آزادی بیان در هفته‌ای که گذشت(۶ تا ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۴)
بند اول منشور کانون نویسندگان ایران: آزادی اندیشه و بیان و نشر در همه‌ی عرصه‌های حیات فردی و اجتماعی بی‌هیچ حصر و استثنا حقِ همگان است. این حق در انحصار هیچ فرد، گروه یا نهادی نیست و هیچ‌کس را نمی‌توان از آن محروم کرد…
***
شنبه ۶ اردیبهشت
ــ حورا نیکبخت، ناشر و فعال حقوق زنان محبوس در زندان اوین، در اعتراض به افزایش اعدام‌ها اعتصاب غذا کرد.
ــ سارا سیاهپور، فعال صنفی معلمان، که به ۶ سال حبس و اخراج از آموزش و پرورش محکوم شده بود، با شکایت دادستان مسجدسلیمان با گشوده شدن پرونده‌ی تازه‌ای به اتهام «تبلیغ علیه نظام» روبه‌رو شد.
ــ فرزانه قره‌حسنلو، فعال مدنی محبوس در زندان وکیل‌آباد مشهد، در پی انتشار فایلی صوتی از او که به شرح وضعیت غیرانسانی خود و هم‌بندی‌هایش می‌پردازد از حق تماس و ملاقات با خانواده محروم شد.
ــ سمیه رشیدی، شهروند تهرانی که هنگام شعارنویسی در محله‌ی جوادیه‌ی تهران با ضرب و شتم بازداشت شده بود به اتهام «تبلیغ علیه نظام» به بند زنان زندان اوین انتقال یافت.
ــ حکم ۵ ماه حبس و ۱۵ میلیون تومان جزای نقدی به اتهام «نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی» برای بیتا صالحیان، پزشک ساکن ارومیه، در دادگاه تجدیدنظر آذربایجان غربی عیناً تأیید شد.
ــ ژیلا زهتاب‌مقدم، فعال مدنی ساکن تهران، که به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «توهین به رهبری» به یک سال حبس محکوم و با تودیع وثیقه آزاد شده بود، برای تحمل حبس به زندان اوین منتقل شد.
ــ محسن خیرخواه، شهروند بهبهانی، که به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «توهین به رهبری» به ۳ سال حبس (۲ سال قابل اجرا) محکوم شده است به زندان این شهرستان منتقل شد.
ــ حکم ۱۱ سال حبس به اتهام «تبلیغ علیه نظام»، «توهین به رهبری» و «توهین به مقدسات» برای حمید بیدار (فعال دانشجویی) در دادگاه تجدیدنظر استان تهران عیناً تأیید شد.
ــ حکم ۸ ماه حبس به اتهام «تبلیغ علیه نظام» برای علیرضا فرشی (فعال مدنی آذربایجانی) در دادگاه تجدیدنظر استان تهران عیناً تأیید شد.
ــ ذوالفقار یزدان‌دوست، اهل آزادشهر (استان گلستان)، محبوس در زندان گنبدکاووس که به اتهام «اخلال در نظم و آسایش عمومی» به یک‌سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شده و نیمی از حکم شلاق خود را سال گذشته تحمل کرده بود، مجبور به تحمل بخش دوم حکم شلاق خود شد.
ــ ۳۴ زندانی سیاسی در بند ۴ زندان اوین با انتشار بیانیه‌ای خواهان آزادی فوری و بی‌قیدوشرط محمد نجفی (وکیل زندانی)، رسیدگی پزشکی و عودت پروانه‌ی وکالت او شدند.
یکشنبه ۷ اردیبهشت
ــ دادستانی تهران علیه شماری از روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها که خبر یا گزارشی درباره‌ی انفجار در اسکله‌ی رجایی بندرعباس منتشر کرده بودند (بدون ذکر هویت و تعداد) اعلام جرم کرد و به شماری دیگر «تذکر» داد.
ــ امید فراغت، روزنامه‌نگار ساکن کرج، به اتهام «تبلیغ علیه نظام» به بازپرسی دادسرای انقلاب این شهر احضار شد.
ــ مهدی نجفی‌پور، شهروند تهرانی، به دلیل انتشار مطالبی در فضای مجازی در اعتراض به فاجعه‌ی انفجار بندرعباس بازداشت شد.
ــ سمیه اخترشمار، فعال صنفی معلمان مریوان، به اتهام‌هایی چون «انتشار مطالب توهین‌آمیز علیه نظام»، «عضویت در کانال صنفی معلمان» و «طراحی سئوالات امتحانی درس زبان انگلیسی در حمایت از معترضان» با رأی دیوان عدالت اداری به اخراج قطعی از آموزش و پرورش محکوم شد.
ــ سه تن از نوکیشان مسیحی تهران (نرگس نصری، مهران شاملویی و عباس سوری) به اتهام «فعالیت تبلیغی مغایر با شرع اسلام» و «عضویت در جمعیت‌های معارض» در دادگاه تجدیدنظر مجموعاً به ۴۱ سال و ۸ ماه حبس، ۴۱ سال محرومیت اجتماعی، جزای نقدی و دیگر مجازات‌های تکمیلی محکوم شدند.
ــ چهار معترض به صدور احکام اعدام در پرونده‌ی شهرک اکباتان (مسعود وظیفه، سهراب حسن‌خانی، سینا مالکی و مجتبی ابراهیمی) که تحصن کرده و پس از بازداشت با تودیع وثیقه آزاد شده بودند، در دادگاه انقلاب تهران به اتهام « تبلیغ علیه نظام»، «اخلال در نظم و آسایش عمومی» و «نشراکاذیب» مجموعاً به ۹ سال حبس، ۱۸۴ ضربه شلاق و ۱۳۰ میلیون تومان جزای نقدی محکوم شدند.
ــ جعفر فشتنقی، اهل سبزوار، به اتهام «توهین به رهبری و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی»، «عضویت در گروه‌های مخالف نظام» و «همکاری با دول متخاصم» در دادگاه انقلاب این شهرستان به ۱۲ سال حبس محکوم شد.
دوشنبه ۸ اردیبهشت
ــ علی‌اصغر شفیعیان (مدیرمسئول انصاف‌نیوز) و ناصر رضوی (مأمور پیشین واجا) در پی اظهارنظر و انتشار مطالبی درخصوص ترور دو قاضی (رازانی و مقیسه) به اتهام «افترا و نشر اکاذیب» در دادگاه مطبوعات مجرم شناخته شدند.
ــ شماری از خبرگزاری‌های رسمی کشور (از جمله ایسنا و ایلنا) ساعاتی پس از انتشار خبرهایی درباره چگونگی انفجار در اسکله‌ی رجایی بندرعباس مطالب خود را حذف کردند. شماری از خبرنگاران نیز از محدودشدن دسترسی به منابع خبری و ممنوعیت مصاحبه با افراد محلی در پی وقوع این حادثه خبر دادند.
ــ علی تیموری (ساکن کرج و از مجروحان جنگ ایران و عراق) که به اتهام «تبلیغ علیه نظام» در دادگاه تجدیدنظر استان البرز به ۵ ماه حبس محکوم و با تودیع وثیقه آزاد شده بود برای تحمل حبس به زندان مرکزی کرج منتقل شد.
ــ عبدالامام زائری، فعال سیاسی محکوم به حبس ابد، که بیستمین سال حبس خود را در زندان شیبان اهواز پشت سر گذاشته است، در پی ضرورت درمان در خارج از زندان، برای مرخصی درمانی مشمول وثیقه‌ی ۸۰ میلیارد تومانی شد که تودیع آن برایش ممکن نیست.
سه‌شنبه ۹ اردیبهشت
ــ محمد پارسی، سردبیر نشریه‌ی «کندو»، به دلیل نوشته‌هایش در فضای مجازی با تشکیل پرونده‌ی قضایی در دادسرای فرهنگ و رسانه روبه‌رو شد.
ــ حمید حاج‌جعفرکاشانی، شهروند معترضی که روز یکشنبه در پی سردادن شعارهایی برضد حاکمیت در خیابان انقلاب تهران بازداشت شده بود به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «توهین به رهبری» به بند ۴ زندان اوین انتقال یافت.
ــ اداره‌ی ثبت احوال پارس‌آباد (استان اردبیل) از صدور شناسنامه برای کودکی که پدر و مادرش نام ترکی «گونتای» (خورشیدوش) بر او نهاده‌اند امتناع کرد.
ــ جلسه‌ی دادیاری سه شهروند بویراحمدی (کورش جلیل، ایمان دستیار و شهاب محمدیان) به اتهام «توهین به رهبری» در دادسرای شهرستان بویراحمد برگزار شد.
ــ حکم ۷ ماه و ۱۵ روز حبس به اتهام «تبلیغ علیه نظام» برای مجتبى مقیسه (شهروند سبزواری) در دادگاه تجدیدنظر استان خراسان رضوی عیناً تأیید شد.
ـ با پیوستن زندان سنندج به کارزار «سه‌شنبه‌های نه به اعدام»، زندانیان در ۴۱ زندان کشور ـ ضمن تسلیت به خانواده جان‌باختگان انفجار در بندرعباس، تبریک روز جهانی کارگر و روز ملی معلم و یادآوری سال‌ها سرکوب و تبعیض حاکمان نسبت به طبقه کارگر و معلمان و زحمت‌کشان، هم‌چنین تقدیر از تمامی کارگران، معلمان، بازنشستگان، هنرمندان، نویسندگان و شاعران که به شکل‌های گوناگون بر مخالفت با اعدام پای فشرده‌اند ـ برای شصت‌وششمین هفته‌ی پیایی اعتصاب غذا کردند.
ــ هم‌زمان با کارزار «سه‌شنبه‌های نه به اعدام»، شماری از خانواده‌های زندانیان سیاسی محکوم به اعدام با تجمع مقابل زندان اوین علیه مجازات اعدام شعار سر دادند. هم‌چنین زنان زندانی سیاسی اوین، در اقدامی نمادین، با تحصنی کوتاه‌مدت همراه با شعار «بند زنان اوین، هم‌صدا، هم‌پیمان، تا لغو حکم اعدام، ایستاده‌ایم تا پایان» همبستگی خود را با تجمع خانواده‌ها اعلام کردند.
ــ سازمان عفو بین‌الملل در گزارش سالانه‌ی خود اعلام کرد که در سال ۲۰۲۴ مقامات جمهوری اسلامی بیش از پیش آزادی‌های اساسی هم‌چون آزادی بیان، تشکل‌یابی و برگزاری تجمع مسالمت‌آمیز را سرکوب کرده و با تبعیض سیستماتیک علیه زنان، دختران، جامعه‌ی اقلیت جنسی و جنسیتی و اقلیت‌های قومی و مذهبی نقض گسترده‌ی حقوق انسان را رقم زده‌اند.
چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت
ــ حکم اعدام محسن لنگرنشین، جوان ۳۴ ساله‌ی نوشهری، به اتهام «جاسوسی» در زندان قزل‌حصار کرج اجرا شد.
ــ سازمان عفو بین‌الملل با انتشار بیانیه‌ای نسبت به «پیگرد قضایی روزنامه‌نگاران» به دلیل فعالیت حرفه‌ای‌شان اعتراض و دولت جمهوری اسلامی را به پنهان کردن واقعیت انفجار مرگ‌بار در بندرعباس «با سرکوب سرسختانه‌ی رسانه‌ها» متهم کرد.
ـ پنج تن از کارگران مترو که در تجمع اعتراضی ماه گذشته به عنوان نماینده برای مذاکره با مقامات شهرداری انتخاب شده بودند در آستانه‌ی روز جهانی کارگر به دست نیروهای امنیتی بازداشت شدند.
ــ زانیار دباغیان و پیام فتحی، فعالان کارگری سنندج، در خصوص تجمع‌های مربوط به روز جهانی کارگر به اداره‌ی اطلاعات این شهر احضار و پس از چند ساعت بازجویی آزاد شدند.
ــ محمود صدیقی‌پور، فعال صنفی معلمان استان گیلان، در آستانه‌ی برگزاری تجمع فرهنگیان بازداشت و ساعاتی پس از بازتاب خبری این رویداد در رسانه‌های مستقل و شبکه‌های صنفی و مدنی آزاد شد.
پنج‌شنبه ۱۱ اردیبهشت
ــ سازمان «دفاع از جریان آزاد اطلاعات» گزارش داد که نسرین حسنی (زندان بجنورد)، ژینا مدرس‌گرجی (زندان سنندج)، شیرین سعیدی، مصطفی نعمتی و رضا ولی‌زاده (زندان اوین) در شمار روزنامه‌نگارانی هستند که اکنون در زندان به سر می‌برند.
ــ رضا مسلمی، فعال صنفی معلمان، پیش از آغاز تجمع اعتراضی معلمان در همدان بازداشت و پس از ساعاتی آزاد شد.
ــ در پی فراخوان شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران، شماری از معلمان شاغل و بازنشسته در نقاط مختلف کشور از جمله مقابل اداره‌ی کل آموزش و پرورش تهران تجمع کردند که با سرکوب شدید نیروهای امنیتی و انتظامی و بازداشت برخی از معلمان وادار به ترک محل شدند.
ــ ولی میرزاسیدی، عضو هیت مدیره‌ی کانون صنفی معلمان تهران، در پی شرکت در تجمع اعتراضی معلمان شاغل و بازنشسته‌ی تهران با خشونت بازداشت و به زندان اوین منتقل شد. از سرنوشت دیگر بازداشتی‌های همراه او (از جمله حسین عبادیان، فراحی شاندیز و احمد حیدری) هنوز اطلاعی در دست نیست.
ــ ابوالفضل خوران، معلم اراکی که به اتهام «توهین به مقدسات» محکومیت حبس سه‌ساله‌ی خود را در زندان مرکزی این شهر می‌گذراند با حکم تازه‌ی دادگاه تجدیدنظر به ۵ سال حبس دیگر محکوم شد.
ــ ریحانه دارات و برادرش رسول دارات، از هواداران جریان «یمانی» در تربت‌حیدریه، در پی برگزاری یکی از مراسم مذهبی خود به دست نیروهای امنیتی بازداشت شدند.
ــ شماری از زندانیان سیاسی در بند ۸ زندان اوین با برگزاری مراسمی در فضای هواخوری این بند «روز جهانی کارگر» را گرامی داشتند.
جمعه ۱۲ اردیبهشت
بنا بر گزارش‌ها در هفته‌ای که گذشت:
ــ در پی فراخوان برخی از تشکل‌های مستقل کارگری و فعالان صنفی معلمان، و به‌رغم همه‌ی اقدامات نهادهای امنیتی (اعم از تهدید و ارعاب و احضار و بازجویی)، تجمع‌هایی در گرامی‌داشت روز جهانی کارگر و روز ملی معلم در نقاط مختلف کشور شکل گرفت که با محاصره‌‌ی محل تجمع و ضرب‌و‌شتم و بازداشت شماری از حاضران به دست نیروهای امنیتیِ انتظامی و لباس‌شخصی سرکوب شد.
ــ شماری از فعالان سیاسی، مدنی و عقیدتی در شهرهای ماکو، تفتان، صحنه و تهران بدون ارائه‌ی حکم قضایی و مشخص‌بودن اتهام و محل نگهداری بازداشت شدند و شماری از بازداشت‌شدگان پیشین ازجمله امان جلالی‌نژاد و عماد مزرعه (زندان شیبان اهواز)، عثمان بزرگ‌زاده و عبداله حملی (زندان مرکزی زاهدان)، مهدی عیدی‌وند، کریم جلیلی، مسلم علی‌پور، علی سلطانی و حاجت سوسنی (زندان مسجدسلیمان) با وجود گذشت مدت‌ها از زمان بازداشت هم‌چنان بلاتکلیف ماندند. شماری از زندانیان سیاسی ازجمله مطلب احمدیان و کامران رضایی‌فر (زندان اوین) و مریم اکبری منفرد (زندان قرچک ورامین) نیز با وجود ضرورت درمان تخصصی به مراکز درمانی خارج از زندان اعزام نشدند.
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴