در سپیده دم ۲۱ اردیبهشت ۱۳۳۷، خادمان رژیم برآمده از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، با تیرباران این رزم‌آور دلیر زحمتکشان ایران، نام او را در تاریخ پرحماسهٔ مبارزه علیه ستم و بی‌عدالتی ماندگار ساختند. بهترین ادای احترام به او، ادامه مبارزه و تجدید پیمان با آرمانهایش است. نام و خاطره خسرو روزبه، بر تارک تاریخ معاصر ایران و پرونده مبارزات خلق‌های ستمدیده می‌درخشد…

***

فریاد خروشان رفیق خسرو روزبه، عضو کمیته مرکزی حزب توده ایران، در اعماق بیدادگاه‌های رژیم کودتایی محمدرضا پهلوی، به صدای رسای نیروهای مردمی برای سرنگونی استبداد سلطنتی بدل شد؛ استبدادی که سرانجام در بهمن ۱۳۵۷ فروپاشید.

جلادانی که می پنداشتند با به خاک و خون کشیدن مبارزان توده ای میتوانند «آخرین شعله های پیکار» را در ایران خاموش و سکوتی گورستانی بر میهن ما حاکم کنند، حکم اعدام رفیق روزبه را امضا کردند.
در سپیده دم ۲۱ اردیبهشت ۱۳۳۷، خادمان رژیم برآمده از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، با تیرباران این رزم آور دلیر زحمتکشان ایران، نام او را در تاریخ پرحماسهٔ مبارزه علیه ستم و بیعدالتی ماندگار ساختند.

رفیق خسرو روزبه، شخصیتی جذاب و تأثیرگذار در تاریخ نبرد رهایی بخش مردم میهن ماست. او در سال ۱۲۹۴ خورشیدی در شهر ملایر زاده شد و دوران کودکی و نوجوانی را به دلیل تنگدستی خانوادگی با مشقت گذراند. استعداد شگرفش در ریاضیات به دلیل فقر مجال شکوفایی در تحصیلات عالی نیافت، ازاینرو ناگزیر به دانشکده افسری روی آورد.

رفیق روزبه نه تنها ده ها کنفرانس علمی-نظامی با محوریت مسائل اجتماعی در دانشکده های مختلف برگزار کرد، بلکه ۱۶ کتاب در زمینه های نظامی، فنی و ریاضی نیز تألیف نمود.
در مقام مسئول انتظامات دانشکده، مبارزه با فساد، قمار، تریاک‌کشی، دزدی و رشوه‌خواری را وظیفه خود میدانست. چنانکه در دفاعیاتش در اردیبهشت ۱۳۲۷ گفت: «هرگاه با فساد مواجه میشدم، عزمم برای مبارزه با آن استوارتر میگردید.»

رفیق روزبه، با تجربه پیوندهایش با ارتش استعمارزدهٔ سلطنتی، دریافته بود که نمیتوان در دریای ستم و فساد، جزیره‌ای از خوشبختی ساخت. ازاینرو در سال ۱۳۲۲ با پیوستن به حزب توده ایران، گام در مسیر مبارزه انقلابی نهاد.

پس از سرکوب جنبش های دموکراتیک خلق های آذربایجان و کردستان و دستگیری افسران میهندوست، رفیق روزبه نیز در ۱۷ فروردین ۱۳۲۶ بازداشت شد، اما به یاری همرزمانش از زندان گریخت. با دستگیری مجددش در فروردین ۱۳۲۷، دادستان نظامی برای او تقاضای اعدام کرد. رفیق روزبه در این دادگاه فرمایشی، با سربلندی از اصول عقاید خود دفاع و فساد دستگاه حکومتی را افشا کرد. فشار افکار عمومی، دادگاه را از صدور حکم اعدام بازداشت و او به ۱۵ سال زندان محکوم شد. اما وی در آذر ۱۳۲۹، با همکاری یارانش، همراه گروهی از رهبران حزب بار دیگر از زندان گریخت.

در پی کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و اوجگیری سرکوب رژیم شاه، رفیق روزبه بار دیگر در معرض خطر قرار گرفت. در آن روزهای سیاه، دهها تن از همرزمانش تیرباران، صدها نفر زندانی و بسیاری مجبور به مهاجرت شدند. اما او با عزمی پولادین به فعالیت ادامه داد تا سرانجام در ۱۵ تیر ۱۳۳۶، پس از نبردی خیابانی، به اسارت دشمن درآمد.

محاکمه او ۹ ماه به درازا کشید. رفیق روزبه در این مدت، زیر شکنجه های جسمی و روحی دژخیمان رژیم، همچون فولادی آبدیده مقاومت کرد و امید دشمن را به ستوه آورد. در دفاعیات تاریخی خود، با غرور اعلام کرد:

«اگر عاشق سوسیالیسمم، از روی شعور و درک برتری علمی آن بر دیگر نظامهاست… راه حزب توده ایران را برگزیدهام، چراکه جان و خونم به این آرمان گره خورده است. این حزب، بر پایه ضرورتهای تاریخی و اصول علمی پدید آمده و نماینده واقعی تودههای زحمتکش است. مأموریت تاریخیاش را تا پیروزی نهایی به انجام خواهد رساند».

در شرایط کنونی جنبش ضد دیکتاتوری ایران، آرمان گرایی منطقی و علمی رفیق روزبه، الهام بخش نسل نوین مبارزان کارگر و عدالتخواه است. آنچه احسان طبری «تخیل و رویا» نمیدانست، امروز نیز راهنمای پیکار است.

رژیم ولایت فقیه و بازماندگان پهلوی، دهه هاست می کوشند جایگاه این قهرمان را خدشه دار کنند، اما اسناد تاریخی، دروغ هایشان را بی اثر ساخته است. در برابر تبلیغات امپریالیسم و سرمایه داری که «مرگ آرمانگرایی» و فردمحوری پوچ را ترویج می کنند، یاد رفیق روزبه مشعلی فروزان است.

بهترین ادای احترام به او، ادامه مبارزه و تجدید پیمان با آرمانهایش است. نام و خاطره خسرو روزبه، بر تارک تاریخ معاصر ایران و پرونده مبارزات خلقهای ستمدیده می‌درخشد.

سایت حزب تودۀ ایران

غزلی سروده شده از زنده یاد احسان طبری: خسرو روزبه 

۲۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴

نظرات بسته است