یه سئوال دارم؛ با هورمون‌هایتان می‌خواهید چه کنید؟
زیستن در بدن زنانه تجربه دشوار و عجیبی است! زن جوانی در پاسخ مردی که با تمسخر به چرخه‌های ماهینگی زنان اشاره کرده بود گفت: مگر فقط زنان هورمون دارند؟ آیا غیر از این است که عمده جنایات ریز و درشت تاریخ بشر را مدیون هورمون‌های مردانه‌ایم؟ بدن زنانه فقط به‌لحاظ شخصی باعث زحمت نیست که به لحاظ اجتماعی و سیاسی هم انگ و ننگ متحرک است! تا کاملا پیر نشده باشی حرف زدن از آن به هرچیزی حمل می‌شود جز آنچه که باید و شاید، و وقتی هم که پیر باشی هر حرفی بزنی از حسرت و حسادت است…
***
دکتر مریم نصر:
یه سئوال دارم؛ با هورمون‌هایتان می‌خواهید چه کنید؟
🔹 این سئوال مرد جوان خشمگینی بود در جلسه پیرامون کتاب کاوشی در فلسفه فمینیستی نوشته رابین می‌شات.
زن جوانی در پاسخ مرد که با تمسخر به چرخه‌های ماهینگی زنان اشاره کرده بود گفت: مگر فقط زنان هورمون دارند؟ آیا غیر از این است که عمده جنایات ریز و درشت تاریخ بشر را مدیون هورمون‌های مردانه‌ایم؟
🔹 قصد بازگویی بحث جالبی که پیش آمد ندارم، این ماجرا را تعریف کردم که به ماهینگی/قاعدگی/ پریود/ دشتان زنان اشاره کنم و ماجرای هورمون‌ها… فیلسوفان فمینیست کمتر به بحث مشخص از نوسان هورمون‌ها توجه نشان داده‌اند، احتمالا به این دلیل قابل حدس که منجر به تأکید بر تفاوت‌های بیولوژیک و زمینه‌ساز ذات‌گرایی خواهد بود.
(نمونه جالبش در اطراف ما رواج نوشتن از ماهینگی برای آگاهی‌بخشی اجتماعی و شرم‌زدایی از آن است که در جامعه‌ای مثل ما، با میزان بالای مردسالاری، چونان تیغی در دست برخی مردان جوان شده که هر خشمی را با «نزدیکه پریودته؟» به تمسخر بگیرند یا مثل این دوست ما نوسانات هورمونی را بهانه‌ای برای توجیه حقوق نابرابر قانونی بدانند.)
🔹 گرچه بحث از نسبت زن با بیولوژی‌اش همیشه جزو محورهای بحث‌های فمینیستی بوده: بلوغ، مادری، ماهینگی، پساماهینگی… اما
آیا برای تغییر سرنوشت زنان راهی جز رهایی از بیولوژی وجود دارد؟ (تلاش برای رهایی از بیولوژی از نخستین نوشته‌های فمینیستی تا همین امروز پرطرفدار بوده است)
🔹 اما ماهینگی، ماهینگی یکی از مجازاتهایی است که نافرمانی مادرمان حوا از دستور خداوند برایمان میراث گذاشته. جزو عوامل آشکاری است که بر رابطه زن با خداوند و اماکن مذهبی سایه می‌افکند. نشانه نقصان دین و عقل است. از دلایل اشکار اینکه زنان بیش از آن جسمانی و بی‌ثبات هستند که به مراتب والای روحانی و عقلانی دست پیدا کنند.
زن سمتِ طبیعتِ نیازمند کنترل است نه تمدن کنترل‌کننده.
🔹 الیزابت گروس (Elizabeth Grosz)، فیلسوف مشهور فمینیست کتابی دارد با عنوان بدن‌های ناپایدار: به‌سوی فمینیسم جسمانی
Volatile Bodies: Toward a Corporeal Feminism (Theories of Representation and Difference)
🔹 او از این واقعیت سخن می‌گوید که بدن‌های ما سطوحی هستند که فرهنگ و قدرت نقش دلخواه خود را بر آن ترسیم می‌کنند. بدن ما ساختاری ثابت ندارد، بلکه از طریق تعامل با جامعه و فرهنگ شکل می‌گیرد. بدن زنانه عمدتا وجودی منفعل و خاموش بوده که صاحبان قدرت و صدا نقش خود را بر آن تحمیل کرده‌‌اند.
🔹 گروس از ماهینگی و سایر ناپایداری‌های بدن زنانه چونان نمونه‌هایی از پویایی بدن زنانه سخن می‌گوید که نسبت خاص و متفاوتی با دنیا ایجاد می‌کند. او نگاه به بدن زنانه چونان «نقص» را با نگاه به بدن زنانه چونان منبع قدرت و خلاقیت جایگزین می‌کند.
🔹 به بیان گروس بدن زن ریتم و زبان خاص خودش را دارد و تجربیات متفاوتی به همراه می‌آورد. ضمن اینکه مسائلی چونان ماهینگی تجربه مشترک اغلب زنان عالم است از نحوه خاص در جهان بودن زنان، که می‌تواند زمینه‌ساز همدلی و پیوند میان آنان باشد. ماهینگی یکی از نمودهای جالب سیلان بدن به عنوان موجودی مادی و درعین‌حال سیاسی و فرهنگی است.
🔹 بیرون از زمین نظر اما، همان‌طور که اشاره کردم در بافت و بسترهای سنتی مثل مال ما، صحبت از نوسانات هورمونی مستعد سوءتفاهم و سوءتفسیرهایی است که آن را «به زحمت و حواشی‌اش نمی‌ارزد» می‌کند.
🔹 بدن زنانه فقط به‌لحاظ شخصی باعث زحمت نیست که به لحاظ اجتماعی و سیاسی هم انگ و ننگ متحرک است! تا کاملا پیر نشده باشی حرف زدن از آن به هرچیزی حمل می‌شود جز آنچه که باید و شاید، و وقتی هم که پیر باشی هر حرفی بزنی از حسرت و حسادت است!
🔹 زیستن در بدن زنانه تجربه دشوار و عجیبی است.
#مطالعات_زنان
#بدن_زنانه
۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴