زنان خاورمیانه در دو جشنواره موسیقی در سوئد

جشنواره زنان خاورمیانه با حضور ۱۲ زن هنرمند خاورمیانه‌ای ازجمله دریا دادور و مامک خادم، از ۲۵ تا ۲۷ نوامبر به مدت سه روز در شهر استکهلم برگزار خواهد شد.

جشنواره زنان خاورمیانه به همت تئاتر ملی سوئد برگزار شده و با همکاری انجمن فرهنگ، در جشنواره موسیقی جهانی شیستا (۲۱ تا ۲۷ نوامبر) ادغام شده است. رادیوی سوئد نیز با این جشنواره همکاری دارد.

هر ۱۲ زن هنرمندی که در جشنواره زنان خاورمیانه حضور دارند، اصالت خاورمیانه‌ای دارند. آنها یا در برخی کشورهای اروپایی فعالیت می‌کنند یا در خاورمیانه و تحت حکومت‌های غیردموکراتیک و زن‌ستیز زندگی می‌کنند و به همین دلیل، با وجود توان هنری، به دلیل محدودیت‌های متعدد اجتماعی – سیاسی، امکان عرضه هنر خود را در «محافل عمومی» ندارند.

در جشنواره زنان خاورمیانه، از خوانندگان موسیقی تلفیقی یا جهانی (worldmusic)، تا سنتی و هیپ هاپ حضور دارند. آنها برنامه‌های خود را در مکان‌های مختلف فرهنگی از جمله کلیسای شیستا اجرا می‌کنند.

علاوه بر دریا دادور و مامک خادم، هنرمندان ایرانی و خاورمیانه‌ای دیگری نیز در این جشنواره حضور دارند؛ ازجمله لنا شمامیان، زهرا روژه‌حالت با گروه وفایی، پری‌ عیسی‌زاده همراه با گروه پریزاد، سارنگ سیفی‌زاده، سیمونا عبدالله، نسا آزادیخواه، جاستینا، ملیکه، آیبان و گروه ۱۴۳ باند.

منصور حسینی تهیه‌کننده تئاتر ملی سوئد درباره دلیل برگزاری جشنواره زنان خاورمیانه به روابط عمومی تئاتر ملی سوئد گفته که ایده برگزاری چنین جشنواره‌ای از سه، چهار سال پیش وجود داشته اما با افزایش فشارهای امنیتی عیه خوانندگان زن در ایران جنبه اجرایی پیدا کرده است.

به گفته حسینی این جشنواره درواقع به پرسش‌هایی که در ذهن بسیاری از علاقه‌مندان موسیقی هست پاسخ می‌دهد؛ پرسش‌هایی چون: چرا صدای زن در برخی جوامع ممنوع یا محدود است؟ چرا در این جوامع، حکومت‌ها و برخی نگاه‌های واپس‌گرا، صدای زن را تبدیل به یک ابژه جنسی و امر اروتیک می‌کنند؟

منصور حسینی معتقد است که برپایی جشنواره‌های ویژه صدای زنان خاورمیانه می‌تواند در انتقال صدای این زنان هنرمند به سایر جوامع سهم داشته باشد.

رستم میرلاشاری تهیه کننده جشنواره موسیقی جهانی شیستا نیز بر این نکته تاکید دارد که لازم است فعالان فرهنگی به ضرورت حضور زنان هنرمند خاورمیانه در برنامه‌های فرهنگی خارج از کشور دقت کنند.

او ادامه می‌دهد: «در ایران و بسیاری از کشورهای خاورمیانه، زنان در همه عرصه‌ها دچار تبعیض جنسیتی هستند. به همین دلیل حضور آنان در برنامه‌های فرهنگی خارج از کشور فضایی را ایجاد می‌کند تا آنها بتوانند صدا، ایده و اندیشه‌های خود را با طیف گسترده‌تری تقسیم کنند و در نتیجه تاثیر بیشتری بگذارند و بگیرند.»

در نخستین روز برگزاری جشنواره زنان خاورمیانه در ۲۵ نوامبر، ساعت ۱۹، سه گروه «وفایی»، «پریزاد» و «سارنگ سیفی‌زاده» در سال کلیسای شیستا به اجرای برنامه خواهند پرداخت.

لنا شمامیان خواننده زاده دمشق که به موسیقی جاز، رایحه‌ای شرقی داده و کارهایش ترکیبی از موسیقی کلاسیک عربی، ارمنی و غربی است، روز ۲۶ نوامبردر Berwarldhallen کنسرت خواهد داشت. او از معدود خوانندگان زن خاورمیانه است که علاوه بر خوانندگی، به تنظیم موسیقی و ترانه‌سرایی هم می‌پردازد. آلبوم آخر او سویه‌های قوی اجتماعی دارد و بر صلح و ضرورت حمایت از زنان و کودکان جهان تاکید شده است.

علاوه بر او، سیمونا عبدالله نوازنده فلسطینی- دانمارکی هم روز ۲۶ نوامبر در این جشنواره کنسرت خواهد داشت. سیمونا نوازندگی داربوکا را از کودکی در میان یک خانواده مسلمان آغاز کرده؛ آن‌هم در شرایطی که نوازندگی برای یک زن در میان خانواده‌های مسلمان فلسطین رایج نبوده است.

دریا دادور و مامک خادم در روز ۲۶ نوامبر، دو کنسرت مستقل در سالن بوارد برگزار خواهند کرد.

آخرین بخش جشنواره زنان خاورمیانه به موسیقی هیپ هاپ و رپ اختصاص دارد.

در این برنامه که ساعت ۲۰ روز ۲۷ نوامبر در سالن کگل بانان در سودرا تئاترن برگزار می‌شود، پنج هنرمند از ترکیه، لبنان، افغانستان و ایران حضور دارند.

ملیکه (خواننده هیپ هاپ از لبنان، آیبان از ترکیه، نسا آزادیخواه (دی‌جی، تهیه‌کننده، موسیقیدان و نوازنده تنبک و دف)، و جاستینا (خواننده هیپ هاپ)  از ایران و گروه ۱۴۳باند از افغانستان در این روز هنرنمایی می‌کنند.

بیشتر آثار این هنرمندان انتقادی – اجتماعی است. از این میان، گروه ۱۴۳باند و جاستینا ازجمله به خشونت علیه زنان و تبعیض جنسیتی می‌پردازند.

زمانه ـ ۲۲ آبان ۱۳۹۵