش نشد و به سازمان‌یابی و تشکیل کمیته‌های محلی پیرامون مقابله با نژادپرستی انجامیده است. از دیگر سو، جنبش عدم پرداخت اجاره‌بهای منازل در لس‌آنجلس با تشکل‌یابی و حضور حداکثری زنان، به وقوع پیوست.
⚫️ فلسطین: اعتراضات فعالان زنان در حیفا در اعتراض به قتل دو کودک ۱۰ و ۱۲ ساله به‌دست پدران خود، مصونیت قضایی آنان و اعتراض علیه خشونت‌های خانگی، به حضور گسترده‌ی زنان در خیابان‌ها انجامید.
⚫️ افغانستان: اعلام مذاکرات صلح میان طالبان و آمریکا به اعتراض گسترده‌ی زنان در کابل منجر شد. زنان که طی این حضور خیابانی از تجربه‌ی زیستی خود در زمان ارتجاع طالبان و کشتار و منزوی‌سازی خود گفتند، قدرت‌گیری این نیرو را به‌معنای مرگ قریب‌الوقوع خود اعلام کردند و از ضرورت همبستگی علیه کشتار خود به گفتگو پرداختند.
⚫️ لبنان: پس از انفجار بندر بیروت، زنان و دانشجویان دختر با تشکیل کمیته‌های محلی، کمک به تسهیل و تداوم اعتراضات کارگران مهاجرِ زن در این کشور و ضرورت پایان فساد دولت‌های دست نشانده پرداخته و خیابان‌ها را ترک نکرده‌اند.
⚫️ ترکیه: سه مورد مرگ «ابرو تیمتک» وکیل دادگستری ترکیه در پی اعتصاب غذا، قتل‌های ناموسی و مرگ اعضای گروه موسیقی گروپ یوروم به‌علت اعتصاب غذا طی چند ماه گذشته در ترکیه، به اصلی‌ترین دلایل اعتراضات زنان و جامعه‌ی وکلای زن در این کشور بدل شده است.
⚫️ هند: اعتراض علیه تجاوز گروهی به یک دختر ۱۹ ساله‌ی «دالیت» (پایین‌ترین طبقه بر اساس نظام طبقاتی و ارتجاعی هندو)، مرگ و سوزانده شدن او بدون اطلاع به خانواده‌ی قربانی توسط مقامات هند، بار دیگر به حضور گسترده‌ی زنان در شهرهای هند انجامید. زنانی که سال‌هاست علیه وجود تجاوزهای روزانه علیه خود و کودکان‌شان و سایر خشونت‌های خانگی و خیابانی، ایستاده‌اند.
تیتر و خلاصه گزارش از مازنان / ۱۸ آبان ۹۹