توافقنامه با اسرائیل بازنگری میشود؟
گروه کشورهای منتقد اسرائیل بهرهبری اسپانیا، بلژیک و ایرلند بهطور قابل توجهی قویتر شده است
اسرائیل همچنان به کشتار در غزه ادامه میدهد. کشورهای اروپایی بیش از پیش حاضر به پذیرش اقدامات اسرائیل در غزه نیستند. آلمان اما همچنان محتاطانه عمل میکند. محدودیتهای اقتصادی از سوی اروپا ضربه سنگینی بر اسرائیل وارد خواهد کرد…./
***
حدود ۲۵ سال است که اتحادیه اروپا روابط ویژهای با اسرائیل دارد. اساس این مشارکت، توافقنامه همکاری است که در ژوئن سال ۲۰۰۰ بهاجرا درآمد. اکنون، چند روز پیش از سالگرد این توافقنامه، این سند در بوته آزمایش قرار گرفته است: این توافقنامه بهندرت چنین بحثبرانگیز بوده است.
دلیل این امر، وضعیت انسانی در نوار غزه است. سیاست محاصره دولت بنیامین نتانیاهو سبب شده است که شمار دولتهای طرفدار اسرائیل در اتحادیه اروپا کاهش یابد. اکنون کشورهایی که ظاهراً دیگر نمیخواهند بیاعتنا بمانند و خواستار اقداماتی علیه اسرائیل هستند، تقریباً دو سوم ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا را تشکیل میدهند.
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، این ارزیابی را چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت / ۲۱ مه پس از آن ارائه کرد که بهگفته او «بحث بسیار، بسیار فشردهای» با وزیران خارجه اتحادیه اروپا داشت. کالاس ضمن قدردانی از بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بهدلیل آخرین مجوز برای ارسال کمکهای بشردوستانه، این کمکها را «قطرهای در دریا» توصیف کرد. بهگفته کایا کالاس، وضعیت در غزه همچنان فاجعهبار است.
حقوق بشر نقض میشود
پیش از این، کاسپار فلدکمپ، وزیر امور خارجه هلند، پیشنهاد بازنگری در توافقنامه همکاری با اسرائیل را مطرح کرده بود. هسته اصلی این توافقنامه، تجارتِ تا حد امکان بدون مانع و با کمترین محدودیت برای مبادله کالا، یعنی دسترسی به بازار و مشارکت اسرائیل در برنامههای اتحادیه اروپا است. اما یک بند اساسی این توافقنامه، رعایت حقوق بشر است که به استدلال آنها، توسط اسرائیل در غزه نقض میشود.
بهگفته منابع دیپلماتیک، در مجموع ۱۷ وزیر امور خارجه اتحادیه اروپا از بازنگری این توافقنامه حمایت کردند، اما آلمان در میان آنها نیست.
یوهان وادفول، وزیر امور خارجه آلمان، پیش از این مشابه همتایان اروپایی خود وضعیت انسانی در غزه را بهشدت مورد انتقاد قرار داده بود. او در بروکسل یادآور شد که پس از بازدیدش از اسرائیل و مناطق فلسطینی، وضعیت را غیرقابل تحمل توصیف کرده بود. او اکنون میگوید: «وضعیت بهتر نشده، بلکه بدتر شده است.»
آلمان بخشی از اکثریت نیست
اینکه با وجود این سخنان دولت آلمان از پیشنهاد هلند حمایت نکرد، با این استدلال توجیه شد که میخواهند همه کانالهای گفتوگو را باز نگه دارند. آلمان در این موضع تنها نیست، حدود یک سوم از ۲۷ کشور عضو، از جمله ایتالیا، یونان و جمهوری چک نیز این نظر را دارند.
روز چهارشنبه استفان کورنلیوس، سخنگوی فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان در یک کنفرانس خبری گفت که مرتس بسیار نگران وضعیت انسانی در غزه است و برای انتقال نگرانیهای خود به دولت اسرائیل، در تماس نزدیک با همتایان خود در اتحادیه اروپا قرار دارد.
سخنگوی صدراعظم آلمان در همین حال افزود:
برای دولت آلمان همواره مهم است که خطوط ارتباطی خود را با دولت اسرائیل باز نگه دارد و بتواند نظرات خود را مستقیماً بیان کند.
اما اکثریت آرا در اتحادیه اروپا روشن است؛ گروه کشورهای منتقد اسرائیل بهرهبری اسپانیا، بلژیک و ایرلند بهطور قابل توجهی قویتر شده است. کایا کالاس گفت «بنابراین ما بررسی توافقنامه همکاری را آغاز خواهیم کرد». او با اشاره به دولت نتانیاهو افزود که اسرائیل باید از این فرصت استفاده کند تا جلوگیری از ارسال کمکهای بشردوستانه به غزه را بهطور کامل لغو کند.
محدودیتها ضربه سختی به اسرائیل خواهد زد
لغو این توافقنامه با رأی اکثریت امکانپذیر نیست، بلکه نیاز به توافق عمومی دارد. با این حال، هلند پیشنهادی ارائه کرده است که پیامدهای گستردهای برای اسرائیل خواهد داشت: بدون بررسی توافقنامه، لاهه با تمدید دو ساله برنامه اقدام اتحادیه اروپا و اسرائیل که ادغام اسرائیل در برنامههای اروپایی را ترویج میکند، موافقت نخواهد کرد.
زیر سوال بردن روابط نزدیک کنونی با اتحادیه اروپا میتواند پیامدهای جدی برای اسرائیل داشته باشد. در سال گذشته، حجم تجارت کالا ۴۲.۶ میلیارد یورو بود و اتحادیه اروپا مهمترین شریک تجاری اسرائیل، حتی پیش از ایالات متحده آمریکا است.
استقبال محمود عباس
به گزارش خبرگزاری فرانسه، روز چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت / ۲۱ مه پس از آنکه اتحادیه اروپا دستور بازنگری در توافقنامه همکاری خود با اسرائیل را صادر کرد، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، از مخالفتهای بینالمللی با «محاصره غزه» و «گرسنگی دادن» اسرائیل به غزه استقبال کرد.
عباس در بیانیهای گفت:
ما مجدداً از بیانیه مشترک صادرشده توسط رهبران بریتانیا، فرانسه و کانادا و همچنین مواضع کشورهای اتحادیه اروپا، بیانیه مشترک کشورهای کمککننده و بیانیه کمیته وزارتی عربی-اسلامی در این زمینه استقبال میکنیم.
در این بیانیهها سیاستهای محاصره، گرسنگیدادن، آوارگی و تصرف زمین توسط اسرائیل محکوم شده است.
«کمکها بهطرزِ مضحکی ناکافی است»
در همین حال روز چهارشنبه سازمان پزشکان بدون مرز (MSF) اعلام کرد که حجم کمکی که اسرائیل شروع به اجازه ورود به غزه کرده است، به هیچ وجه برای جمعیت ۲.۴ میلیونی کافی نیست.
پزشکان بدون مرز این اقدام اسرائیل را «پوششی برای وانمودکردن به پایان محاصره غزه» توصیف کردند.
پاسکال کویسارد، هماهنگکننده بخش اورژانس پزشکان بدون مرز در شهر خانیونس در جنوب غزه، گفت:
تصمیم مقامات اسرائیلی برای اجازه دادن به مقدارِ بهطرزِ مضحکی ناکافی کمک به غزه پس از ماهها محاصره کامل هوایی، نشاندهنده قصد آنها برای جلوگیری از اتهام گرسنگیدادن به مردم غزه است، در حالیکه [این کمکها] در واقع آنها را بهسختی زنده نگه میدارند.
۸۲ کشته در حملات اسرائیل
روزنامه گاردین بریتانیا اعلام کرد که بهرغم خشم بینالمللی از گسترش حملات اسرائیل به مردم غزه، ارتش اسرائیل روز چهارشنبه به بمباران نوار غزه ادامه داد.
وزارت بهداشت غزه و بیمارستانهای منطقه گزارش دادند که در این حملات دستکم ۸۲ نفر از جمله چندین زن و یک نوزاد یکهفتهای کشته شدند. پیش از این، آمار کشتهشدگان ۴۵ نفر اعلام شده بود./زمانه
۱ خرداد ۱۴۰۴