هنگامی که ایتالیا در سال ۱۹۳۵ / ۱۳۱۴ به اتیوپی حمله کرد، اندیشه‌ها و فعالیت‌های سیلویا پنکهرست او را وارد کارزاری کردند که تا پایان عمر به آن ادامه داد. در ماه مه ۱۹۳۶ / ۱۳۱۵ او نخستین نسخه نشریهٔ “اخبار جدید اتیوپی” را منتشر کرد که هفته‌نامه‌ای بود با هدف حمایت از آرمان اتیوپی و مبارزه با تبلیغات فاشیستی و برای دریافت کمک از بریتانیا و برقراری و حفظ تحریم‌های اقتصادی جامعه ملل بر ضد ایتالیا…../

نوشتهٔ مری دیویس، استاد تاریخ جنبش کارگری دانشگاه لندن

اگرچه سیلویا پنکهرست در مقام فمینیستی سوسیالیست و قهرمان مبارزه در راه اعطای حق رأی به زنان بیشتر شناخته می‌شود، نیمهٔ دوم زندگی‌اش یعنی از سال ۱۹۳۵/ ۱۳۱۴ تا زمان درگذشتش در سال ۱۹۶۰/ ۱۳۳۹ در راه آزادسازی اتیوپی سپری شد. مورخان بریتانیایی تصمیم او در انتخاب کشور آفریقایی‌ای کم‌تر شناخته شده (در انگلستان) که احتمالاً مایهٔ تعجب معاصرانش بود را تا حد زیادی نادیده گرفته‌اند. بااین‌حال، فعالان سیاهپوست در آفریقا، هند غربی، بریتانیا، و آمریکا از این انتخاب او که تنها با شناخت خصلت ضد نژادپرستی و ضد امپریالیستی پنکهرست درک‌شدنی است، استقبال زیادی کردند. این خصلت پنکهرست با درک او از خطرهای فاشیسم به‌طورکلی و فاشیسم ایتالیایی به‌طور‌خاص همراه بود.

بنابراین، هنگامی که ایتالیا در سال ۱۹۳۵ / ۱۳۱۴ به اتیوپی حمله کرد، اندیشه‌ها و فعالیت‌های سیلویا پنکهرست او را وارد کارزاری کردند که تا پایان عمر به آن ادامه داد. در ماه مه ۱۹۳۶ / ۱۳۱۵ او نخستین نسخه نشریهٔ “اخبار جدید اتیوپی” (“New Times and Ethiopia News”) را منتشر کرد که هفته‌نامه‌ای بود با هدف حمایت از آرمان اتیوپی و مبارزه با تبلیغات فاشیستی و برای دریافت کمک از بریتانیا و برقراری و حفظ تحریم‌های اقتصادی جامعه ملل بر ضد ایتالیا. نخستین شماره این نشریه در همان روزی منتشر شد که نیروهای ایتالیایی وارد آدیس‌آبابا پایتخت اتیوپی شدند. میانگین تیراژ این هفته‌نامه تا پایان آن سال ۱۰ ‌هزار نسخه در هفته بود و بیشترین تعداد فروش نسخه‌های آن به ۴۰ هزار نسخه در هفته رسید. این نشریه در سراسر آفریقای غربی و هند غربی پخش می‌شد و “به‌طورگسترده در مطبوعات ملی‌گرای آفریقایی جدید آن زمان مطرح می‌شد” و گاهی نیز به زبان آمهری (از زبان‌های باستانی سامی اتیوپی) به‌طورمخفیانه در آنجا منتشر می‌شد و انتشار آن به‌مدت ۲۰ سال ادامه داشت.

سیلویا پنکهرست به‌این دلیل تصمیم گرفت توان خود را بر اتیوپی متمرکز کند که در غیر این صورت این کشور نادیده گرفته می‌شد. اتیوپی برای همه سیاه‌پوستان جهان اهمیت بسیار داشت. این کشور تا سال ۱۹۳۵/ ۱۳۱۴ تنها کشور مستقل آفریقا و تنها کشور آفریقایی بود که از سلطه امپریالیسم اروپایی در امان مانده بود و به‌همین دلیل چراغ راه مبارزهٔ ضد استعماری بود. فرهنگ و سنت‌های دیرپای این کشور که با سلطه سفیدپوستان محدود نشده بودند، به‌منزلهٔ تجلی غرور و هویت سیاه‌پوستان در معرض توجه بسیار بود و هست. طبق اظهارات راس ماکونن، اتیوپی “آخرین دژ مرد سیاهپوست” بود. غرور ملی در اتیوپی منحصر به مذهب راستافاری هند غربی نبود که به هایله سلاسی، آخرین امپراتور اتیوپی، به‌عنوان خدای زنده احترام می گذاشت. این امر زمانی آشکار شد که در پاسخ به تهاجم ایتالیا، تظاهرات گسترده در تقریباً همه مستعمرات هند غربی بریتانیا سازمان‌دهی شد که هراس ادارهٔ استعمار بریتانیا از برانگیخته شدن “ناآرامی‌های بومی” در آفریقای استعمارزده را موجب گردید. هسکت بل، فرماندار سابق اوگاندا، موضوع را این‌گونه بیان کرد: ” این واقعیت که ساکنان رنگین پوست یک جزیره دوردست هند غربی، با یادآوری اصل و نسب آفریقایی خود، از حمله یک قدرت سفیدپوست به تنها ملت سیاه پوست باقی مانده به طور عمیقی متأثر می‌شوند، می‌تواند نشان دهنده تأثیر گسترده و شدید نژاد و رنگ پوست باشد. با اینکه احساسات فزاینده علیه تضادهای نژادی در هند غربی مایه تأسف‌اند، توسعهٔ چنین نگرشی در میان مردم سرزمین‌های وسیع آفریقایی ما شوربختی‌ای درجه اول خواهد بود.”

نقش اتیوپی در “تأثیر گذاری نژاد و رنگ پوست” در جامعه‌های سیاه پوست بریتانیا و ایالات متحده کاملاً آشکار بود. با پیش‌بینی تهاجم ایتالیا، “انجمن جهانی دوستان آفریقایی تبار حبشه” (IAFA ) در سال ۱۹۳۵ / ۱۳۱۴ تشکیل شد. اگرچه این سازمان عمر کوتاهی داشت، ولی بسیاری از افراد فعال برجسته سیاه‌پوست ازجمله جومو کنیاتا، سی‌ال‌آر جیمز، امی اشوود گاروی (همسر سابق مارکوس گاروی) و جورج پادمور در آن حضور داشتند.

روشن است که سیلویا نه‌تنها ارزش اتیوپی برای سیاه پوستان بلکه اهمیت گوشزد کردن مجدد ارزش‌های آفریقایی در رویارویی با فرهنگ امپریالیستی را نیز درک می‌کرد. درنتیجه، او پیوسته از همه تلاش‌ها در به‌چالش کشیدن مفهوم حقارت نژادی سیاه‌پوستان حمایت می‌کرد. نشریه “اخبار جدید اتیوپی” ستونی دائمی با عنوان: “آفریقا برای آفریقایی‌ها” داشت که بسیار محبوب بود و اغلب همراه با بسیاری از مقالات دیگر این نشریه در دیگر نشریات تأثیرگذار آفریقایی مانند کامت (Comet) ) و پیلوت غرب آفریقاWestern African Pilot)) تجدید چاپ می‌شد. بنابراین، اگرچه مجله او در دفاع از آرمان‌های اتیوپی و مبارزه با تبلیغات فاشیستی بود، نیرویی در جنبش رو به‌رشد ملی‌گرایان آفریقایی نیز بود.

نشریه سیلویا ابتکار عمل‌های ضد نژادپرستی را نیز گسترش داد. در اوایل سال ۱۹۳۶/ ۱۳۱۵ در مقاله‌ای زیر عنوان: “آموزش آفریقایی”، استدلال کرد که “کتاب‌های تاریخی درباره آفریقا باید توسط آفریقایی‌ها نوشته شوند و به‌جای جنگ‌‌های قبیله‌ای، باید به” غرور ملی “آفریقایی‌ها پرداخت.” سپس در همان سال، نامه‌ای از مارکوس گاروی، رهبر سیاه‌پوست آمریکایی، در اعتراض به فیلم‌هایی مانند سندرز رودخانه، امپراتور جونز و مراتع سبز، که به‌گفتهٔ گاروی “برای ایجاد تعصب علیه نژاد سیاه‌ بودند” را منتشر کرد.

این نشریه، بر بسیاری از سیاهپوستان تأثیر گذاشت. راس ماکونن، این تاثیر را چنین خلاصه کرد: “برای سال‌های متمادی، این نشریه تنها منبع معتبر در مورد مسئله اتیوپی بود. به‌ویژه، بسیاری از نشست‌های طرفداران اتیوپی در انگلستان و مشارکت سیاه‌پوستان در این نشست‌ها را منعکس می‌کرد. مشارکت سیلویا در این مبارزه موجب شد که او با گروه‌هایی بسیار از آفریقایی‌‌تباران تبعیدی مقیم لندن در تماس باشد. راس مکونن، سی ال آر جیمز، جومو کنیاتا، آی تی آ والاس جانسون، و جورج پادمور ازجمله این افراد بودند. در سال ۱۹۳۷/ ۱۳۱۶ پادمور و والاس جانسون دفتر خدمات بین المللی آفریقا IASB) ) را تأسیس کردند. این دفتر، محصول جنبش همبستگی اتیوپی و به‌جا مانده از “انجمن جهانی دوستان آفریقایی تبار حبشه” IAFA)) بود که به‌مدت هفت سال و تا سال ۱۹۴۴/ ۱۳۲۳ برپا بود. این سازمان قدیمی ترین بازماندهٔ همه سازمان‌های آفریقایی‌تبار دوران خود بود که در سال ۱۹۴۴ / ۱۳۲۳ با فدراسیون پان‌آفریقایی که مسئول اصلی برگزاری کنگره پان‌آفریقایی ۱۹۴۵ / ۱۳۲۴بود، به وحدت رسیدند. بنابراین، به‌معنای واقعی، اتیوپی عامل شتاب دهنده نظری و عملی برای توسعه بیشتر مبارزات علیه نژادپرستی و استعمار بود. شعار دفتر خدمات بین‌المللی آفریقا “آموزش، همکاری و رهایی و علیه انفعال مردم آفریقا” بود. سیلویا برای مدتی تنها عضو زن کمیتهٔ هفت نفرهٔ این دفتر بود که ویکتور گولانز (ناشر و بنیانگذار باشگاه کتاب چپ) و دی ان پریت، وکیل دادگستری را شامل می‌شد. نخستین شماره مجله ماهانهٔ IASB، به‌نام: “اندیشه‌های جهانی آفریقا”، مبارزه اتیوپی را عاملی شتاب دهنده که “آگاهی سیاسی سیاهپوستان را بیدار کرده است” معرفی کرد. این سازمان استدلال می‌کرد که اتیوپی نشان داد “همه سیاه‌پوستان در همه جا، ضرورت سازمان‌دهی جهانی و اتحاد مبارزات پراکنده خود را آغاز کرده‌اند.”

فعالیت‌های سیلویا پنکهرست در زمینه مسائل نژادی و استعماری به آفریقا محدود نمی‌شد. نویسندگان هندی مانند قوسه در روزنامه او، ورکرز (Workers) و دردنوت Dreadnought)) مقاله می‌نوشتند. در سال ۱۹۲۶/ ۱۳۰۵ سیلویا کتابی وزین درباره هند منتشر کرد. او در این کتاب به شناساندن مبارزات رو به‌رشد برای خودمختاری هند پرداخت که در مرحلهٔ نافرمانی مدنی انقلابی (۱۹۲۲-۱۹۱۸)/ (۱۲۹۷- ۱۳۰۱) به‌رهبری گاندی بودند که جایگزین رهبری میانه‌رو کنگره ملی هند شده بود. دولت بریتانیا که نگران از دست دادن هند- جواهر تاج استعمار امپراتوری خود- بود، ابتدا با زور (از راه قتل‌عام آمریتسار در ۱۹۱۹/ ۱۲۹۸) و سپس با ابراز “رضایت” از تدوین قانون “دولت هند” در سال ۱۹۱۹/ ۱۲۹۸ تلاش کرد سلطه‌اش را بازگرداند. سیلویا کوشش می‌کرد قانون ۱۹۱۹/ ۱۲۹۸ را به‌منزلهٔ ریاکاری‌ای غیردموکراتیک افشا کند. این دیدگاه در آن زمان محبوبیت نداشت، زیرا به‌طورگسترده این‌گونه تلقی می شد که این قانون امتیازی عقلانی است که هموار کنندهٔ راه برای دولتی “مسئول” می‌تواند باشد.

سیلویا پنکهرست در سال ۱۹۶۰/ ۱۳۳۹ در اتیوپی درگذشت و طی مراسم رسمی‌ای دولتی تشییع شد. بزرگداشت سیلویا نشان می‌دهد که اگرچه تلاش‌های او در مورد اتیوپی تا حد زیادی در بریتانیا به‌دلیل ضد نژادپرستی و ضد امپریالیسم بودن‌شان مورد توجه قرار نگرفت، ولی از سوی مردم سیاه‌پوست در اتیوپی، در همهٔ آفریقا، و در همه‌جای جهان به‌طورگسترده استقبال شد. در پی درگذشت سیلویا، یکی از مهم‌ترین رهبران سیاه‌پوست وقت، دابلیو. ئی. بی. دوبویس، دیدگاه سیاه‌پوست‌های رادیکال‌ را در ادای احترام به سیلویا این‌گونه بیان کرد:

“من متوجه شدم … کار بزرگ سیلویا پنکهرست این بود که اتیوپی سیاه را به انگلیس سفید معرفی کرد… و مردم بریتانیا را وادار کرد سیاه‌پوستان را باید هرچه بیشتر به‌عنوان انسان‌هایی با حقوق زنان و مردان به‌رسمیت بشناسند.”

به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۱۸۵، ۱۲ تیر   ۱۴۰۲

۲۵ تیر ۱۴۰۲

نظرات بسته است