شهلا لاهیجی؛ زنی سرسخت، ناشری اثر گذار
شهلا لاهیجی، پس از سیما کوبان، بانی نشر دماوند، دومین زنیست که در قامت زن ناشر به فضای مردانهی نشر ایران وارد شد، علیرغم چالشها در این فضا ماند، انتشاراتش را گسترده کرد و مرکزی متمرکز بر مسائل زنان به آن افزود، به موضوعات مهمی پرداخت که کمتر مورد توجه ناشران دیگر بود و به گواه بسیاری از فعالان زن و کنشگران برابریخواه، با انتشار کتابهای بسیاری دربارهی زنان و به قلم زنان، نقش مهمی در رواج مباحث فمینیستی در جامعهی ایرانی ایفا کرد….
🔹خانم لاهیجی که دو روز پیش، پس از یک دوره بیماری درگذشت، از جمله زنان تلاشگری بود که در سالهای نخستین پیروزی انقلاب اسلامی، آن هنگام که صدای زنان و مطالباتشان زیر سایهی سنگین جنگ به محاق رفته بود، انتشارات روشنگران را راهاندازی کرد. در پیشگفتار نخستین کتاب انتشارات روشنگران که همان سال منتشر شد، آمده بود: «اساسی ترین هدفی که این مؤسسهی انتشاراتی در پی دست یافتن به آن است، ارائهی دیدی گستردهتر، روشنتر و انسانیتر از مسائل اجتماعی، اقتصادی، فلسفی، روانشناختی و تاریخیِ زندگی انسانهاست؛ نگاهی تازه که از جزماندیشی و سیاه و سفید کردنهای معمولی و تعصبات عقیدتی که عموماً بر پایه و بنیاد درستی استوار نیست، آزاد باشد…»
🔹شهلا لاهیجی ۱۵ ساله بود که شروع کردن به نوشتن مقاله در نشریات شیراز و حضور در دنیای روزنامهنگاری را تجربه کرد. یک سال بعد در رادیو شیراز تهیهکنندگی یک برنامه را بر عهده گرفت و دامنهی تجربیات مرتبط با رسانهاش را گسترش داد. شاید همین تجربههای متفاوت در فضاهایی که زنان بطور سنتی جای کمتری در آن اشغال میکردند، در شکلگیری شخصیت مصمم و سرسخت او مؤثر بود و نابرابری اجتماعی میان زنان و مردان را در چشم او برجستهتر کرد.
🔹انتشارات روشنگران که ۱۲ سال پس از راهاندازی به مؤسسهی انتشاراتی روشنگران و مطالعات زنان تبدیل شد، به جایی برای پرداختن عمیق و جدی به مسائل زنان و گردهمایی زنان متخصص در حوزههای مختلف بدل شد؛ از زنان نویسنده و شاعر تا حقوقدان و جامعهشناس. افزون بر این، مرور ۶۰۰ عنوان کتابی که از سوی انتشارات روشنگران و مطالعات زنان راهی بازار کتاب شد نشان میدهد این مؤسسه و در رأس آن شهلا لاهیجی، علاوه بر برابری جنسیتی، به حقوق بشر، دموکراسی، عدالت اجتماعی و مبارزه با تمامیتخواهی و دیکتاتوری حساس بودند. /مدرسه فروغ
۲۰ دی ۱۴۰۲