زنان با مبارزه علیه بی‌عدالتی، تغییراتی عظیم را رقم زده‌‌‌‌اند. از میان خیل بسیار، شش نمونۀ دیگر از تظاهرات پیشین در دنیا و تأثیری که بر سیاست گذاشته‌‌‌‌اند، ارائه می‌‌‌شود.راه‌پیمایی زنان در ورسای،راه‌‌‌‌پیمایی حق رأی در واشنگتن‌دی‌‌‌سی، راه‌‌‌‌پیمایی زنان در پرتوریا:اعتصاب زنان ایسلندی،اعتراضات علیه ممنوعیت سقط جنین در لهستان،زنان آرژانتین علیه خشونت

***

از فرانسۀ عصر انقلاب تا لهستان و آرژانتین مدرن، زنان با مبارزه علیه بی‌عدالتی، تغییراتی عظیم را رقم زده‌‌‌‌اند.
هرساله زنان در سرتاسر دنیا با راه‌‌‌پیمایی‌‌‌های پرتعداد خود خیابان‌‌‌ها را فتح می‌‌‌کنند. تاریخی عظیم از اعتراضات، پشتوانۀ این راه‌‌‌پیمایی‌‌‌ها است. بسیاری از این اعتراضات در ایالات‌متحده اتفاق افتاده‌‌‌اند؛ از جمله راه‌‌‌پیمایی ۱۹۷۸ در حمایت از لایحۀ اصلاحی حقوق برابر در واشنگتن و «راه‌‌‌پیمایی میلیونی زنانِ» آفریقایی‌آمریکایی که در سال ۱۹۹۷ در فیلادلفیا انجام شد. همین‌‌‌طور جنبش «جان سیاه‌‌‌پوستان مهم است» که به‌دست سه زن سیاه‌‌‌پوست به نام‌‌‌های آلیشیا گارزا و پاتریس کالرز و اپال تومتی هدایت شد.
در ادامه از میان خیل بسیار، شش نمونۀ دیگر از تظاهرات پیشین در دنیا و تأثیری که بر سیاست گذاشته‌‌‌‌اند، ارائه می‌‌‌شود.

راه‌پیمایی زنان در ورسای: ۵اکتبر۱۷۸۹
• چرا اتفاق افتاد؟
در سال ۱۷۸۹ با افروخته‌شدن شعلۀ انقلاب در فرانسه، بحران‌‌‌ها اوج می‌‌‌گرفت. در آن تابستان، معترضان به باستیل یورش برده بودند. هم‌زمان، به‌‌دلیل برداشت نامناسب، منابع گندم رو به کاهش بود و قیمت نان افزایش یافته بود. در روز ۵ اکتبر، گروهی از زنان پاریسی برای اعتراض در میدانی گرد آمدند و به‌سوی ورسای، محل دربار لوئی شانزدهم، راه‌پیمایی کردند.
• چه دستاوردی داشت؟
با رسیدن زنان به شهر، بعضی مردان به آنان ملحق شدند و جمعیتی را شکل دادند که گفته می‌‌‌شد به هزاران نفر می‌‌‌رسید. درنهایت، بعضی معترضان با خشونت به آپارتمان‌‌‌های سلطنتی در ورسای حمله‌‌‌ور شدند تا خواسته‌‌‌هایشان را برآورده کنند. دست آخر، پادشاه با انتقال خانوادۀ سلطنتی به پاریس به‌منظور نزدیکی بیشتر به مردم موافقت کرد و دیگر برای زندگی به ورسای بازنگشت.
باقی ماجرا در تاریخ هست.

راه‌‌‌‌پیمایی حق رأی در واشنگتن‌دی‌‌‌سی: ۳مارس۱۹۱۳
• چرا اتفاق افتاد؟
تا سال ۱۹۱۳ جنبش حق رأی زنان در ایالات‌متحده داشت قوام می‌‌‌یافت. گردهمایی حق رأی زنان در سنکافالز، نیویورک، که «اعلامیۀ تصمیمات و احساسات» در آن خوانده شد، ده‌‌‌ها سال پیش در ۱۸۴۸ اتفاق افتاده بود. در این میان، جنبش‌‌‌هایی به‌منظور اعطای حق رأی به زنان در سطح ایالتی جریان داشت. اولین نشانه‌‌‌های تظاهرات فراگیر در چندین راه‌‌‌پیمایی حق رأی در سال‌‌‌های اولیۀ دهۀ ۱۹۰۰ دیده شد. به‌استناد کتابخانۀ کنگره، این راه‌پیمایی که در واشنگتن‌دی‌‌‌سی برگزار شد، به‌منظور جلب حداکثری توجه مطبوعات، درست یک روز پیش از مراسم ادای سوگند رئیس‌‌‌‌جمهور وودرو ویلسون برنامه‌‌‌ریزی شده بود.
• چه دستاوردی داشت؟
به‌نقل از آتلانتیک، هزاران نفر با هدف اصلاح قانون اساسی در این راه‌‌‌پیمایی شرکت کردند. در پایان، دست‌کم ۱۰۰ نفر به‌علت جراحت‌‌‌های وارده به‌دست تماشاچیان روانۀ بیمارستان شدند. این راه‌‌‌پیمایی جزئی از جنبش دیرپای حق رأی زنان بود و با راه‌‌‌پیمایی‌‌‌های بیشتری، از جمله تظاهرات عظیم سال ۱۹۱۵ نیویورک، ادامه یافت.
درنهایت، با تصویب نوزدهمین اصلاحیه در سال ۱۹۲۰ زنان حق رأی را کسب کردند.

راه‌‌‌‌پیمایی زنان در پرتوریا: ۹اوت۱۹۵۶
• چرا اتفاق افتاد؟
۹اوت۱۹۵۶ بیست‌هزار زن در پرتوریا در آفریقای جنوبی به‌سوی ساختمان‌‌‌های اتحادیه راه‌‌‌پیمایی کردند تا اعتراض خود به قوانین گذرنامه را که به‌منظور محدودکردن جنبش سیاه‌‌‌پوستان تصویب شده بود، نشان دهند. به گفتۀ مِیل و گاردین، زنان و رهبرانشان با جمعیت شایان توجهی دادخواهی‌‌‌شان علیه قوانین گذرنامه را که خیلی زود شامل زنان نیز می‌‌‌شد، به گوش دولت رساندند؛ هرچند نخست‌‌‌وزیر در آنجا حضور نداشت. آنان پس از ۳۰ دقیقه سکوت، آوازی خواندند که چنین مضمونی داشت: «به زنی حمله می‌‌‌کنی، به صخره حمله می‌‌‌‌کنی.»
• چه دستاوردی داشت؟
اعتراض‌ها علیه قوانین گذرنامه پیش و پس از راه‌‌‌پیمایی زنان در جریان بود؛ از جمله در یکی از این تظاهرات در سال ۱۹۸۶ در شارپویل، پلیس به روی تظاهرات‌‌‌کنندگان آتش گشود و قتل‌‌‌عامی به‌راه انداخت. در نهایت، این قوانین در سال ۱۹۸۶ ملغا شد.
امروز، سالگرد این راه‌‌‌پیمایی را به‌عنوان روز ملی زن گرامی می‌‌‌دارند؛ همچنین ماه اوت را ماه زنان می‌‌‌دانند. به گزارش بی‌بی‌سی، در سال ۲۰۰۶ و به‌مناسبت پنجاهمین سالگرد آن اتفاق، زنان این راه‌‌‌پیمایی را بازآفرینی کردند. اکتبر پیشین شصت‌‌‌مین سالگرد آن بود.

اعتصاب زنان ایسلندی: ۲۴اکتبر۱۹۷۵
• چرا اتفاق افتاد؟
در سال ۲۰۱۷ ایسلند باز هم بهترین جایگاه را از نظر شاخص اختلاف جنسیتی در انجمن جهانی اقتصاد کسب کرد. اما در سال ۱۹۷۵ زنان نه‌تنها دستمزد پایین‌‌‌تری می‌‌‌گرفتند، که نماینده‌‌‌ای نیز در دولت نداشتند. بنابراین طبق گزارش ‌بی‌بی‌سی، برای جلب نظر جامعه به اهمیت آن، تصمیم به اعتصاب گرفتند که در آن زمان به «روز مرخصی زنان» معروف شده بود. ۲۴اکتبر آن سال ۲۵۰۰۰ زن از کشوری با ۲۲۰۰۰۰ نفر جمعیت، در خیابان‌‌‌های ریک‌‌‌یاویک گرد آمدند و ۹۰درصد زنان از رفتن سر کار، آشپزی، نظافت یا مراقبت از کودکان سر باز زدند.
• چه دستاوردی داشت؟
آنادیس رودلفزدوتیر در آن زمان یازده‌ساله بود. سال ۲۰۰۴ او در بیان خاطرات خود برای گاردین، این واقعه را نوعی «فراخوان بیداری» و «ماشۀ عمل» خواند. پنج سال بعد، ویگدیس فینبوگادوتیر به‌عنوان اولین رئیس‌‌‌جمهور زن ایسلند انتخاب شد که آن روز را کمکی بزرگ در راه انتخاب‌شدن خود می‌‌‌دانست، روزی که به اتفاقات مهم دیگری نیز منجر شد. اما شکاف جنسیتی همچنان در این کشور پابرجاست و هنوز راه در پیش است.
به‌گزارش آتلانتیک، اکتبر سال ۲۰۱۶، در سالروز این اعتصاب، زنان با اشارۀ نمادین به شکاف دستمزد، در ساعت ۲:۳۸ بعدازظهر کار را ترک کردند.

اعتراضات علیه ممنوعیت سقط جنین در لهستان: اکتبر۲۰۱۶
• چرا اتفاق افتاد؟
پاییز سال ۲۰۱۶ در لهستان، سیاست‌‌‌مداران به‌دنبال وضع محدودیت‌‌‌های بیشتر بر سقط جنین در کشور بودند. بدین منظور ممنوعیت هر نوع سقط جنین و تا پنج سال محکومیت به زندان برای زنی که اقدام به سقط جنین کند و پزشک مجری آن پیشنهاد داده شد. «اتحاد توقف سقط جنین» این طرح را ارائه داده بود و حزب محافظه‌‌‌کار و حائز اکثریت «قانون و عدالت» بررسی طرح در کمیته‌‌‌ای پارلمانی را در تاریخ ۲۳سپتامبر پی می‌‌‌گرفت. بنا بر گزارش‌ها، اعتصاب ۱۹۷۵ ایسلند الهام‌‌‌بخش اولین تحریم بود.
• چه دستاوردی داشت؟
هزاران زن، اکثراً سیاه‌‌‌پوش، مشاغل و کلاس‌‌‌های درس را تحریم و در تظاهرات ۳اکتبر شرکت کردند. در حدود ۳۰۰۰۰ نفر در میدان قلعۀ ورشو گرد آمدند و سرود خواندند. درنتیجه پارلمان تسلیم و منع کلی سقط جنین مفتضحانه رد شد.
پس از آنکه در همان ماه لایحۀ جدیدی پیشنهاد شد که سقط جنین را هنگامی که هیچ شانسی برای زنده‌ماندن جنین نباشد یا در موارد حاد ناهنجاری ممنوع می‌‌‌کرد، تظاهرات ادامه یافت و زنان لهستانی تصمیم گرفتند فشارها را علیه ممنوعیت‌‌‌ها حفظ کنند. هم‌‌‌زمان، اعتراضات دیگری نیز علیه دولت لهستان شکل می‌‌‌‌گرفت.

زنان آرژانتین علیه خشونت: اکتبر۲۰۱۶
• چرا اتفاق افتاد؟
در ژوئن ۲۰۱۵ کیارا پائز چهارده‌ساله و باردار چنان از دوست‌‌‌پسر خود کتک خورد که جان سپرد و زنان در آرژانتین به خیابان‌‌‌ها آمدند تا اعتراض خود را نشان دهند. معترضان با شعار محوری و هشتگ #NiUnaMenos به‌معنی «نه یکی کمتر» یا «زن دیگری نباید قربانی خشونت جنسیتی شود»، صف آراستند. هینده پومرانییک، روزنامه‌‌‌نگاری که در سازمان‌‌‌دهی راه‌‌‌پیمایی در بوئینس‌‌‌آیرس نقش داشت، برای گاردین نوشت هر ۳۰ ساعت زنی در آرژانتین بر اثر خشونت جنسیتی جان می‌‌‌‌سپارد.
اکتبر بعد در حمله‌‌‌ای وحشت‌‌‌انگیز به لوسیا پرز شانزده‌ساله مواد مخدر تزریق شد و به او تجاوز کردند و شکنجه دادند. دادستان این حمله را «تجاوز جنسی غیرانسانی» خواند. ۱۹اکتبر۲۰۱۶ در روز چهارشنبۀ سیاه ده‌‌‌ها هزار نفر در بوئینس‌‌‌آیرس و شهر‌‌‌های گرداگرد آمریکای جنوبی جمع شدند تا به مرگ لوسیا پرز و هزاران زن‌‌‌کشی وحشتناک دیگر اعتراض کنند.
• چه دستاوردی داشت؟
پس از اولین تظاهرات در سال ۲۰۱۵ عضو دادگاه عالی عدالت، النا هایتون، اعلام کرد که زن‌‌‌کشی‌ها ثبت خواهد شد. به‌گزارش بی‌بی‌سی، ژوئیۀ ۲۰۱۶ مائوریسیو ماکری، رئیس‌‌‌جمهور آرژانتین، از طرحی به‌منظور مبارزه با خشونت علیه زنان رونمایی کرد. بااین‌حال، فعالان همچنان در تلاش‌اند تا در فرهنگ که عامل اصلی این مشکلات است، تغییری ایجاد کنند.

مترجم: مهرداد حمزه‌پور

مشیانه ـ ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۷

۱.
Puglise, N, ‘How these six women’s protests changed history’, The Guardian, accessed 21 Jan 2017, https://www.theguardian.com/world/2017/jan/21/womens-

march-protests-history-suffragettes-iceland-poland