روز معلم در ایران ریشه در مبارزات صنفی معلمان و کشته شدن یک معلم معترض به‌نام ابوالحسن خانعلی دارد. در سال ۱۳۴۰ شمسی، معلمان در اعتراض به وضعیت نامناسب معیشتی و نابرابری‌های شغلی خود، دست به اعتصاب و تظاهرات گسترده زدند. در جریان یکی از این تجمعات که در میدان بهارستان تهران مقابل مجلس شورای ملی برگزار شد، مأموران رژیم پهلوی به‌سوی معترضان تیراندازی کردند و در نتیجه، ابوالحسن خانعلی، معلم دبیرستان و دانشجوی دکتری فلسفه، بر اثر شلیک گلوله کشته شد…../

***

مرگ خانعلی موجی از اعتراضات عمومی را در سراسر کشور برانگیخت. در پی این رویداد، جامعه فرهنگیان ایران، دوازدهم اردیبهشت را به صورت غیررسمی به عنوان «روز معلم» گرامی داشتند تا یادآور مبارزات صنفی معلمان برای بهبود وضعیت آموزشی و معیشتی باشد.

پس از انقلاب ۱۳۵۷ و استقرار حکومت اسلامی، این روز معنای تازه‌ای پیدا کرد. در شب ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸، مرتضی مطهری، یکی از چهره‌های برجسته حاکمیت جدید، توسط گروه فرقان کشته شد. خبر کشته شدن مطهری در صبح دوازدهم اردیبهشت منتشر گردید. حکومت اسلامی با تکیه بر این رویداد، ۱۲ اردیبهشت را به طور رسمی و حکومتی به عنوان «روز معلم» در تقویم رسمی کشور ثبت کرد و آن را به نام مطهری گره زد.

در حالی که ریشه‌ی واقعی این روز به جنبش صنفی معلمان و کشته شدن ابوالحسن خانعلی بازمی‌گردد، پس از انقلاب این معنا تغییر کرد و به صورت رسمی، بیشتر بر شخصیت مطهری متمرکز شد.

در دهه ۱۳۸۰، نام مطهری همچنان در فضای رسمی حکومت و حتی در میان برخی فعالان صنفی و شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران مطرح بود. همزمان، برخی فعالان مستقل سعی کردند نام ابوالحسن خانعلی را دوباره زنده کنند.

در دهه ۱۳۹۰، با رشد استقلال تشکل‌های صنفی، آگاهی بیشتر بدنه جنبش معلمان و حضور نیروهای رادیکال و پیشرو، نام مرتضی مطهری به طور کامل از مراسم‌های مستقل فرهنگیان کنار گذاشته شد. در نتیجه، جنبش معلمان مستقل امروز، دوازدهم اردیبهشت را به عنوان روز مبارزه صنفی معلمان و به یاد ابوالحسن خانعلی گرامی می‌دارد.

در حال حاضر، اگرچه نام مرتضی مطهری همچنان در تقویم رسمی کشور به عنوان مناسبت روز معلم درج شده است، اما جنبش معلمان مستقل هیچ نسبتی با این نام‌گذاری حکومتی ندارد و به ریشه صنفی و اعتراضی این روز وفادار مانده است.

اینستاگرام #مدرسه_رهایی

۸ اردیبهشت ۱۴۰۴

نظرات بسته است