بیانیه فعالان و نهادهای حقوق کودک: قانون عفاف و حجاب در تقابل با حقوق بنیادین کودک است
نویسندگان این بیانیه با یادآوری اصول آزادی‌های مشروع و اساسی و اجماع جامعه مدنی ایران برای دفاع از حقوق و آزادی‌های همه افراد بالاخص کودکان فارغ از جنس، مذهب، نژاد، ملیت، قومیت، طبقه اجتماعی اعلام می‌دارند که جرم‌انگاری کودکان ۹ تا ۱۸ سال تحت عناوینی چون برهنگی، بی‌عفتی، کشف حجاب و بدپوششی در انظار عمومی و… به‌بهانه قانون حجاب و عفاف در تقابل با حقوق بنیادین کودکان و خلاف اصول کنوانسیون حقوق کودک است…
***
در بیانیه جمعی از فعالان و نهادهای حقوق کودک در خصوص قانون حجاب و عفاف آمده است: قانون موسوم به حجاب و عفاف آشکارا در تقابل با حقوق بنیادین کودکان وفق قوانین بین‌المللی و داخلی کشور است.
این متن در فصل پنجم خود از ماده ۳۷ تا ۷۴ به تعیین مجازات برای طیف وسیعی از پوشش‌های عرفی تحت عناوینی از قبیل برهنگی، بی‌عفتی، کشف حجاب و بدپوششی در انظار عمومی، معابر یا اماکن عمومی اعم از فضای حقیقی یا مجازی پرداخته و در این میان برای کودکان ۹ تا ۱۸ سال نیز جرم انگاری‌های جدیدی را در نظر گرفته است. این در حالیست که در دهه‌های گذشته تلاش‌های جامعه مدنی و نهادهای متولی دفاع از حقوق کودکان با پیوستن به کنوانسیون حقوق کودک مصوب ۱۳۷۲و تصویب قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب سال ۱۳۹۹ معطوف به رسمیت شناختن حقوق کودکان و تضمین بالاترین استانداردها در سطح بین‌المللی و با توجه به واقعیت‌های اجتماعی جامعه ایران بوده است. اصول کنوانسیون حقوق کودک و مشخصاً ماده ۳ این کنوانسیون اعلام می‌دارد که در تمام اقدامات مربوط به کودکان که توسط مؤسسات رفاه اجتماعی عمومی و یا خصوصی، دادگاه‌ها، مقامات اجرایی، یا ارگان‌های حقوقی انجام می‌شود، منافع کودک از اهم ملاحظات است.
واضح است که منافع کودکان با جرم‌انگاری علیه آنان در تعارض آشکار قرار دارد. همچنین، این کنوانسیون در مواد ۱۲ الی ۱۴ خود کشورهای عضو را متعهد به رعایت حق آزادی عقاید و ابراز نظرات، حق بر جستجو و دریافت اطلاعات و عقاید از هر نوع، بدون توجه به مرزها، کتبی یا شفاهی می‌کند. در همین راستا، قانون حمایت از اطفال و نوجوانان نیز در ماده ۳ وضعیت‌های مخاطره‌آمیزی را شامل بزهکاری شناسایی، و کودکانِ مشمولِ این ماده را تحت حمایت و توجه ویژه قرار داده است. با توجه به رویکرد جرم‌زدایی و حمایتی قانون آیین دادرسی کیفری و قانون مذکور، رویکرد مجلس دوازدهم به کودکان، با به وجود آوردن وضعیت مخاطره‌آمیز جدید برای کودکان و حتی در نظر گرفتن مجازات هایی شدیدتر و برخلاف موازین حقوق کودک اساساً اقدامی غیرقابل توجیه است که ظن سیاست‌زدگی به نام قانون‌گذاری را تقویت می‌کند. ضمناً، با در نظر گرفتن ماده ۶ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان که در قسمت تشکیلات، وظایف متعدد حمایتی را برای نهادهای مختلف دولتی و قضایی بر می‌شمرد، قانون حجاب و عفاف در تقابل با این قانون، وظایف متناقضی را برای همان نهادها تعریف می‌کند. در حالی که اساساً تجمیع این دو قانون و عمل و اجرای همزمان این دو باهم ناممکن است.
همه این‌ها در حالیست که طیف وسیعی از مسائلِ مغفول‌مانده در حوزه‌ی کودکان نظیر بازماندگی از تحصیل، اقدام به خودکشی، خشونت علیه کودکان، کودک آزاری، مشکلات پر‌شمار آموزشی و توانبخشی و رفاهی کودکان دارای معلولیت، و همچنین سیاست‌هایی نظیر کالایی‌سازی بهداشت و درمان و آموزش و کیفیت‌زدایی از آن‌ها، و اخراج کودکان پناهجو وضعیت غیرقابل‌قبولی را در زمینه‌ی حقوق اجتماعی، فرهنگی، آموزشی و رفاهی کودکان و حداقل استانداردهای تضمین‌کننده‌ی زندگی انسانی و باکرامت ایجاد کرده‌اند. در این وضعیت، فشار مضاعف بر کودکان و تشدید سیستم امنیتی و نظارتی پلیسی در سطوح مختلف اجتماعی و در گفتمان عمومی، خشونت ساختاری علیه کودکان را تقویت و موجب بی‌کیفرمانی برای دست اندرکاران اجرای این قانون است.
نویسندگان این بیانیه با یادآوری اصول آزادی‌های مشروع و اساسی و اجماع جامعه‌ی مدنی ایران برای دفاع از حقوق و آزادی‌های همه افراد بالاخص کودکان فارغ از جنس، مذهب، نژاد، ملیت، قومیت، طبقه اجتماعی اعلام می‌دارند که حقوق کودکان نه قابل مذاکره است و نه قابل چشم پوشی و مسئولیت مدنی و سیاسی اجرای مفاد این قانون و تبعات آن و پاسخ‌گویی در پیشگاه مردم و تاریخ، هم متوجه‌ی دولت، به عنوان نهاد متولی صیانت از حقوق کودکان، و هم سایر نهادها و افرادی است که در تدوین، تصویب و اجرای چنین قانونی نقش دارند.
امضا کنندگان:
انجمن درخت کوچک زندگی
انجمن پرنده درخت کوچک
انجمن پژوهش‌های آموزشی پویا
انجمن حمایت از حقوق کودکان
انجمن شکوفایی استعدادهای کودکان مهر
انجمن یاری کودکان در معرض خطر
جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان
کمیته حقوق کودک اسکودا (اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری)
گروه تلاشگران یاری همدل
گروه فرهنگی اجتماعی کیانا
موسسه مهر و ماه
موسسه ندای ماندگار دروازه غار
موسسه یاریگران کودکان کار پویا
انجمن حمایت از کودکان کار
آذر وطنی
آذرمیدخت حسین نیا
آرزو دیداری
آریا عمرانی
آزاده محمدی
اعظم رشوند
افخم صباغ
اکرم مومن
آمنه زمانی
امیر حسین میربهاری
آناهیتا گیاهی
ایثار خدادادی
بهروز میرعبدی
بهنام فهیمی
پاکناز مافی
پگاه شاکرمی
پویه تیانی مقدم
ثریا عزیزپناه
جعفر ابراهیمی ازندریانی
حدیث حسن پور
حسن حسن زاده
حمیدرضا واشقانی فراهانی
حمیده مصطفایی
حنانه سالاری مهر
دل آرا داداشی
ذبیح اله شرفی
رامین اینانلو
رخشان مافی
رضا شفاخواه
رضا مشتاقی
زهرا جعفرزاده
زهرا مداح
زهرا نیکورای
زهرااحمدی
سارا باقری
سارا پورنیک دست
سارا جهانی
سارا خیشه
سارا رضایی
ساره ارژم فکر
سامان موحدی راد
سپهر سعادتمندی
ستاره صمدی
سعید باقری
سعیده مختارزاده
سمانه گلاب
سمیه جاهدعطاییان
سمیه قاسم نژاد
سمیه قدوسی
سهیلا بابایی
سوسن سعادتی
سوسن مدنی
سیما باقرپور
سیما کاظمی
سیمین سیمیاری
شَری نجفی
شقایق کامیار
شهلا ریاضتی
شهین حسینی
شیرین رمضانی
شیما وزوایی
صالح نقره کار
طاهره پژوهش
طاهره داستانپور
طیبه شریف پور
عادل مدنی
عاطفه مرادی
علی اصغر محمد زاده
علی شهسواریان
علی مقرب
علیرضا نظری دوست
فاطمه ایزدی
فاطمه تیموری
فاطمه هنرمند
فائزه خانی
فائزه رضازاده
فرح رادنژاد
فرخنده جبارزادگان
فرخنده صادقپور
فرزاد جعفری
فرزانه احمدی
فرشته نصیری
فرشید یزدانی
فریبا آیت
قمر تکاوران
لیلی ارشد
مارال سالک
ماندانا تقی پور
محسن احمدی
محمدحسن شفیعی
محمدرضا فقیهی
محمدکریم آسایش
مرضیه قطبی
مریم احمدی
مریم امینی
مریم پناهی
مریم جعفری
مریم حسینی
مریم سالک
مریم سلطانیان
مریم قالیچیها
مریم مجتهدزاده
مریم ملکی
مژده سجادی
مژگان احمدیه
معصومه طوفان پور
ملیحه میرجعفری
ملیکا امین توکلی
منصوره باغگرایی
مهتاب نامجو
مهدیه سبک روح
مهدیه فراهانی
مهردادفروغی
مهسا احمدی
مهسا غلامعلی‌‌زاده
مهناز ستون زاده
مهناز علیخانی
مهین احدی
مونیکا نادی
میثم واحدی کمال
میلاد صفائی
مینا ساسانی
مینا فراهانی
ناهید رهنورد
ندا پورندیم
نرگس کوشا
نرگس محمدی
نرگس مصطفوی
نسترن فرخه
نسیم سلطان‌بیگی
نفیسه حقیقت جوان
اله شرفی
الهام رسولی
هدی اوغازی مقدم
همایون شاه کرمی
همایون مدنی
الهه احمدی
الهی شفیعی
هیوا اکبرپور فرد
وجیهه واعظی نژاد
ودیعه واعظی
ویکتوریا فاتحی
یاسمن گرمرودی
یاشار کاظمی
۱۵ آذر ۱۴۰۳