رزا لوکزامبورگ، کمونیستی پرآوازه، مبارزی پرشور علیه نظامی‌گری و شخصیتی برجسته در جنبش کارگری آلمان، اروپا و هم چنین جهان بود. او با توجه به اینکه لهستانی تبار بود، ابتدا در ۱۷ سالگی فعالیت سیاسی خود را در صفوف جنبش سوسیال دمکراسی لهستان و دیرتر در جنبش سوسیال دمکراسی آلمان آغاز کرد.. او درسال ۱۹۱۹ در سن ۴۸ سالگی به همراه کارل لیبکنشت در شهر برلین توسط نیروهای گارد که پس از پایان جنگ تشکیل شده بود بازداشت و . …/

*********

رزا لوکزامبورگ (Rosa Luxemburg) در تاریخ ۵ مارس ۱۸۷۱میلادی در شهر ساموش در پادشاهی لهستان آن روز، که توسط روسیه اداره می‌شد، به دنیا آمد و در ۱۵ ژانویه ۱۹۱۹ در ۴۸ سالگی به همراه کارل لیبکنشت [۲] به شکلی وحشیانه، توسط نیروهای گارد، که پس از پایان جنگ تشکیل شده بود، در شهر برلین به قتل رسید. پدر و مادر او یهود و مرفه بودند و در خانه آن‌ها به هر دو زبان لهستانی و آلمانی صحبت می‌شد. رزا لوکزامبورگ علاوه بر آن، زبان‌های روسی، لاتین، یونانی قدیم، فرانسه، انگلیسی و ایتالیایی را هم می‌دانست. دانستن زبان‌های گوناگون به او کمک کرده بود تا بتواند اثرهای مهم ادبی اروپا را بخواند و بشناسد. رزا لوکزامبورگ شعر دکلمه می‌کرد، نگاره می‌کشید و به باغبانی و زمین شناسی هم علاقه داشت و افزون بر آن عاشق موسیقی بود.

پزشکان در سال ۱۸۷۴ در شهر ورشو، در اثر اشتباه، مشکلی را که رزای خردسال در باسن خود احساس می‌کرد، بیماری سل تشخیص دادند و بر اساس همین تشخیصِ اشتباه نیز، به مداوای کودک پرداختند که این امر منجر به تغییرِ شکل باسن رزای خردسال شد. این تشخیص و درمانِ اشتباه، باعث شد که او تمام عمر یک پای خود را بر روی زمین بکشد.

او در سال ۱۸۸۸ توانست با بهترین نمره، از دبیرستان فارغ التحصیل شود و دیپلم بگیرد. با آن که او باید از سوی دبیرستان مدال طلا را دریافت کند، اما مدیر مدرسه از دادن این مدال به رزا سرباز زد. وی علت این کار را روحیۀ معترض رزا لوکزامبورگ نسبت به مقامات دولتی عنوان کرد.

رزا لوکزامبورگ، کمونیستی پرآوازه، مبارزی پرشور علیه نظامی‌گری و شخصیتی برجسته در جنبش کارگری آلمان، اروپا و هم چنین جهان بود. او با توجه به اینکه لهستانی تبار بود، ابتدا در ۱۷ سالگی فعالیت سیاسی خود را در صفوف جنبش سوسیال دمکراسی لهستان و دیرتر در جنبش سوسیال دمکراسی آلمان آغاز کرد.

رزا در سال ۱۸۸۹ برای ادامه تحصیل به شهر زوریخ رفت، چرا که در کشورهای آلمانی زبان آن روز، تنها دردانشگاه زوریخ بود که زنان می‌توانستند برابر و هم پای با مردان تحصیل کنند. او در رشته‌های مختلف و پیشِ استاد‌ان گوناگون به ویژه یولیوس ولف (Julius Wolf) که اقتصاددان بود درس خواند و در این رشته دکترا گرفت.

او بلافاصله پس از آغاز جنگ جهانی اول، «گروه انترناسیونال» را تشکیل داد. از دلِ این گروه، کمی دیرتر «گروه اسپارتاکوس» شکل گرفت. او این گروه را همراه با کارل لیبکنشت رهبری می‌کرد و با تحلیل‌هایی که از درون زندان نیز می‌نوشت، سیاست «آرامش داخلی» را که از سوی رهبری حزب سوسیال دمکرات آلمان به پیش برده می‌شد، مورد انتقاد قرار می‌داد و علیه آن مبارزه می‌کرد. او تلاش می‌کرد تا بتواند به عنوان سردبیرِ روزنامه «پرچم سرخ» (Die Rote Fahne) که در برلین منتشر می‌شد، در انقلاب نوامبر ۱۹۱۸/۱۹۱۹ تاثیر بگذارد. او در این زمان خواستار «جمهوری شورایی» در آلمان شد و در آغاز سال ۱۹۱۹ همراه با کمونیست‌های دیگر، حزب کمونیست آلمان را بنیاد گذارد.

پس از سرکوبِ گروه اسپارتاکوس، تهدیدها و همچنین اعلان علنی سوء قصد نسبت به رهبران آن، یعنی رزا لوکزامبورگ و کارل لیبکنشت، از سوی نیروهای دست راستی و جنگ طلب هر چه بیشتر بالا گرفت. از آن جا که تهدید و خطرهر روز چهره‌ای جدی‌تر و آشکارتر به خود می‌گرفت و جان رزا لوکزامبورگ و کارل لیبکنشت در خطر بود، هر دوی آنها ناچار شدند تا به زندگی مخفی روی بیاورند. اما سرانجام در عصر روز ۱۵ ژانویه ۱۹۱۹، رزا لوکزامبورگ به همراه کارل لیبکنشت، توسط پنج نفر، از یک واحدِ گاردِ تازه تاسیس، که از نظامیان باز گشته از جنگ و شبه نظامیان راستِ افراطی تشکیل شده بود، از مخفی‌گاهش، خانۀ یکی از دوستان او در ویلمرزدورف، ناحیه‌ای از شهر برلین بود، دزدیده شد و پس از بازجویی و شکنجه به قتل رسید. سوء قصد کنندگان ابتدا، با ضربه‌های قنداق تفنگ به سر رزا، او را بی‌هوش و پس از آن با شلیک گلوله‌ای از نزدیک و از اسلحه‌ای که به صدا خفه‌کن مجهز بود، او را به قتل رساندند و سپس پیکر او را در کانال بزرگ آب، در شهر برلین انداختند.

از آن جایی که پیکر رزا لوکزامبورگ هنوز تا روز ۲۵ ژانویه ۱۹۱۹، روز مراسم خاکسپاری کارل لیبکنشت به همراه ۳۱ نفر دیگر از کشته شدگان قیام ژانویه ۱۹۱۹، پیدا نشده بود، تابوت خالی رزا لوکزامبورگ را به صورت نمادین در کنار تابوت کارل لیبکنشت، نهادند. در مراسم خاکسپاری، حدود ۱۰۰٫۰۰۰ نفر شرکت کردند. قتل رهبران گروه اسپارتاکوس، تمام کشور آلمان را تا آغاز ماه جولای ۱۹۱۹ در وضعیتی مانند شرایط جنگی فرو برد.

اعتراض‌ها سرانجام، توسط نیروهای نظامی و شبه‌نظامی سرکوب شدند. سرکوبِ اعتراض‌ها و اعمال زور توسط قوای نظامی به کشته شدن چندین هزار تن از معترضین انجامید. پس از آن در اثر فشار حزب کمونیست آلمان که محل اختفای چند تن از عاملان قتل رزا لوکزامبورگ و کارل لیبکنشت را کشف کرده بود، دادگاهی نمایشی برای محاکمه چند نفر از عاملان قتل تشکیل شد که اغلب آنان نیز توسط دادگاه، بی گناه شناخته شدند و از زندان آزاد شدند. تنها دو نفر از متهمین به زندان‌های کوتاه مدت و جزای نقدی محکوم شدند.

پیکر رزا لوکزامبورگ در روز ۳۱ ماه مَی ۱۹۱۹ در یکی از کانال‌های فرعی آب پیدا شد و در روز ۱۳ ژوئن، پس از انجام تحقیق‌های پزشکی و کالبد شکافی به برلین منتقل و در کنار کارل لیبکنشت به خاک سپرده شد. در مراسم خاکسپاری او ده‌ها هزار نفر شرکت کردند. از آن زمان تا به امروز، هر سال در روز ۱۵ ژانویه در آلمان، به مناسبت سال‌روز قتل رزا لوکزامبورگ و کارل لیبکنشت راه پیمایی و مراسمی ویژه برگزار می‌شود.

برگرفته از کتاب:

«نان و گل‌های سرخ» / گردآورنده و برگرداننده: میم. الف. کاوه مهر

۱۵ اسفند ۹۹

نظرات بسته است